Hy vọng mới cho bệnh nhân Parkinson

Trước đây, các biện pháp chữa trị bệnh Parkinson chỉ làm giảm triệu chứng mà chưa trị triệt để. Nay nhờ những tiến bộ vượt bậc mà người bệnh hi vọng giảm nhiều phiền toái, thậm chí có thể trị dứt bệnh. Ghi nhận ở các phòng khám nội thần kinh, lão khoa cho thấy bệnh Parkinson đã không còn hiếm gặp ở VN. Đây là bệnh mãn tính, ảnh hưởng trên toàn hệ vận động khiến người bệnh cử động rất chậm, run, khó thăng bằng, đi đứng khó khăn. Dùng thuốc Thiếu dopamine ở những nhân xám...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hy vọng mới cho bệnh nhân Parkinson Hy vọng mới cho bệnh nhân Parkinson Trước đây, các biện pháp chữa trị bệnh Parkinson chỉ làm giảm triệuchứng mà chưa trị triệt để. Nay nhờ những tiến bộ vượt bậc mà người bệnhhi vọng giảm nhiều phiền toái, thậm chí có thể trị dứt bệnh. Ghi nhận ở các phòng khám nội thần kinh, lão khoa cho thấy bệnhParkinson đã không còn hiếm gặp ở VN. Đây là bệnh mãn tính, ảnh hưởngtrên toàn hệ vận động khiến người bệnh cử động rất chậm, run, khó thăngbằng, đi đứng khó khăn. Dùng thuốc Thiếu dopamine ở những nhân xám của hệ thần kinh trung ương lànguyên nhân gây ra các triệu chứng trên. Bình thường dopamine được các tếbào nằm trong các hạch nền ở thân não tiết ra. Khi các tế bào này bị thoáihóa hoặc tổn thương, lượng dopamine bị giảm sút nghiêm trọng, thế là cáctriệu chứng của Parkinson xuất hiện. Điều trị Parkinson chủ yếu là dùng thuốc để bổ sung lượng dopaminethiếu hụt. Thuốc điều trị cung cấp dopamine dưới dạng tiền chất (levodopa)khi uống vào sẽ được khử carboxy và biến thành dopamine ở trong não và cảkhu vực ngoài não. Dopamine tồn tại ở ngoài khu vực ngoại vi sẽ gây ra tácdụng phụ, nhất là ở giai đoạn trễ của bệnh (sau 5-7 năm), khiến người bệnhkhó chịu không kém so với những triệu chứng của bệnh. Người bệnh thườngrất khó xử: không uống thuốc thì không cử động được, uống thuốc vào thìngười lắc lư, chân tay múa may không tự chủ vì tác dụng phụ... Sự ra đời của Madopar là một cột mốc quan trọng trong điều trị giaiđoạn đầu của Parkinson. Thành phần của viên thuốc này gồm levodopa vàbenserazide (chất được sử dụng nhăm ức chế quá trình khử carboxy ởlevodopa để biến thành dopamine ở ngoại vi) với tỉ lệ 4:1, nhằm tối ưu hóaviệc ngăn chặn quá trình levodopa khử nhóm carboxy ở ngoại biên và chỉcho quá trình này diễn ra trong hệ thần kinh trung ương. Tuy nhiên, ở những bệnh nhân điều trị lâu ngày, người ta nhận thấycần phải tăng liều Madopar bởi ngày càng nhiều levodopa bị phá hủy ởngoài hệ thần kinh trung ương. Khi hấp thu vào cơ thể, levodopa chuyển hóatheo hai hướng chính: khử carboxy và o-methyl hóa. Do benserazide chỉ ứcchế được quá trình khử carboxy, còn quá trình o-methyl hóa vẫn xảy ra vàcó xu hướng tăng ở người bị bệnh Parkinson điều trị lâu dài với Madopar. Vìthế có sự ra đời của Stalevo. Trong Stalevo có sự kết hợp giữa ba thành phần carpidopa, levodopavà entacapone. Carbidopa ức chế quá trình khử carboxy của levodopa ởngoại biên; entacapone ức chế men o-methyltransferase, làm ức chế quátrình o-methyl hóa levodopa ở ngoại vi, dẫn đến làm tăng levodopa trong cácnhân xám của hệ thần kinh trung ương. Do vậy, Stalevo (chưa thấy xuất hiệnở VN) hiệu quả hơn trong điều trị Parkinson so với Madopar. Kích thích bằng điện Liệu pháp kích thích bằng điện (Activa Parkinson’s control therapy)được phép áp dụng vào điều trị Parkinson ở châu Âu, Canada vào năm 1998và ở Mỹ năm 2002. Phương pháp này sử dụng điện để kích thích trực tiếpvào não của người bệnh. Thiết bị gồm có điện cực được gắn trực tiếp vào trong não, bộ phậnkích thích thần kinh có chứa nguồn pin nhỏ và một con chip phát ra nhữngxung động điện giúp kiểm soát các triệu chứng Parkinson, c ùng một hệthống dây dẫn để nối các điện cực với bộ phận kích thích. Để làm được trị liệu này, các bác sĩ phẫu thuật thần kinh sẽ tiến hànhmổ để đưa điện cực vào não người bệnh. Đây là một phẫu thuật đòi hỏi sựhỗ trợ của nhiều trang thiết bị hiện đại, chỉ những trung tâm thần kinh lớntrên thế giới mới có khả năng làm được (hiện ở khu vực Đông Nam Á chỉ cóBệnh viện quốc gia Singapore và Bangkok Hospital của Thái Lan). Phương pháp gắn thiết bị kích thích không dành cho người thu nhậpthấp, bởi nó có chi phí khoảng 55.000 USD. Nhưng nó chỉ nhằm giúp bệnhnhân ít bị run, kiểm soát tốt hơn vận động và tư thế, làm giảm tác dụng phụcủa thuốc. Điểm bất lợi là chỉ cần tắt máy thì xuất hiện ngay các triệu chứng.Bệnh nhân điều trị bằng phương pháp này vẫn phải uống levodopa hăngngày với liều lượng giảm hơn so với lúc chưa mang thiết bị kích thích. Sử dụng tế bào gốc Phương pháp điều trị triệt để bệnh Parkinson là sử dụng tế bào gốc.Khi được tiêm vào, các tế bào gốc sẽ đến định cư trong các hạch nền ở thânnão và biệt hóa thành những tế bào nền tiết ra dopamine, giúp cho quá trìnhdẫn truyền thần kinh bình thường trở lại. Một trung tâm nghiên cứu tế bào gốc ở Bắc Kinh, Trung Quốc (WuStemcell Medical Center) đã áp dụng phương pháp sử dụng tế bào gốc đểđiều trị thành công bệnh Parkinson. Trong hai năm, 2008-2009, trung tâmnày đã điều trị cho 50 bệnh nhân Parkinson, tỉ lệ thành công đạt 98%, kinhphí một ca điều trị khoảng 32.000 USD. ...