Hóa giải chống đông trong thời đại các thuốc kháng đông non-vitamin K đường uống mới

Bài viết nhằm cung cấp một cái nhìn tổng quan về dược lí học của các thuốc này, tỉ lệ mới mắc và kết quả của biến chứng xuất huyết, các chiến lược hiện hành để điều chỉnh chức năng đông máu trong trường hợp chảy máu và những tiến bộ gần đây nhất về sự phát triển của các thuốc hóa giải đặc hiệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hóa giải chống đông trong thời đại các thuốc kháng đông non-vitamin K đường uống mớiTổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 3 * 2016HÓA GIẢI CHỐNG ĐÔNG TRONG THỜI ĐẠI CÁC THUỐC KHÁNG ĐÔNG NON-VITAMIN K ĐƯỜNG UỐNG MỚI Nguyễn Ngọc Anh*GIỚI THIỆU đường uống mới hay NOAC-novel oral anticoagulant) , các thuốc này tác động trên các Trong hơn 5 thập kỷ qua, chỉ có warfarin- yếu tố chuyên biệt của dòng thác đông máu nhưthuốc kháng vitamin K là thuốc kháng đông thrombin (dabigatran) hoặc yếu tố Xađường uống duy nhất để phòng ngừa và điều trị (rivaroxaban, apixaban và edoxaban)(3,8). Thuốccác bệnh huyết khối tắc mạch. Mặc dù, có hiệu đầu tiên được chấp thuận bởi Cục kiểm soátquả nhưng warfarin có một số hạn chế gồm cửa thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) năm 2010 làsổ điều trị hẹp, khởi phát chậm và thời gian tác dabigatran (Pradaxa, Boehringer Ingelheim), tiếpdụng dài, cần theo dõi chặt chẽ chức năng đông theo là rivaroxaban (Xarelto, Bayer) năm 2011 vàmáu và tương tác với nhiều thuốc và thực phẩm. apixaban (Eliquis, Pfizer và Bristol-MyersĐã có những bước tiến lớn trong công tác phòng Squibb) năm 2012. Edoxaban (Lixiana, DaiXHNichống đột quỵ trong những năm gần đây với sự Sankyo) được phê chuẩn tại Nhật năm 2011 vàra đời của các thuốc kháng đông đường uống hiện đang được FDA xem xét.mới không phải thuốc kháng vitamin K đườnguống (trước đây được gọi là thuốc kháng đôngHình 1: Kiểm soát chảy máu liên quan tới NOAC Thuốc kháng đông đường uống mới thấp hơn warfarin nhưng tương tác với thuốc và(NOAC) có tỉ lệ chảy máu thấp tương tự hoặc thực phẩm thấp hơn. Ngoài ra, hiệu quả kháng * Bệnh viện ND 115 Tác giả liên lạc: BSCK2 Nguyễn Ngọc AnhĐT:0913673757 Email: dranh957@yahoo.com.vn14Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 3 * 2016 Tổng Quanđông của chúng dễ dự đoán hơn nhiều cho phép nghiêm trọng nhất của warfarin là xuất huyếtcố định liều điều trị và loại bỏ yêu cầu phải theo não (XHN) với thể tích khối máu tụ lớn hơn vàdõi chức năng đông máu thường quy. Một trong kết quả lâm sàng xấu hơn XHN tự phát . Ướcnhững hạn chế tiềm năng của NOAC là chưa có tính có đến 10% bệnh nhân bị chảy máu nặngthuốc hóa giải(antidote) để trung hòa/hóa giải liên quan tới warfarin sẽ chết trong vòng 30 ngàytình trạng đông máu trong trường hợp chảy máu và tử vong phối hợp với XHN chiếm khoảngđe dọa tính mạng hoặc phẫu thuật cấp cứu. Tuy 50% . Yếu tố chính quyết định chảy máu lànhiên, điều này sẽ sớm thay đổi vì các thuốc hóa cường độ của tác dụng kháng đông và nguy cơgiải đặc hiệu của NOAC đang phát triển với kết XHN tăng gấp đôi cho mỗi 1 điểm INR tăng(9).quả đầy hứa hẹn trong thử nghiệm pha 2 đã Trong trường hợp chảy máu đe dọa tínhđược công bố gần đây (hình 1 và 2). mạng, cần tập trung vào việc hóa giải tác dụng Bài báo nhằm cung cấp một cái nhìn tổng kháng đông nhanh chóng. Vitamin K là cần thiếtquan về dược lí học của các thuốc này, tỉ lệ mới để tổng hợp mới các yếu tố đông máu và mộtmắc và kết quả của biến chứng xuất huyết, các liều 5-10 mg tĩnh mạch có thể bình thường hóachiến lược hiện hành để điều chỉnh chức năng INR ở hầu hết bệnh nhân. Tuy nhiên, tác dụngđông máu trong trường hợp chảy máu và những chậm (24 giờ). Vì vậy, sử dụng vitamin K mộttiến bộ gần đây nhất về sự phát triển của các mình là không hiệu quả và cần phối hợp vớithuốc hóa giải đặc hiệu. điều trị thay thế tích cực các yếu tố đông máu.TỔNGQUANVỀ CHẢYMÁUDOWARFARIN Những lựa chọn hiện có gồm huyết tương tươi đông lạnh (FFP), phức hợp prothrombin đậm Warfarin hoạt động bằng cách ức chế sự đặc (PCC) và yếu tố VII hoạt hóa tái tổ hợptổng hợp các yếu tố đông máu phụ thuộc (rFVIIa, Novoseven). Huyết tương tươi đôngvitamin K gồm các yếu tố II, VII, IX và X. Những lạnh là sản phẩm được sử dụng rộng rãi nhất đểyếu tố này được tổng hợp tại gan ở dạng tiền thay thế yếu tố đông máu, nhưng cần phải dùngchất và được kích hoạt bởi phản ứng carboxyl thể tích lớn mới có thể bình thường hóa INR vàhóa của axit glutamic đặc hiệu và cần sự có mặt còn có thêm nguy cơ phản ứng dị ứng và truyềncủa vitamin K với vai trò cofactor. Yếu tố II nhiễm . Ngược lại, PCC có chứa các yếu tố đông(prothrombin) có thời gian bán hủy ...