Hiện trạng khai thác thủy sản ở Quảng Ninh và những tác động tới môi trường tự nhiên

Thủy sản là ngành kinh tế có vai trò quan trọng trên nhiều phương diện: kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng và những tác động đến môi trường sinh thái. Với điều kiện tự nhiên khá thuận lợi, nghề khai thác thủy sản ở Quảng Ninh trong những năm qua đã có những bước phát triển đáng kể và đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển chung kinh tế của tỉnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiện trạng khai thác thủy sản ở Quảng Ninh và những tác động tới môi trường tự nhiên Nguyễn Thị Hồng và đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 83(07): 127 - 132 HIỆN TRẠNG KHAI THÁC THỦY SẢN Ở QUẢNG NINH VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG TỚI MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN Nguyễn Thị Hồng1, Nguyễn Thị Thu Cẩm2* 1 Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái Nguyên Học viên cao học K17 – Trường ĐH Sư phạm – ĐH Thái nguyên 2 Thủy sản là ngành kinh tế có vai trò quan trọng trên nhiều phương diện: kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng và những tác động đến môi trường sinh thái. Với điều kiện tự nhiên khá thuận lợi, nghề khai thác thủy sản ở Quảng Ninh trong những năm qua đã có những bước phát triển đáng kể và đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển chung kinh tế của tỉnh. Tuy nhiên với tốc độ khai thác như hiện nay nguồn lợi thủy sản ở Quảng Ninh ngày một suy giảm, nhất là vùng gần bờ, do tàu thuyền tập trung cạnh tranh khai thác với mật độ cao, sử dụng các phương pháp đánh bắt mang tính hủy diệt như chất nổ, chất độc, xung điện…để khai thác vào mùa vụ sinh sản, giai đoạn còn nhỏ của các loài thủy sản, dẫn đến một số loài có nguy cơ cạn kiệt ở hầu hết các vùng nước ngọt, mặn, lợ, phá vỡ môi trường sinh thái, chất lượng sống của một số loài bị đe dọa, một số vùng còn có dấu hiệu ô nhiễm môi trường nước. Trước tình hình đó, yêu cầu các cơ quan ban ngành cần thực hiện các giải pháp sau một cách đồng bộ: quy hoạch tổng thể lại ngành thủy sản, chuyển đổi cơ cấu nghề nghiệp một cách hợp lí ở cả hai tuyến khai thác, phát triển nhân lực, tổ chức lại chuỗi sản xuất,…nhằm phát triển ngành thủy sản theo hướng nhanh và bền vững. Từ khóa: Khai thác, thủy sản, tác động, môi trường, tài nguyên MỞ ĐẦU * Thủy sản đã trở thành một ngành kinh tế quan trọng của đất nước, hàng năm đem về cho nước ta một nguồn ngoại tệ lớn, phục vụ tái đầu tư thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Thuỷ sản còn được đánh giá là thực phẩm giàu chất đạm, cung cấp nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho con người, đồng thời giữ vai trò an ninh lương thực quốc gia, tạo việc làm và tăng thu nhập cho hàng ngàn lao động, góp phần xoá đói giảm nghèo cho đất nước. Ngành thủy sản của nước ta trong những năm gần đây đã có sự phát triển vượt bậc và đạt được nhiều kết quả to lớn. Hiện nay nước ta đã trở thành nước xuất khẩu thủy sản đứng thứ 6 trên thế giới, đứng thứ 3 thế giới về sản lượng thủy sản nuôi trồng và đứng thứ 13 thế giới về sản lượng khai thác hải sản. Quảng Ninh là một tỉnh thuộc khu vực Đông Bắc Bộ, là một trong những địa phương ở nước ta có nhiều điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển kinh tế thủy sản và có tiềm năng khai thác thủy sản to lớn. Ngư trường vùng biển Quảng Ninh có diện tích khoảng 2.600 hải lý vuông, được Bộ Nông nghiệp và PTNT * Tel: 0983261987; Email: nguyenthucam@gmail.com Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên xác định “Ngư trường Quảng Ninh – Hải Phòng là một trong 4 ngư trường khai thác trọng điểm của cả nước”. Vùng biển có độ sâu từ 30m nước trở vào là khu vực sinh sản và sinh trưởng của nhóm cá nổi như cá trích, cá nục, cá lầm và mực ống…Các loài cá tầng đáy cư trú và sinh sản vùng gần bờ, cồn rạn san hồ như cá song, cá hồng, cá tráp, cá trai và các loại tôm he, tôm sắt, tôm bột…Vùng ven bờ tỉnh Quảng Ninh có hàng ngàn hòn đảo lớn nhỏ đã tạo thành những áng, vụng kín gió là nơi cư trú, sinh trưởng và sinh sản của nhiều loại có giá trị kinh tế cao. Biển Quảng Ninh có những bãi tôm, bãi cá sinh trưởng tự nhiên như bãi tôm vùng hòn Mỹ, hòn Miều, vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long, vịnh Cô Tô,… Theo số liệu điều tra của Viện nghiên cứu Hải sản Hải Phòng, Quảng Ninh hiện có 168 loài hải sản (chiếm 25,3%) thuộc 117 giống trong 69 họ (chiếm 51%) so với tiềm năng hải sản có trong vịnh Bắc Bộ, trong đó có nhiều loài hải sản có giá trị kinh tế cao như cá thu, cá nhụ, cá song…Trữ lượng nguồn lợi hải sản của Quảng Ninh lên tới 82.000 tấn, trong đó trữ lượng hải sản gần bờ là 38.000 tấn và xa bờ 44.000 tấn. Khả năng khai thác cho phép là 29.000 tấn, chiếm 35,6% so với trữ lượng, 127 http://www.lrc-tnu.edu.vn Nguyễn Thị Hồng và đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ trong đó khả năng được phép khai thác gần bờ là 11.600 tấn và xa bờ là 17.600 tấn [2]. Với tiềm năng như vậy tỉnh Quảng Ninh được Đảng, Nhà nước và nhân dân quan tâm đầu tư lớn cho phát triển kinh tế thủy sản, trong đó có các hoạt động sản xuất khai thác thủy sản. HIỆN TRẠNG KHAI THÁC THUỶ SẢN Ở QUẢNG NINH Nhờ những tiềm năng to lớn của tỉnh để phát triển thủy sản, cùng với những chính sách khuyến khích phát triển thủy sản và nhu cầu lớn của thị trường trong những năm qua, hoạt động khai thác thủy sản ở tỉnh Quảng Ninh ngày càng phát triển mạnh mẽ, sản lượng và giá trị của ngành thủy sản không ngừng tăng lên. Sản lượng khai thác thủy sản tăng nhanh trong những năm qua, năm 2001 sản lượng thủy sản khai thác là 20.000 tấn, đến năm 2009 là 51.256 tấn. Qua 9 năm sản lượng thủy sản khai thác tăng 31.256 tấn, tăng gấp 2,6 lần. Trong tổng sản lượng khai thác thủy sản, cá chiếm tỉ trọng chủ yếu. Năm 2009 trữ lượng cá biển đạt 28.000 tấn, gấp 1,1 lần năm 2005 [4]. Giá trị sản xuất trong lĩnh vực khai thác thủy sản cũng theo đó mà tăng lên mạnh mẽ, đóng góp ngày càng nhiều vào thu nhập của tỉnh. Năm 2005 giá trị sản suất của ngành là 435,0 tỉ đồng, đến năm 2009 là 620,4 tỉ đồng, tăng gấp 1,4 lần [4]. Số lượng tàu thuyền tham gia khai thác thủy sản ở Quảng Ninh cũng tăng khá nhanh trong các năm qua. Năm 2002 toàn ngành có 7.198 tàu, tổng công suất là 114550 CV*, trong đó khai thác hải sản gần bờ có 7.008 chiếc, đến năm 2008 có 11.475 tàu, số tàu có công suất trên 90 CV là 152 chiếc. Năm 2009 có 12.077 tàu, số tàu đánh bắt hải sản xa bờ là 156 chiếc [4]. Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu thì hiện nay số lượng tàu thuyền vẫn phát triển một cách tự phát, không theo định hướng qui hoạch phát triển biển, chủ yếu là phát triển các tàu thuyền có công suất nhỏ khai thác gần bờ, * CV là viết tắt của từ tiếng Pháp: cheval-vapeur, nghĩa là mã lực ha ...