Hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé đối với sự phát triển bền vững ở đồng bằng sông Cửu Long

Bài viết đưa ra một số phân tích, đánh giá các tác động bất lợi; mối quan hệ giữa nhiệm vụ của HTTL CLCB với yêu cầu phát triển bền vững của vùng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé đối với sự phát triển bền vững ở đồng bằng sông Cửu LongKHOA HỌC CÔNG NGHỆ HỆ THỐNG THỦY LỢI CÁI LỚN - CÁI BÉ ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG Trần Đình Hòa Viện Khoa học Thủy lợi Việt NamTóm tắt:Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nói chung và vùng dự án hệ thống thủy lợi CáiLớn - Cái Bé (HTTL CLCB) nói riêng có tầm quan trọng và ý nghĩa đặc biệt trong xây dựng vàphát triển đất nước. Tuy nhiên, nơi đây đã và đang phải đối mặt với nhiều thách thức và tácđộng bất lợi từ thiên nhiên cũng như từ các hoạt động của con người. Quan điểm và định hướngnhiệm vụ đối với các công trình và hệ thống công trình thủy lợi nhằm mục tiêu phát triển bềnvững là vấn đề cần được xem xét một cách toàn diện và thận trọng. Bài viết đưa ra một số phântích, đánh giá các tác động bất lợi; mối quan hệ giữa nhiệm vụ của HTTL CLCB với yêu cầuphát triển bền vững của vùng.Từ khóa: đồng bằng sông Cửu Long, biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, thiên tai, lũ lụt, hạnhán, xâm nhập mặn, sông Cái Lớn, Cái Bé.Summary: The Mekong Delta, in general, and the Cai Lon - Cai Be Irrigation System, inparticular, are very important and specially significant in the country development process.However, this place has been facing many challenges and adverse impacts from nature as wellas human activities. Viewpoint and vision on the objectives of irrigation works that supportsustainable development goals need to be considered comprehensively and thoughtfully. Thisarticle provides some analysis, assessment of adverse effects, and the relationship between theobjective of the Cai Lon - Cai Be Irrigation System in line with the sustainable developmentrequirement of the region.Keyword: Mekong delta, climate change, sustainable development, natural disaster, flood,drought, salinity intrusion, Cai Lon - Cai Be rivers.1. GIỚI THIỆU CHUNG* vùng ĐBSCL luôn có tư duy đổi mới, sángĐồng bằng sông Cửu Long là vùng đất cực tạo, đã luôn điều chỉnh các mô hình sản xuấtNam của tổ quốc chiếm 12% diện tích, với dân thích ứng với điều kiện tự nhiên để phát triển.số gần 20 triệu người, mạng lưới sông, kênh, Dự án HTTL CLCB nằm ở phía Tâyrạch dày đặc; có lợi thế lớn về phát triển nông ĐBSCL, được giới hạn bởi: Phía bắc lànghiệp; đóng góp sản lượng lúa chiếm 50%, kênh Cái Sắn; Phía Nam và Đông Nam làsản lượng nuôi trồng thủy sản 65%, sản lượng kênh Quản Lộ; tổng diện tích đất tự nhiêncây ăn trái 70%; xuất khẩu gạo 95%, sản vùng dự án vào khoảng 909.248 ha, trênlượng cá xuất khẩu 60%. Vùng đồng bằng địa bàn của 6 tỉnh/thành phố: Hậu Giang,sông Cửu Long (ĐBSCL) từ xưa đến nay là Kiên Giang, Cà Mau, Sóc Trăng, Bạc Liêuvùng rất nhạy cảm với những biến động của tự và TP. Cần Thơ.nhiên. Lịch sử và thực tế cho thấy, người dân Đặc điểm của vùng này là địa hình xung quanh cao, ở giữa trũng thấp tạo thành lòng chảo nênNgày nhận bài: 22/8/2018 rất khó tiêu thoát nước (xem Hình 1). Vừa chịuNgày thông qua phản biện: 18/9/2018 tác động bởi chế độ bán nhật triều biển đôngNgày duyệt đăng: 25/9/2018 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 47 - 2018 1 KHO OA HỌC CÔNG NGHỆ Ệbiên độ lớn l (2,5-4,00 m) và nhậật triều biểnn tây biên n độ nhỏ (0,,8-1,2 m). Hìnhh 1: Đặc điểểm địa hình h vùng dự ánn [2] Hình 2: 2 Đặc điểm m thủy triều và v nguồn nư ước [2]Nguồn nước n ngọt chủ c yếu đượ ợc cấp từ sông s (xem m Hình 2).Hậu và tích trữ (troong mùa mư ưa) từ các sông s Hiệnn nay, ở ĐBBSCL thể hhiện rõ nét nhất n với 3kênh đổ ra biển Tâyy qua cửa sôngs Cái Lớớn – hệ sinh s thái và đi cùng vớii nó là 3 mô ô hình sảnCái Bé. Mùa mưa ở đây thườ ờng diễn raa từ xuấtt chính thííc ...