Hội chứng thực bào máu ở bệnh nhân sốt rét

Nghiên cứu mô tả lần lượt 4 trường hợp sốt rét, chẩn đoán xác định bằng soi lam máu dưới kính hiển vi có plasmodium vivax và/hoặc plasmodium falciparum. Các bệnh nhân này đủ tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứng thực bào máu, điều trị tại bệnh viện Bệnh Nhiệt đới từ tháng 03/2012 đến tháng 09/2013.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hội chứng thực bào máu ở bệnh nhân sốt rétY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015Nghiên cứu Y họcHỘI CHỨNG THỰC BÀO MÁU Ở BỆNH NHÂN SỐT RÉTLê Bửu Châu*, Nguyễn Trần Chính**TÓM TẮTMở đầu: Hội chứng thực bào máu thứ phát sau nhiễm trùng liên quan chủ yếu đến virus, đặc biệt làEpstein-Barr virus. Các trường hợp hội chứng thực bào máu thứ phát sau sốt rét là bệnh cảnh ít gặp, dễ chẩnđoán nhầm với các bệnh lý khác.Đối tượng và phương pháp: Mô tả lần lượt 4 trường hợp sốt rét, chẩn đoán xác định bằng soi lam máudưới kính hiển vi có Plasmodium vivax và/hoặc Plasmodium falciparum. Các bệnh nhân này đủ tiêu chuẩn chẩnđoán hội chứng thực bào máu, điều trị tại bệnh viện Bệnh Nhiệt đới từ tháng 03/2012 đến tháng 09/2013.Kết quả: Tất cả 4 trường hợp đều nhập viện vì sốt vào tuần thứ 2 và 3 của bệnh, giảm ít nhất 2 trong 3 dòngtế bào máu ngoại biên, gan lách to, tăng ferritin máu, tủy đồ có hiện tượng thực bào. Triglyceride tăng cao ở 3trường hợp. Không trường hợp nào có giảm fibrinogen trong máu. Kết quả ký sinh trùng sốt rét: 01 trường hợpdo Plasmodium vivax, 01 trường hợp do Plasmodium falciparum, 02 trường hợp đồng nhiễm cả Plasmodiumvivax và Plasmodium falciparum. Bệnh hồi phục hoàn toàn với điều trị thuốc kháng sốt rét và điều trị hỗ trợ màkhông cần dùng đến các thuốc điều trị hội chứng thực bào máu như corticoids, etoposide và cyclosporin A.Kết luận: Hội chứng thực bào máu thứ phát sau bệnh sốt rét do P.vivax và P.falciparum có thể hồi phụchoàn toàn với điều trị thuốc kháng sốt rét kết hợp với điều trị nâng đỡ.Từ khóa: Hội chứng thực bào máu, sốt rét, Plasmodium vivax, Plasmodium falciparum.ABSTRACTMALARIA- ASSOCIATED HEMOPHAGOCYTIC SYNDROMELe Buu Chau, Nguyen Tran Chinh* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 19 - Supplement of No 1 - 2015: 513 - 517Introduction: Secondary hemophagocytic syndrome is mainly associated with viral infection, especially withEpstein-Barr virus (EBV). Malaria-associated hemophagocytic syndrome is rare and can be misdiagnosed withother aetiologies.Methods: We describe four cases of malaria satisfying the criteria of hemophagocytic syndrome treated at theHospital for Tropical Diseases (HTD) from March 2012 to September 2013.Results: All four of the cases were admitted to HTD for fever on the 2nd and the 3rd week of illness withbicytopenia or pancytopenia, hepatosplenomegaly, hyperferritinemia, pathologic findings of hemophagocytosis inthe bone marrow. Three of the four cases noted hypertriglyceridemia. None of the cases had hypofibrinogenemia.The blood smear showed one case of Plasmodium vivax, one case of Plasmodium falciparum and two cases ofPlasmodium vivax and Plasmodium falciparum co-infection. Four patients were treated successfully withantimalarial agents and symptomatic treatments without immunochemotherapy for hemophagocytic syndromesuch as corticosteroids, etoposide and cyclosporin A.Conclusion: Hemophagocytic syndrome secondary to P.vivax and P.falciparum infection can be cured withantimalarial agents and symptomatic treatments.Key words: Hemophagocytic syndrome, malaria, Plasmodium vivax, Plasmodium falciparum.* Bộ môn Nhiễm, Đại học Y Dược TP HCMTác giả liên lạc: BS. Lê Bửu Châu ĐT: 0918115600Nhiễm** Bệnh viện Bệnh Nhiệt đớiEmail: buuchaule@yahoo.com513Nghiên cứu Y họcY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 19 * Phụ bản của Số 1 * 2015MỞ ĐẦUHội chứng thực bào máu là một tình trạngbệnh lý nặng, tỷ lệ tử vong cao. Các hướng dẫnchẩn đoán và điều trị chủ yếu dựa vào kết quảnhững nghiên cứu ở bệnh nhân nhi mắc hộichứng thực bào máu nguyên phát(3,9). Hội chứngthực bào máu cũng là biến chứng hiếm gặp củanhiều loại nhiễm trùng khác nhau và tiên lượngcủa những trường hợp này cũng khác nhau tùythuộc tác nhân gây bệnh. Sốt rét là bệnh truyềnnhiễm khá phổ biến ở nước ta. Tuy nhiên, sốt rétvới biểu hiện hội chứng thực bào máu thườngchỉ được đề cập trong y văn thoáng qua trongcác bài tổng quan về hội chứng thực bào máu(5)hay báo cáo một hoặc nhiều trường hợp(1,6). Đã cónhững trường hợp chẩn đoán sốt rét có biểu hiệnhội chứng thực bào máu bị chậm trễ.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPChúng tôi mô tả 4 trường hợp sốt rét, chẩnđoán xác định bằng soi lam máu dưới kính hiểnvi phát hiện Plasmodium vivax và/hoặcPlasmodium falciparum, được điều trị tại bệnhviện Bệnh Nhiệt đới (BV BNĐ) từ tháng 03/2012đến tháng 09/2013. Các bệnh nhân này thỏa ítnhất 5 trên 8 tiêu chuẩn chẩn đoán hội chứngthực bào máu theo Hội thực bào thế giới 2004(3)(theo tiêu chuẩn này bệnh nhân phải thỏa mãn ítnhất là 5 trên 8 tiêu chuẩn nhưng trong điều kiệnhiện tại, có 2 xét nghiệm chúng tôi chưa làmđược là đo hoạt lực của tế bào diệt tự nhiên vàCD25 hòa tan, nên chúng tôi chọn những bệnhnhân có ít nhất 5 trên 6 tiêu chuẩn còn lại). Cácxét nghiệm được làm tại Khoa xét nghiệm BVBNĐ. Riêng tủy đồ được thực hiện và đọc kếtquả tại bệnh viện Truyền máu và Huyết học bởicác bác sĩ chuyên khoa huyết học. Diễn tiến lâ ...