Họ Phan hào kiệt và độc lôi thần Phan Công Tích

Họ Phan Hào Kiệt hình thành từ thời điểm ông Phan Thúc Hoà vào năm Giáp Ngọ (1434) đến khai cơ ở Cồn Say và lập ra làng Hào Kiệt, nay thuộc xã Vĩnh Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Dòng họ này đã sinh dưỡng nhiều nhân tài, nhân vật nổi tiếng cho quê hương, đất nước, trong đó có danh nhân lịch sử Lai Quận công Phan Công Tích.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Họ Phan hào kiệt và độc lôi thần Phan Công Tích Họ Phan hào kiệt và độc lôi thần Phan Công TíchHọ Phan Hào Kiệt hình thành từ thời điểm ông Phan Thúc Hoà vào năm Giáp Ngọ(1434) đến khai cơ ở Cồn Say và lập ra làng Hào Kiệt, nay thuộc xã Vĩnh Thành,huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Dòng họ này đã sinh dưỡng nhiều nhân tài, nhânvật nổi tiếng cho quê hương, đất nước, trong đó có danh nhân lịch sử Lai Quậncông Phan Công Tích. Con cháu, di duệ của Phan Thúc Hoà đều là võ tướng nổi tiếng triều Lê. Contrai là Phan Duy Đích có công nên được triều Lê Trung Tông (vào niên hiệuThuận Bình) phong ch ức tước: Thự vệ sự Diên Khánh hầu. Ông mất, được triềuLê Huyền Tông ban sắc phong với mỹ tự “Trụ quốc thượng trật” vào năm CảnhLịch thứ 2 (1549). Con trai c ủa ông là Phan Thanh, được triều đình phong Tháiphó Lương hầu - Thụy Quận công. Triều Quang Hưng năm thứ 18 (1595) bansắc (phần phiên âm) nội dung như sau: Sắc Kiệt tiết Tuyên lực công thần Thái phó Thụy Quận công phụng thị luỹtriều, phụng sai tiến thảo, thỉ chung hữu công ứng gia quân tước, khả tặng Kiệttiết Tuyên lực, Đặc tiến phụ quốc Thượng tướng quân, Cẩm y vệ Đô chỉ huy sứ,Thự vệ sự, Thái phó Thụy Quận công, Liêm sự Tuấn Mỹ hầu trụ quốc thượng trậtcố sắc. Quang Hưng thập bát niên, tam nguyệt, sơ nhị nhật. Thái phó Thụy Quận công sinh ra 5 trai 6 gái, các con cháu của ông đều lànhững người tài giỏi, có công lao với đất nước và làm nên sự nghiệp. Các con trailà: Phan Công Tích, tước Lai Quận công; Phan Công Kỷ - Vĩ Quận công; PhanCông Bá - Thông Quận công; Phan Công Cương - Lỵ Quận công; Phan HoằngNgang - Xuân Nham hầu. Các con gái là: Phan Thị Ngọc Quỳnh, phu nhân củaDiên Quận công ở xã Tiền Thành; Phan Thị Ngọc Nhụy, phu nhân của Thiếu bảoSùng Quận công ở xã Hạ Thành, sinh ra Toàn Quận công, Cẩn Quận công và 1ông Cai tổng; Phan Thị Ngọc Minh, phu nhân của Thái phó Thuận Quận công ở xãHoàng Trường; Phan Thị Ngọc Khuê, phu nhân của Hùng Mỹ hầu, xã Quan Trung,sinh ra Cai Kỳ Hoành Mỹ hầu, Tuấn Phương hầu, Cường Lộc hầu và Thọ Lộchầu; Phan Thị Ngọc Mỹ, phu nhân của Lập Quận công, xã Quan Trung, sinh mộtnữ lấy Thọ Lĩnh hầu; Phan Thị Ngọc Nhuế, phu nhân của Cai Kỳ Tuấn Trung hầu,xã Quan Trung, sinh 2 con đều tử trận. Phan Công Tích (1514 -1575) là con đầu của Thái phó Thụy Quận công PhanThanh. Các con cháu của Thụy Quận công Phan Thanh có công cùng với TấnQuốc công Nguyễn Cảnh Hoan (tức Trịnh Mô) rước lập Lê Ninh - di duệ của nhàLê làm vua, tức là Lê Trang Tông Thu ần Hoàng đế. Ông phò vua tận tụy, lậpđược nhiều chiến công, là một trong những người khai quốc công thần triều LêTrung Hưng. Ông từng vâng lệnh vua về quê ở vùng lèn Hai Vai và V ĩnh Tuy đểlập căn cứ chống lại nhà Mạc. Do có công lớn nên ông được triều đình phongđến chức Thái phó, tước Lai Quận công. Về sau ông trúng phải kế phục binhcủa Nguyễn Quyện (tướng của nhà Mạc) nên bị bắt, bị dụ dỗ đầu hàng, nhưngkhông chịu khuất phục. Ông bị kẻ thù giết hại và hi sinh hiên ngang, anh d ũng.Triều đình truy tặng ông chức Thái bảo, tước Lai Quốc công và cho lập đền thờThần ở làng Hào Kiệt, quê hương ông. Các tri ều vua về sau đều có sắc phongthần là Độc Lôi Thần - được coi như một vị Thiên Lôi ở trên trời. Sắc phongtriều Lê Cảnh Hưng năm thứ 44 (1784) như sau: Hoằng Đị nh thập niên, nhị nguy ệt, sơ cử u nhật l ệnh chỉ: Sắc Độc Lôi Tháiphó Lai Trung Qu ốc công Phan tướng công ích trinh vũ Đạ i vương, Tú dụcphù hưng anh chung sơn nh ạ c phổ thầ n công nhi tích phúc h ữu dân sinh ư th ọvực xuân đài. Hi ệp thiên xuân d ĩ thân hữ u. Phù quốc tộ ư T hái Sơn bàn th ạchhữu. Nậm trước thầ n linh chi hiể n ứng, t ả i kê duệ hiệu dĩ bao phong vi t ựvương tiến phon g vương vị lâm cư chính phủ lễ hữu đăng tr ật, tái phụ ng giatriêm ứng gia phong mĩ t ự kh ả gia phong Độc Lôi Thái phó Lai Trung Qu ố ccông Phan tướng công ích trinh v ũ. H ữu thuận dự c chính tương b ình. Thu ỳhưu tích hạ Đ ại vương. Cố s ắc! Cả nh Hưng tứ thậ p tứ n iên, th ất nguyệt, nh ịthập l ục nh ật. Sắc phong trên (vua Lê Cảnh Hưng, năm thứ 44 [1784], ngày 26 tháng 7) đ ãghi lại sự kiện vào năm Hoằng Định 10 (1610), tháng 2, ngày 9, vua Lê KínhTông đã ra lệnh chỉ sắc phong cho Phan Công Tích là Đ ộc Lôi Thái phó LaiTrung Quốc công Phan tướng công ích trinh vũ Đại vương, là những danh vị caocấp nhất trong các tước phong lúc bấy giờ. Thần chính là chỗ dựa về tinh thầncho nhà vua và triều đình đương thời, cho nên các tri ều vua sau vẫn tiếp tục bancác sắc phong thần. Hiện di tích đền thờ ông còn lưu hàng chục sắc phong chothần - Phan Công Tích và các con cháu c ủa ông. Lai Quốc công Phan Công Tích không những là một vị tướng khai quốc côngthần triều Lê Trung Hưng mà còn là một vị thần khai cơ, có công lập ra làng HàoKiệt. Sau khi ông mất, triều đình đã lệnh cho nhân dân địa phương cùng dòng họPhan lập đền, quanh năm hương khói thờ phụng. Từ triều Lê, đền thờ Phan Tướng công là một quần thể di tích khá hoành trángvới 7 toà đền và ...