Hướng tới mô hình sinh kế bền vững ở Nghệ An

Bài viết này góp phần thảo luận thêm về sự phát triển ở Nghệ An theo hướng sinh kế bền vững thông qua tìm hiểu khung sinh kế bền vững; phân tích mô hình sinh kế ở Nghệ An theo khung sinh kế bền vững.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hướng tới mô hình sinh kế bền vững ở Nghệ An HOẠT ĐỘNG KH-CN HƯỚNG TỚI MÔ HÌNH SINH KẾ BỀN VỮNG Ở NGHỆ AN n Bùi Minh Hào(*) 1. Khung sinh kế bền vững Trong khoảng hai thập niên qua, giới nghiên cứu đã và đang quan tâm nhiều đến vấn đề sinh kế và xóa C ông cuộc Đổi mới (1986) đã đưa nền kinh tế Việt Nam chuyển đói giảm nghèo ở Việt Nam. Theo Murray (2002): “Trong nghiên cứu phát triển nông thôn và giảm mình theo một hướng mới. Sự nghèo, vấn đề sinh kế và sinh kế bền vững đã trở phát triển của kinh tế thị trường đã làm thành mục tiêu phân tích ở cả cấp vĩ mô và vi mô, thay đổi các mô hình sinh kế, qua đó theo ba hướng tiếp cận chính, đó là các tiếp cận tác động mạnh mẽ đến văn hóa cộng đồng đại, các tiếp cận lịch đại và những tiếp cận đồng. Nghiên cứu và đánh giá các mô hướng tới tương lai” (Dẫn theo Nguyễn Văn Sửu, hình sinh kế được nhiều nhà nghiên 2015, tr.15). Trong thời đại phát triển bền vững, cứu quan tâm và xem đó là một cách những nghiên cứu về sinh kế cũng hướng theo khung để tiếp cận sự thay đổi về văn hóa cộng sinh kế bền vững. Sinh kế bền vững được hiểu là đồng và văn hóa dân tộc. Cũng như các địa phương khác trong cả nước, Nghệ An bắt nhịp với sự phát triển kinh tổng thể các điều kiện tự nhiên, văn hóa, con người, tế thị trường khá sớm và đạt được kinh tế, xã hội, chính sách, thông tin để cộng đồng sinh tồn và phát triển nhằm hướng tới phát triển ổn những kết quả nhất định. Tuy nhiên, sự định và bền vững. Khung sinh kế bền vững được một phát triển đó có tính bền vững hay chưa số nhà nghiên cứu coi là “một cách tiếp cận toàn thì vẫn cần phải trao đổi thêm nhiều. diện về các vấn đề phát triển thông qua việc nhấn Theo đó, bài viết này muốn góp phần mạnh đến việc thảo luận về sinh kế của con người thảo luận thêm về sự phát triển ở Nghệ và đói nghèo trong các bối cảnh khác nhau” An theo hướng sinh kế bền vững. (Nguyễn Văn Sửu, 2015, tr.15). SỐ 9/2017 Tạp chí [10] KH-CN Nghệ An HOẠT ĐỘNG KH-CN Nhìn chung, khái niệm sinh kế bền vững cái nhìn toàn diện hơn và sâu sắc hơn. (Sustainable livelihood) bắt nguồn từ những 2. Phân tích mô hình sinh kế ở Nghệ An theo nghiên cứu trong lĩnh vực xóa đói giảm nghèo khung sinh kế bền vững ở các nước, các vùng kém phát triển. Qua Từ khung sinh kế bền vững đã nói ở trên, chúng ta phân tích nhiều mô hình sinh kế, các nhà có thể phân tích các mô hình sinh kế ở Nghệ An qua nghiên cứu đưa ra thảo luận nhằm tìm ra một các loại vốn. Khái niệm “vốn” (Capital) sử dụng ở đây khung sinh kế bền vững. Sau đó, Bộ Phát triển được hiểu như là một nhóm các yếu tố tác động đến Quốc tế Anh (Department for Internatinal De- mô hình sinh kế của một cộng đồng người. velopment - DFID) đã tổng hợp và đưa ra Vốn tự nhiên (Natural Capital): là các nguồn lực khung sinh kế bền vững vào cuối thập niên 90 tự nhiên phục vụ đời sống sinh hoạt và sản xuất của của thế kỷ XX. Khung sinh kế của DFID đã con người. được các nhà nghiên cứu trong tổ chức này Tự nhiên Nghệ An đa dạng và cũng phức tạp, có mở rộng, phát triển và dần phổ biến rộng rãi vùng đồi núi trập trùng ở phía Tây, vùng trung du trải trong giới nhân học (Nguyễn Văn Sửu, 2015, dài, vùng đồng bằng ven biển và vùng biển. Vốn tự 16). Nội dung chủ đạo của khung sinh kế bền nhiên quan trọng nhất ở đây là đất đai, rừng, hệ thống vững là “lấy con người và sinh kế của họ làm sông suối và nước ngầm, hệ thống sinh vật đa dạng, trung tâm để phân tích, nghĩa là đặt con các loại khoáng sản, biển... Tuy nhiên, việc phát huy người ở trung tâm của sự phát triển” các nguồn vốn tự nhiên trong phát triển kinh tế - xã (Nguyễn Văn Sửu, 2015, tr.17). Khung sinh hội ở Nghệ An là vấn đề cần thảo luận nhiều. kế này đề cập đến các thành tố hợp thành sinh Trước nay, những người hoạch định phát triển kế của con người, từ các ưu tiên và chiến thường coi vùng núi phía Tây là vùng khó khăn, kém lược, họ lựa chọn để thực hiện các ưu tiên của phát triển và là gánh nặng cho nền kinh tế địa phương. mình; các chính sách ảnh hưởng đến cách tiếp Đồng thời họ xem vùng đồng bằng ven biển có điều cận của họ, khả năng sử dụng các loại vốn và kiện thuận lợi và trở thành đầu kéo cho nền kinh tế. môi trường sống quanh họ. Trong phân tích Và trong chiến lược phát triển kinh tế, người ta nhấn khung sinh kế bền vững, các nhà nghiên cứu mạnh đến phát triển đồng bộ theo nghĩa đưa miền núi đã tập trung vào các loại vốn, trong đó chủ phát triển kịp miền xuôi. Điều này có phần không thực yếu là năm ...