Học tập và tăng trưởng kinh tế: Một nghiên cứu so sánh giữa hai mô hình làng, xã hỗn hợp trọng nông và làng, xã hỗn hợp trọng phi nông - Nguyễn Thị Minh Phương

Nhằm giúp các bạn chuyên ngành Xã hội học có thêm tài liệu tham khảo, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Học tập và tăng trưởng kinh tế: Một nghiên cứu so sánh giữa hai mô hình làng, xã hỗn hợp trọng nông và làng, xã hỗn hợp trọng phi nông" dưới đây, nội dung bài viết nghiên cứu so sánh giữa hai mô hình làng, xã hỗn hợp trọng nông và làng, xã hỗn hợp trọng phi nông. Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Học tập và tăng trưởng kinh tế: Một nghiên cứu so sánh giữa hai mô hình làng, xã hỗn hợp trọng nông và làng, xã hỗn hợp trọng phi nông - Nguyễn Thị Minh PhươngTrao ®æi nghiÖp vô X· héi häc sè 4 (92), 2005 89 Häc tËp vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ: mét nghiªn cøu so s¸nh gi÷a hai m« h×nh lµng - x· hçn hîpträng n«ng vµ lµng - x· hçn hîp träng phi n«ng1 NguyÔn ThÞ Minh Ph−¬ng H¼n chóng ta ®· tõng nghe nãi hoÆc ®· ®Õn c¸c lµng - x· phi n«ng nghiÖp, n¬ith−êng ®−îc nhËn thÊy lµ c¸c thµnh tÝch häc tËp ë nhµ tr−êng cña hä thua kÐm sovíi c¸c lµng n«ng nghiÖp. Tuy vËy, c¸c lµng - x· phi n«ng nghiÖp l¹i ®−îc tá ra cãnhiÒu −u tréi h¬n so víi c¸c lµng n«ng nghiÖp trong t¨ng tr−ëng kinh tÕ. NÕu gi¸odôc lu«n ®−îc xem lµ mét gi¶i ph¸p rÊt quan träng cho sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp -1 Kh¸i niÖm lµng - x· hçn hîp, lµng - x· hçn hîp träng n«ng, lµng - x· hçn hîp träng phi n«ng b¾t nguån tõquan ®iÓm cña thuyÕt Toµn thÓ Khinh - träng do T« Duy Hîp khëi x−íng. T×nh tr¹ng hçn hîp ph¶n ¸nh tÝnhkh«ng thuÇn nhÊt trong c¸c ho¹t ®éng lao ®éng, s¶n xuÊt, kinh doanh, tæ chøc ®êi sèng, v¨n hãa, x· héi cñalµng - x·. Nã cã tÝnh kÐp. Tuy vËy, c¸c ®Æc tr−ng kÐp nµy kh«ng ®¬n gi¶n lµ mét tËp hîp hçn ®én mµ cã sùph©n biÖt cao - thÊp, nÆng - nhÑ, chuyªn - kh«ng chuyªn, coi träng - coi nhÑ,… Lµng - x· hçn hîp lµ kiÓulµng x· cã nhiÒu ho¹t ®éng, s¶n xuÊt, kinh doanh kÕt hîp cña n«ng, c«ng, th−¬ng. Trong c¬ cÊu nµy, cã n¬in«ng nghiÖp lµ thµnh phÇn chñ ®¹o, cã n¬i phi n«ng (c«ng, th−¬ng) lµ thµnh phÇn chñ ®¹o. Bëi vËy, träng®−îc sö dông nh»m ®Ó chØ râ h¬n t×nh tr¹ng hçn hîp cña mét lµng - x· thuéc vÒ m« h×nh nµo ®ã. Lµng - x·hçn hîp träng n«ng lµ lµng - x· cã sù kÕt hîp cña n«ng, c«ng, th−¬ng nh−ng n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu. T−¬ngtù, lµng - x· hçn hîp träng phi n«ng lµ lµng - x· hçn hîp, trong ®ã phi n«ng lµ chñ yÕu. ë ®©y còng cã thÓph©n tiÕp thµnh 2 lo¹i lµ hçn hîp träng phi n«ng (träng nghÒ), vµ hçn hîp träng phi n«ng (träng bu«n b¸n,dÞch vô). Kh«ng chØ cã ®Æc tr−ng vÒ s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô mµ mçi kiÓu lµng - x· nµy còng cã nh÷ng®Æc tr−ng kh¸c vÒ mÆt v¨n hãa, x· héi. Do vËy, nãi lµng - x· hçn hîp träng n«ng hay lµng - x· hçn hîpträng phi n«ng lµ nãi ®Õn 2 kiÓu khung mÉu lµng - x· mang nh÷ng nÐt ®Æc tr−ng kinh tÕ, v¨n hãa, x· héikh¸c nhau (Xem thªm: T« Duy Hîp (chñ biªn), 2003. §Þnh h−íng ph¸t triÓn lµng - x· ®ång b»ng s«ngHång ngµy nay. Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc x· héi). C¸ch ph©n chia nµy xuÊt ph¸t tõ c¸ch nh×n cña thuyÕt ToµnthÓ Khinh- träng khi gi¶i quyÕt c¸c cÆp nan ®Ò, c¸c song ®Ò lý thuyÕt vµ thùc tiÔn. ThuyÕt Toµn thÓ Khinh -träng ®Ò nghÞ c¸ch nh×n, c¸ch nghÜ, c¸ch lµm ®èi víi cÆp A vµ Α lµ thay v× hoÆc A, hoÆc Α , sÏ cã 3 khungmÉu c¬ b¶n trung gian ®Ó hãa gi¶i nan ®Ò nµy, gép l¹i sÏ cã 5 khung mÉu c¬ b¶n: A; hçn hîp träng A; hçnhîp c©n b»ng A, Α ; hçn hîp träng Α ; vµ Α . Kh¸i niÖm hçn hîp xuÊt ph¸t tõ ®©y ®Ó chØ t×nh tr¹ng mét sùvËt, hiÖn t−îng mang trong m×nh c¶ hai ®Æc tr−ng A vµ Α víi c¸c møc ®é nghiªng vÒ A, hay Α nhiÒu Ýtkh¸c nhau mµ th«i. Do vËy, kh¸i niÖm Khinh - Träng lµ ®Ó chØ t×nh tr¹ng nµy (Xem thªm: NguyÔn ThÞ MinhPh−¬ng, 2004. C¸c lùa chän häc tËp cho ph¸t triÓn lµng - x· - Qua nghiªn cøu tr−êng hîp m« h×nh lµng - x·hçn hîp träng n«ng vµ lµng - x· hçn hîp kh«ng träng n«ng. LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sÜ X· héi häc. C¬ s뮵o t¹o sau ®¹i häc ViÖn X· héi häc - ViÖn Khoa häc X· héi ViÖt Nam). Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn90 Häc tËp vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ...n«ng th«n, th× t¹i sao c¸c lµng - x· n«ng nghiÖp víi thµnh tÝch cao trong gi¸o dôc vÉnbÞ tôt l¹i ®»ng sau víi c¸c lµng - x· phi n«ng nghiÖp trong lµm kinh tÕ. Bµi viÕt nµytËp trung vµo xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a häc tËp vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓnt¹i 3 lµng - x· mµ chóng t«i ®· cã dÞp ®Õn ®Ó tiÕn hµnh kh¶o s¸t vµo n¨m 2003. §ã lµPhï L−u, Tam S¬n vµ §ång Kþ thuéc 3 x· T©n Hång, Tam S¬n vµ §ång Quang,huyÖn Tõ S¬n, tØnh B¾c Ninh. Qua ®ã, còng ®Ó lµm râ c¸c gi¸ trÞ häc tËp ë n«ng th«nngµy nay. Lµng Phï L−u thuéc vÒ m« h×nh hçn hîp träng phi n«ng. Lµng Phï L−uthuéc x· T©n Hång, huyÖn Tõ S¬n, tØnh B¾c Ninh. Phï L−u n»m s¸t ®−êng quèc lé,c¸ch thÞ x· B¾c Ninh 12km, c¸ch Hµ Néi 17km. Phï L−u tõ thÕ kû XIII, ®Æc biÖt tõthÕ kû XV ®· sím trë thµnh trung t©m v¨n hãa giao l−u bu«n b¸n sÇm uÊt nhÊtvïng Kinh B¾c. §Õn cuèi thÕ kû XIX, trong sè 180 hé cña lµng chØ cã 6 hé hoµn toµnsèng b»ng lao ®éng n«ng nghiÖp (chiÕm kho¶ng 3,3%), 30 hé b¸n n«ng b¸n th−¬ng(16,17%) cßn l¹i 144 hé chuyªn bu«n b¸n (80%). Chî ®· t¸c ®éng s©u s¾c vµo lµng,biÕn lµng Phï L−u thµnh lµng bu«n víi kÕt cÊu ®éc ®¸o lµ lµng víi chî lµ mét(NguyÔn Quang Ngäc 1993). Bªn c¹nh truyÒn thèng th−¬ng nghiÖp, Phï L−u cßn cãtruyÒn thèng khoa b¶ng. HiÖn nay, xuÊt th©n tõ lµng Phï L−u cã kho¶ng 15 tiÕn sü,20 th¹c sü, 600 cö nh© ...