Hội chứng Fragile X

Hội chứng Fragile X (Fragile X Syndrome - FXS) là một rối loạn di truyền liên kết nhiễm sắc thể giới tính X, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển tâm thần và có tỷ lệ mắc phải cao. Gen FMR1 đột biến qua sự gia tăng số lần lặp lại của bộ ba nucleotide CGG tại vùng 5’ UTR (5’ unstranlated region), hậu quả là tình trạng giảm hoặc không được biểu hiện gen dẫn đến thiếu hụt protein FMR (FMRP).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hội chứng Fragile XTẠP CHÍ PHỤ SẢN - 13(1), 11-14, 2015 HỘI CHỨNG FRAGILE X Nguyễn Bảo Trâm, Nguyễn Thị Minh Vân Đại học Quốc gia TP.HCM Tóm tắt Abstract Hội chứng Fragile X (Fragile X Syndrome - FXS) FRAGILE X SYNDROME là một rối loạn di truyền liên kết nhiễm sắc thể Fragile X syndrome (FXS) is a known leading cause giới tính X, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát of inherited mental retardation. In the vast majority of triển tâm thần và có tỷ lệ mắc phải cao. Gen FMR1 cases, this X-linked disorder is due to expanded CGG đột biến qua sự gia tăng số lần lặp lại của bộ ba triplet repeats in the 5’ untranslated region of the fragile X nucleotide CGG tại vùng 5’ UTR (5’ unstranlated mental retardation 1 gene (FMR1 gene) and the resulting region), hậu quả là tình trạng giảm hoặc không decreased expression of its associated protein, FMRP. được biểu hiện gen dẫn đến thiếu hụt protein FMR Changes in FMR1 gene have been associated with specific (FMRP). Sự thay đổi mức độ biểu hiện của FMR1 phenotypes, most specifically those of fragile X syndrome dẫn đến các biểu hiện lâm sàng đặc trưng, phổ (FXS), fragile X tremor/ataxia syndrome (FXTAS), and biến nhất là hội chứng Fragile X, rối loạn thoái hoá fragile X primary ovarian insufficiency (FXPOI). thần kinh khởi phát muộn (Fragile X tremor/ataxia The purpose of this review is to summarize recent syndrome - FXTAS), suy buồng trứng sớm (Fragile genetic and neuroanatomical facts, behavioral studies of X primary ovarian insufficiency – FXPOI). Bài tổng fragile X syndrome and counseling of the families. quan này hệ thống những thông tin cơ bản về cơ sở Keywords: Fragile X syndrome; mental di truyền, hình thái giải phẫu, tỉ lệ mắc phải, triệu retardation; fragile X tremor/ataxia syndrome chứng cũng như chỉ định chẩn đoán và tư vấn di (FXTAS); fragile X primary ovarian insufficiency truyền của FXS. (FXPOI); autism; X-linked inheritance. 1. Giới thiệu methyl hóa sẽ xảy ra dẫn đến gen FMR1 không được Hội chứng Fragile X (Fragile X Syndrome - FXS) phiên mã, protein FMRP (Fragile X Mental Retardationlà một rối loạn di truyền liên kết với nhiễm sắc thể Protein) không được tạo thành. Trong khi đó, FMRP(NST) X, gây chậm phát triển tâm thần với các mức tham gia điều hòa rất nhiều protein khác trong cơ thểđộ khác nhau từ trung bình đến trầm trọng. Tần người, đặc biệt các protein cấu tạo hệ thần kinh (2).suất mắc bệnh FXS cao, chỉ đứng thứ hai sau hội FXS xảy ra ở cả người nam và người nữ, bao gồm rấtchứng Down, vào khoảng 1/4000 đối với nam và nhiều triệu chứng lâm sàng khác nhau. Bệnh nhân1/8000 đối với nữ. Ở hơn 98% bệnh nhân, nguyên mắc FXS có thể gặp vấn đề về học tập, nhận thức ởnhân của FXS là do đột biến gen FMR1 (Fragile X nhiều mức độ, IQ có thể bình thường hay chậm phátMental Retardation 1) nằm trên NST X (1). triển tâm thần thể nhẹ, hoặc nặng hơn là tự kỷ. Đặc Gen FMR1 đột biến qua sự gia tăng số lần lặp điểm về những triệu chứng lâm sàng có thể mô tảlại của bộ ba nucleotide CGG tại vùng 5’ UTR (5’ nhưng có thể không đặc trưng, có thể nhầm lẫn vớiunstranlated region) của gen FMR1. Gen FMR1 được những rối loạn liên quan đến chậm phát triển tâmchia ra 4 loại allele thông qua số lần lặp lại của bộ ba thần khác (1). Do đó, FXS cần có chẩn đoán phân tửCGG. Allele bình thường có số lần lặp lại của bộ ba dựa trên sự biến đổi số lần lặp lại CGG của gen FMR1.nucleotide CGG là 6-44 lần. Allele tiền đột biến khi bộba nucleotide CGG lặp 55 -200 lần. Khoảng lặp lại của 2. Cơ sở phân tử và di truyền của hộibộ ba CGG từ 45–54 lần được coi là những allele trung chứng Fragile Xgian giữa allele bình thường và tiền ...