Hiện trạng và kế hoạch quản lý nguồn lợi thuỷ sản hồ Phước Hòa

Đập thuỷ lợi Phước Hoà mới được xây trên sông Bé có cao trình là 51,5m, mực nước sông khi chưa có đập dao động trong khoảng 25 – 29m, mực nước hồ sau khi đập được xây dựng là 42,90m, tương ứng với diện tích mặt hồ khoảng 1.269ha. Để đánh giá tác động của đập, nguồn lợi thuỷ sản trong khu vực Dự án được nghiên cứu trong giai đoạn 2009 – 2012.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiện trạng và kế hoạch quản lý nguồn lợi thuỷ sản hồ Phước Hòa VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 2 HIỆN TRẠNG VÀ KẾ HOẠCH QUẢN LÝ NGUỒN LỢI THUỶ SẢN HỒ PHƯỚC HÒA Vũ Vi An1, Nguyễn Minh Niên1, Nguyễn Nguyễn Du1 TÓM TẮT Đập thuỷ lợi Phước Hoà mới được xây trên sông Bé có cao trình là 51,5m, mực nước sông khi chưa có đập dao động trong khoảng 25 – 29m, mực nước hồ sau khi đập được xây dựng là 42,90m, tương ứng với diện tích mặt hồ khoảng 1.269ha. Để đánh giá tác động của đập, nguồn lợi thuỷ sản trong khu vực Dự án được nghiên cứu trong giai đoạn 2009 – 2012. Đồng thời các cuộc hội thảo cũng được tổ chức với sự tham gia của chính quyền địa phương để thảo luận về kế hoạch quản lý thuỷ sản ở hồ Phước Hoà. Kết quả cho thấy đã xác định được 106 loài cá thuộc 30 họ và 12 bộ. Trong đó, có một số loài có kích thước rất lớn như cá sơn đài (Wallago leeri) nặng 55kg; cá chình (Anguilla marmorata) 5,7kg; cá lăng đỏ (Hemibagrus wyckoides) 1,3kg. Đáng chú ý là có ít nhất 15 loài thủy sản có thể bị tác động nghiêm trọng khi dòng chảy bị thay đổi. Kết quả phỏng vấn ngư dân cho thấy sản lượng trung bình đạt 5,68kg/ngày/ngư dân (1 – 25kg/ngày/ngư dân), có đến 87,50% ngư dân cho rằng sản lượng khai thác giảm đáng kể so với những năm gần đây. Đường dẫn cá qua đập Phước Hoà dài 1,9km đã được xây dựng, có mái dốc dọc thay đổi từ 0,7 đến 1,43%. Vận tốc nước sẽ được giới hạn khoảng 0,6m/s. Đây là đường dẫn cá được xây dựng đầu tiên ở Việt Nam và là công trình điển hình cho các dự án thuỷ điện/lợi sau này. Hiện tại đường dẫn cá chưa đi vào hoạt động, nhưng đã xác định được ít nhất 25 loài có thể di cư qua đập. Ngoài ra, tổ “Khai Thác Thuỷ Sản Phước Hoà” cần được thành lập và hoạt động theo hình thức đồng quản lý để chính quyền địa phương và người dân cùng nhau quản lý nguồn lợi thuỷ sản theo hướng bền vững. Từ khóa: Đập Phước Hoà, nguồn lợi thuỷ sản, Bình Dương, Bình Phước. I. MỞ ĐẦU Đây là loại đập có tuổi thọ vĩnh cửu và Dự án Thủy lợi Phước Hòa được Ngân không có đập phụ. Công trình xả lũ gồm: đậphàng phát triển Châu Á tài trợ với khoản vay tràn chính kết hợp với cống xả cát và đập trànthể hiện bằng quyền rút vốn đặc biệt trị giá phụ. Cao trình đập đạt 51,5m; chiều cao đập lớntương ứng 90 triệu đô la và 2 khoản vay từ Cơ nhất: 28,5m; chiều dài đập: 400m; chiều rộngquan Hợp tác Phát triển Pháp với tổng số tiền mặt đập: 7,0m. Mực nước sông khi chưa có đập34 triệu đô la vào năm 2003 và 2004. Bờ phải dao động từ 25 – 29m, mực nước hồ sau khi đậpcủa đập thuộc xã Minh Thành, huyện Chơn được xây dựng là 42,90m. Diện tích mặt hồ đạtThành, tỉnh Bình Phước, bờ trái thuộc xã An 1.269 ha, tương ứng với khoảng 6 tỉ m3 (PMU9,Thái, huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương. Bên 2007). Sông Bé đã có 3 đập thuỷ điện (Thác Mơ,cạnh đó, kênh dẫn nước từ hồ Phước Hoà qua Cần Đơn và Srokphumieng), đập Phước Hoà làhồ Dầu Tiếng dài khoảng 40km cũng được xây bậc thang thứ 4 và cũng là bậc thang cuối cùngdựng (PMU9, 2007). của sông Bé để phát triển thuỷ điện/lợi.1 Phòng Nguồn lợi và Khai thác Thủy sản Nội địa, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản 2 Email:anria2@yahoo.com160 TAÏP CHÍ NGHEÀ CAÙ SOÂNG CÖÛU LONG - 3 - THAÙNG 6/2014 VIỆN NGHIÊN CỨU NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 2 Mục đích của Dự án/đập Phước Hoà là hướng quản lý nguồn lợi thuỷ sản theo hướngcung cấp nước sinh hoạt và công nghiệp cho bền vững.thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP(Bình Dương; Bình Phước; Tây Ninh). Ngoài Khu vực nghiên cứu được xác định baora, Dự án còn cung cấp nước để phát triển nông gồm phía trên đập Phước Hoà khoảng 44km vànghiệp, đa dạng hoá cây trồng, ngăn xâm nhập bên dưới đập khoảng 75 km (Hình 1).mặn của sông Sài Gòn, Vàm Cỏ Đông và xoáđói giảm nghèo. Điều tra thành phần loài cá thông qua việc khảo sát thực địa và thu mẫu từ các loại ngư cụ Cuối năm 2011, đập Phước Hoà cơ bản đã tại địa phương như cào, chài, lưới bén, lưới bađược ...