Họ Khúc

Họ Khúc là dòng họ nắm quyền cai trị Việt Nam đầu thế kỷ 10, mở đầu Thời kỳ tựchủ Việt Nam sau hơn 1000 năm Bắc thuộc. Họ Khúc truyền nối làm chức Tiết độ sứgồm 3 đời: Khúc Thừa Dụ, Khúc Hạo, Khúc Thừa Mỹ, cai trị từ năm 905 tới năm 923hoặc 930.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Họ KhúcHọ KhúcHọ Khúc là dòng họ nắm quyền cai trị Việt Nam đầu thế kỷ 10, mở đầu Thời kỳ tựchủ Việt Nam sau hơn 1000 năm Bắc thuộc. Họ Khúc truyền nối làm chức Tiết độ sứgồm 3 đời: Khúc Thừa Dụ, Khúc Hạo, Khúc Thừa Mỹ, cai trị từ năm 905 tới năm 923hoặc 930.Nắm lấy vận hộiXem thêm bài: Khúc Thừa DụCuối thế kỷ 9, chính quyền trung ương nhà Đường suy yếu nghiêm trọng. Nạn cát cứcủa quân phiệt địa phương ngày càng ác liệt, khởi nghĩa Hoàng Sào (874-884) làmtriều đình nhà Đường càng thêm suy yếu.Đầu thế kỷ 10, nhà Đường rơi vào tay quyền thần Chu Ôn, các thế lực cát cứ nổi lênđánh giết lẫn nhau, tạo ra thế chia cắt 5 đời 10 nước (Ngũ Đại Thập Quốc). Năm 905,ở Tĩnh Hải quân (tên gọi Việt Nam lúc đó), Tiết độ sứ Độc Cô Tổn mới sang đã rấtđộc ác mất lòng người, bị gọi là Ngục Thượng thư (thượng thư ác). Tổn lại khôngcùng phe với Chu Ôn nên chỉ vài tháng lại bị Chu Ôn dời tiếp ra đảo Hải Nam và giếtchết. Tĩnh Hải quân do đó không có người cai quản.Khúc Thừa Dụ, khi đó là Hào trưởng Chu Diên[1], được dân chúng ủng hộ, đã tiến rachiếm đóng phủ thành Đại La (Tống Bình cũ - Hà Nội), tự xưng là Tiết độ sứ.Việt sử thông giám cương mục (Tiền biên, quyển 5) viết: Họ Khúc là một họ lớn lâuđời ở Hồng Châu. Khúc Thừa Dụ tính khoan hòa, hay thương người, được dân chúngsuy tôn. Gặp thời buổi loạn lạc, nhân danh là hào trưởng một xứ, Thừa Dụ tự xưng làTiết độ sứ....Sau khi đã nắm được quyền lực thực tế trên đất Tĩnh Hải quân, ông đã cho xây dựngchính quyền dựa trên danh xưng của chính quyền đô hộ nhà Đường, nhưng thực chấtlà một chính quyền độc lập và do người Việt quản lý. Ông khéo léo dùng danh nghĩaxin mệnh nhà Đường buộc triều đình nhà Đường phải công nhận chính quyền củaông. Ngày 7 tháng 2 năm 906, vua Đường phong thêm cho Tĩnh Hải quân Tiết độ sứKhúc Thừa Dụ tước Đồng bình chương sự. Sau đó, Khúc Thừa Dụ tự lấy quyềnmình, phong cho con là Khúc Hạo chức vụ Tĩnh Hải hành quân tư mã quyền tri lưuhậu, tức là chức vụ chỉ huy quân đội và sẽ kế vị quyền Tiết độ sứ.Thời điểm bắt đầuSách Việt Sử tiêu án tính thời gian cai trị của họ Khúc từ năm 880 khi Tiết độ sứ TăngCổn bỏ thành Đại La. Cách tính như vậy chưa chính xác vì sau Tăng Cổn còn một sốTiết độ sứ nữa ở phương bắc như Chu Toàn Dục[2], Độc Cô Tổn sang cầm quyền.Tuy nhiên, cũng có thể vì một nguyên nhân khác, như tác giả Lê Văn Siêu đề cập trongsách Việt Nam văn minh sử, Khúc Thừa Dụ có một quan hệ gần gũi nào đó với cácquan cai trị người phương bắc từ nhiều năm trước, thậm chí là quan hệ thông gia,nên ông đã sớm được đi lại và tiếp cận với công việc cai trị tại Đại La ở mức độ nhấtđịnh. Dù rằng ngôi Tiết độ sứ của Độc Cô Tổn để lại còn trống nhưng việc làm củaông cũng không vấp phải sự phản kháng nào đáng kể của các liêu thuộc người phươngbắc ở lại Đại La khi đó. Sự kiện ông làm chủ Đại La được sử sách mô tả giản lượcnhưng tựu chung khá hoà bình và êm thấm, không đánh dấu bằng một trận đánhnào đáng kể gây chết chóc thương vong nhiều về người hay lửa cháy nhà đổ. Có thểnhìn nhận trong bộ máy cai trị của Trung Quốc tại Đại La khi đó có sự tham gia nhấtđịnh của người Việt bản xứ nên Khúc Thừa Dụ không gặp phải trở ngại lớn khi vào“tiếp quản tạm” thủ phủ này.Một số bộ sử như Việt Sử lược, Đại Việt Sử ký Toàn thư chỉ nhắc tới Khúc Hạo vàKhúc Thừa Mỹ mà không nhắc tới Khúc Thừa Dụ. Có thể việc tiến vào nắm quyền ởĐại La do con ông là Khúc Hạo thực hiện nhân danh Khúc Thừa Dụ vì lúc đó ông đãquá già yếu, chỉ làm việc chỉ đạo phương sách.Cải cách hành chínhXem chi tiết: Khúc HạoNgày 23 tháng 7 năm 907, Khúc Thừa Dụ mất, Khúc Hạo lên kế vị và phong cho con làKhúc Thừa Mỹ[3] làm Tĩnh Hải hành quân tư mã quyền tri lưu hậu để kế vị. NhàHậu Lương lên thay nhà Đường công nhận ông làm An Nam đô hộ, sung Tiết độ sứ.Khúc Hạo là nhà cai trị ôn hoà nhưng rất vững vàng.Khúc Hạo đã tiến hành cải cách quan trọng về các mặt. Đường lối chính trị của ôngđược sử sách tóm lược ngắn gọn song rất rõ ràng: “Chính sự cốt chuộng khoan dung,giản dị, nhân dân đều được yên vui”. Khúc Hạo sửa lại chế độ điền tô, thuế mà lựcdịch nặng nề của thời thuộc Đường. Ông ra lệnh “bình quân thuế ruộng, tha bỏ lựcdịch, lập sổ hộ khẩu, kê rõ quê quán, giao cho giáp trưởng (quản giáp) trông coi”.Khúc Hạo đã có những cố gắng đầu tiên nhằm xây dựng chính quyền độc lập, thốngnhất từ trung ương đến xã. Ông chia cả nước thành những đơn vị hành chính các cấp:lộ, phủ, châu, giáp, xã. Mỗi xã đặt ra xã quan, một người chánh lệnh trưởng và mộtngười tá lệnh trưởng. Một số xã ở gần nhau thời thuộc Đường gọi là hương nay đổilà giáp, mỗi giáp có một quản giáp và một phó tri giáp để trông nom việc kê hộ khẩu,nhân khẩu và việc thu thuế. Theo sách “An Nam chí nguyên”, Khúc Hạo đặt thêm 150giáp, cộng với những giáp trước đây nhà Đường đặt, cả thảy toàn bộ Tĩnh Hải quân có314 giáp.Thân xa bỏ gầnXem chi tiết: Khúc Thừa MỹNhà Hậu Lương, trước đây vì mới cướp ngôi nhà Đường, phương Bắc nhiều biến cốnên thừa nhận Khúc Hạo ...