Hướng dẫn làm bài nghị luận về một tác phẩm truyện hoặc một đoạn trích trong tác phẩm truyện

- Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) là trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệ thuật của một tác phẩm cụ thể.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hướng dẫn làm bài nghị luận về một tác phẩm truyện hoặc một đoạn trích trong tác phẩm truyện Hướng dẫn làm bài nghị luận về một tác phẩm truyện hoặc một đoạn trích trong tác phẩm truyệnA. TÓM TẮT KIẾN THỨC CƠ BẢN- Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích) là trình bày nhữngnhận xét, đánh giá của mình về nhân vật, sự kiện, chủ đề hay nghệthuật của một tác phẩm cụ thể.* Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích:1. Tìm hiểu đề và tìm ý2. Lập dàn bài:3. Viết bài4. Đọc lại bài viết và sửa chữa*Bố cục của bài nghị luận về tác phẩm truyện hoặc đoạn trích1. Mở bài: Giới thiệu tác phẩm (hoặc đoạn trích) và nêu ý kiến đánh giásơ bộ của mình.2. Thân bài:- Nêu các luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm(hoặc đoạn trích)- Có phân tích, chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu, xác thực.3. Kết bài: Nêu nhận định, đánh giá chung của mình về tác phẩm (hoặcđoạn trích)* Yêu cầu:- Các luận điểm, luận cứ cần thể hiện sự cảm thụ và ý kiến riêng củangười viết về tác phẩm- Giữa các phần, các đoạn của bài văn cần có sự liên kết hợp lí và tựnhiên.B. CÁC DẠNG ĐỀ1. Dạng đề 2 hoặc 3 điểm* Đề: Viết một đoạn văn ngắn (khoảng từ 15 đến 20 dòng) về tâm trạngcủa Thuý Kiều qua đoạn trích: Kiều ở lầu Ngưng Bích (Nguyễn Du)* Gợi ý:1. Mở đoạn:- Vị trí của đoạn thơ trong truyện.- Đoạn thơ là bức tranh tâm tình, xúc động, biểu hiện tâm trạng ThuýKiều.2. Thân đoạn:- Tâm trạng cô đơn, buồn tủi trước cảnh thiên nhiên rộng lớn bên lầuNgưng Bích.- Nỗi nhớ của Thuý Kiều:+ Nỗi nhớ Kim Trọng, ân hận vì đã phụ thề.+ Nỗi nhớ và xót thương cho cha, mẹ lúc già yếu, sớm chiều tự cửangóng trông con.- Nỗi buồn lo sợ trước những bão táp, tai biến ập đến, tấm thân sẽkhông biết trôi dạt vào đâu trên dòng đời vô định.3. Kết đoạn:Khẳng định giá trị của đoạn thơ trong Truyện Kiều: là đoạn thơ tảcảnh ngụ tình đặc sắc.2. Dạng đề 5 hoặc 7 điểm:* Đề: Vẻ đẹp về tính cách và tâm hồn của nhân vật anh thanh niêntrong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long*Gơi ý lập dàn bài:1. Mở bài:* Nêu những nét chính về tác giả và hoàn cảnh ra đời của tác phẩm:2. Thân bài:* Hoàn cảnh sống và làm việc:- Anh thanh niên sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2.600 mét,quanh năm suốt tháng chỉ có mây mù bao phủ...Công việc của anh là đogió, đo mưa,đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất. Công việc ấy đòihỏi sự tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần trách nhiệm cao.* Vẻ đẹp tính cách và tâm hồn của anh thanh niên;- Sự ý thức về công việc và lòng yêu nghề, thấy được ý nghĩa cao quýtrong công việc thầm lặng của mình. Sẵn sàng vượt qua mọi khó khăntrong cuộc sống.- Anh đã có những suy nghĩ thật đúng, thật giản dị mà sâu sắc về côngviệc, về cuộc sống: Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi làmột mình được?.- Anh còn biết tìm đến những nguồn vui lành mạnh để cân bằng đờisống tinh thần của mình: anh biết lấy sách làm bạn tâm tình, biết tổchức cuộc sống của mình một cách ngăn nắp, tươi tắn (trồng hoa, nuôigà...)- Sự cởi mở chân thành, rất quý trọng tình cảm của mọi người, luônkhao khát được gặp gỡ và trò chuyện cùng mọi người: vui mừng đếnluống cuống, hấp tấp cùng thái độ ân cần, chu đáo tiếp đãi những ngườikhách xa đến thăm bất ngờ...- Anh còn là người khiêm tốn, thành thực cảm thấy công việc và nhữngđóng góp của mình chỉ là nhỏ bé: khi ông hoạ sĩ muốn vẽ chân dunganh, anh không dám từ chối để khỏi vô lễ nhưng anh nhiệt thành giớithiệu những người khác mà anh thực sự cảm phục.3. Kết bài:Khẳng định tâm hồn trong sáng, sự cống hiến thầm lặng của anh thanhniên cho Tổ quốc.C. BÀI TẬP1. Dạng đề 2 hoặc 3 điểm*Đề bài: Viết một đoạn văn ngắn (khoảng từ 15 đén 20 dòng) nêu cảmnhận của em về nhân vật Nhuận Thổ qua truyện ngắn Cố hương củaLỗ Tấn.* Gợi ý;1. Mở đoạn;- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm- Giới thiệu chung về nhân vật Nhuận Thổ2. Thân đoạn- Hình ảnh Nhuận Thổ lúc còn nhỏ: thông minh, tháo vát, lanh lợi,nhanh nhẹn...- Hình ảnh Nhuận Thổ lúc trưởng thành: còm cõi, đần độn, mụ mẫm,chậm chạp...- Tình cảm của nhân vật Tôi với Nhuận Thổ.3. Kết đoạn:- Nhận xét chung về nhân vật.- Suy nghĩ của bản thân về nhân vật Nhuận Thổ.II. Dạng đề 5 hoặc 7 điểm:Đề: Suy nghĩ của em về những cảm nhận của nhân vật Nhĩ qua truyệnngắn Bến quêcủa Nguyễn Minh Châu.Gợi ý:1. Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác giả và tác phẩm.2. Thân bài:- Hoàn cảnh của nhân vật Nhĩ: anh bị bệnh tật hiểm nghèo kéo dài, mọisự phải trông cậy vào sự chăm sóc của vợ, con.- Cảm nhận của nhân vật về vẻ đẹp của thiên nhiên: cảm nhận bằngnhững cảm xúc tinh tế: từ những bông hoa bằng lăng ngay phía ngoàicửa sổ đến con sông Hồng...- Cảm nhận về tình yêu thương, sự tần tảo và đức hi sinh thầm lặng củaLiên: tấm áo vá, những ngón tay gầy guộc âu yếm vuốt ve bên vai...- Niềm khao khát được đặt chân lên bãi bồi bên kia sông: ...