Hình ảnh Đà Nẵng xưa trong thơ chữ Hán

Bài viết này thử bước đầu khai lối tiếp cận hình ảnh Đà Nẵng xưa từ nguồn tư liệu thơ chữ Hán và gợi mở một hướng khai thác văn chương chữ Hán để góp phần cho công cuộc xây dựng, phát triển thành phố.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hình ảnh Đà Nẵng xưa trong thơ chữ HánTAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 12 (37) - Thaùng 2/2016 Hình ảnh Đà Nẵng xưa trong thơ chữ Hán The picture of ancient Da Nang in Chinese character’s poetry TS. Nguyễn Hoàng Thân, Trường Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng Ph.D. Nguyen Hoang Than, The University of Da Nang – University of EducationTóm tắtĐà Nẵng không chỉ ngày nay mới được nhiều người biết đến và mến yêu mà còn là cảng thị đã từng nổitiếng từ lâu. Và, lâu nay Đà Nẵng xưa cũng chỉ mới được nhắc đến, nghiên cứu từ phương diện lịch sử,văn hóa mà dường như chưa có công trình nào tiếp cận, nghiên cứu từ phương diện văn chương, đặcbiệt là văn chương chữ Hán. Bài viết này thử bước đầu khai lối tiếp cận hình ảnh Đà Nẵng xưa từ nguồntư liệu thơ chữ Hán và gợi mở một hướng khai thác văn chương chữ Hán để góp phần cho công cuộcxây dựng, phát triển thành phố.Từ khóa: thơ văn, thơ chữ Hán, Đà Nẵng xưa, văn học Đà Nẵng, hình ảnh Đà Nẵng…AbstractDa Nang is not only a beloved city in recent years but a well-known port city for a long time. However,Da Nang is just mentioned and researched from the historical and cultural aspects but is not engagedfrom the middle-age literature, especially from the Chinese character’s poetry aspect. This articleinitially tries to approach the picture of ancient Da Nang from the source of Chinese character’s poetryand unveils a new trend in exploring Chinese character’s poetry in order to contribute to thedevelopment of the city.Keywords: Chinese character’s poetry, ancient Da Nang, Da Nang literature, Da Nang picture… Lâu nay người ta khai thác tư liệu về Nẵng để góp thêm tư liệu nghiên cứu vềĐà Nẵng chủ yếu là ở các bộ sử tịch hay Đà Nẵng là việc rất cần thiết và có ý nghĩanhững văn bản Hán Nôm bằng dạng văn lâu dài.như văn bia, gia phả, địa bạ, sắc phong, 1. Thơ chữ Hán về Đà Nẵng -hương ước… mà thường chưa quan tâm Những hướng tiếp cận bước đầuđến tư liệu thơ chữ Hán. Có lẽ là do thơ Vùng đất xứ Quảng ra đời tương đốichữ Hán nằm rải rác trong các bộ tổng tập, muộn so với diễn trình lịch sử của dân tộc.hay tuyển tập và thi tập đơn biệt của các Và thơ chữ Hán về Đà Nẵng ra đời càngtác giả Hán Nôm. Tra sưu và lập phiếu tư muộn hơn so với mảnh đất tạo nguồn thiliệu về chủ đề như vậy thường mất rất hứng cho nó. Đến nay, chúng ta chỉ có thểnhiều thời gian, mà đôi lúc “hiệu ích” biết được bài thơ chữ Hán sớm nhất là bàimang lại không cao. Song, việc sưu tập, Hải Vân hải môn lữ thứ của Lê Thánh Tôngxây dựng kho dữ liệu thơ chữ Hán về Đà viết vào năm 1471. Muộn hơn một ít là câu 78“thơ” trong văn của Dương Văn An: “Thạc những bài: Hải Vân hải môn lữ thứ, ĐộGiản vài ông lão buông câu” trong Ô châu quan, Túc Cu Đê điếm, Quá Hải Vân sơn,cận lục vào giữa thế kỉ XVI. Còn phần lớn Vọng dạ túc Hải Vân sơn đình khách xá,thơ chữ Hán về Đà Nẵng ra đời vào giai Quá Hải Vân… Về không gian kì tú, linhđoạn chúa Nguyễn và triều Nguyễn. thiêng Hành Sơn có những bài: Tam Thai Xét về “thời gian” xuất hiện thì thơ tự thính triều, Vịnh Tam Thai, Du Tamchữ Hán về Đà Nẵng được phân chia theo Thai tự, Du Ngũ Hành Sơn, Bạch thạchtừng chặng đường lịch sử của vùng đất. Đó hoàng sa, Hành Sơn tú khí… Về khônglà những vần thơ trong buổi đầu hành trình gian sâu lắng mà luôn dậy sóng Trà Sơn -Nam tiến của cha ông. Tiêu biểu nhất là bài Trà Áo - Đà Tấn có những bài với sắc vẻ từHải Vân hải môn lữ thứ của Lê Thánh tĩnh lặng như Trà Úc chu thượng khẩuTông. Đó là những bài thơ trong giai đoạn chiếm, Chu để Đà Nẵng tấn chí sự, Trà Áochúa Nguyễn xây dựng chính quyền Đàng dạ phiếm đến dậy sóng như Đà Nẵng hoàiTrong, như Ái lĩnh Xuân Vân của Nguyễn cảm, Trà Sơn quân thứ…Phúc Chu, Tam Thai tự thính triều của Xét về chủ thể sáng tác, thơ chữ HánThiên Túng Đạo Nhân, Vịnh Tam Thai của về Đà Nẵng do đủ các thành phần giai tầngThích Đại Sán... Đó là một loạt bài thơ khác nhau làm nên. Từ vua, có Lê Thánhtrong giai đoạn triều Nguyễn với biết bao Tông, Minh Mạng; chúa, có Nguyễn Phúcchủ thể sáng tác, chủ đề nội dung, như: Độ Chu - Thiên Túng Đạo Nhân; quan, cóquan, Túc Cu Đê điếm, Du Tam Thai tự, Trương Quang Đản, Bùi Văn Dị, NguyễnNgẫu hứng của Phan Thanh Giản; Trà Sơn Văn Mại, Nguyễn Thuật, Cao Xuân Dục,quân thứ của Phạm Văn Nghị; Châu hành ...