Kem đánh răng, xà bông… gây bất lực?

Những ngày gần đây, một số diễn đàn mạng về sức khoẻcộng đồng khá xôn xao trước thông tin cơ quan Quản lýthuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) tuyên bố sẽ đánh giá lạitính an toàn của hoá mỹ phẩm như xà bông, kem đánhrăng… chứa triclosan vì lo ngại chất này ảnh hưởng đếnhệ thần kinh, sinh sản và tình dục. Có hay không mối nguyhiểm này?
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kem đánh răng, xà bông… gây bất lực? Kem đánh răng, xà bông… gây bất lực?Những ngày gần đây, một số diễn đàn mạng về sức khoẻcộng đồng khá xôn xao trước thông tin cơ quan Quản lýthuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) tuyên bố sẽ đánh giá lạitính an toàn của hoá mỹ phẩm như xà bông, kem đánhrăng… chứa triclosan vì lo ngại chất này ảnh hưởng đếnhệ thần kinh, sinh sản và tình dục. Có hay không mối nguyhiểm này?Triclosan, mi là ai? Trước hết, ta nên biết triclosan là chất gì. Triclosan hiện diện trong nhiều sản phẩm dùng cho gia đình như xà bông, kem đánh răng, nướcNếu còn lo ngại về súc miệng, nước rửa tay, nước rửatriclosan thì tốt nhất chén, một số mỹ phẩm…là dùng xà bôngthông thường với Triclosan đã được dùng khá lâu, từnước. Ảnh: L.H.T năm 1972, được gọi là chất sát khuẩn vì có tác dụng diệt khuẩn vàdiệt vi nấm. Đây là hợp chất hữu cơ với công thức kháđơn giản là 5-cloro-2-(2,4-diclorophenoxy) phenol.Nhờ chứa clor và phenol mà triclosan có khả năng sátkhuẩn, do kết hợp và làm bất hoạt enzyme ENR là enzymmà vi khuẩn rất cần để tổng hợp axit béo tạo thành vỏ bọcbao quanh chúng.Con người không có enzyme ENR nên triclosan dùngngoài (không uống) không ảnh hưởng đến tế bào cơ thểngười. Do sự phát triển của vi khuẩn mà một số nơi trongcơ thể người có nguy cơ nhiễm khuẩn và sinh mùi hôi(như vùng nách chẳng hạn), cho nên triclosan đã đượcdùng như một thành phần trong xà bông (hàm lượng 0,1 –1%), kem đánh răng, nước súc miệng, kem cạo râu, nướcrửa tay, chất khử mùi (deodorants) hoặc làm chất tẩy uếdùng cho nhân viên y tế rửa tay trong phòng mổ.Cách đây vài năm, người ta ngờ rằng sử dụng các sảnphẩm chứa triclosan có thể gặp nguy hại vì thành phầnhoá học của nó. Triclosan bị nghi ngờ có thể kết hợp vớiclor có trong nước máy (để khử trùng) tạo thành hợp chấtcloroform là chất theo cơ quan EPA Mỹ (US EnviromentalProtection Agency) có nguy cơ sinh ung thư!Lại có nguồn tin cho rằng triclosan kết hợp với clor có thểtạo thành 2,4-diclorophenol, chất sau này khi gặp tia tửngoại của ánh nắng mặt trời biến thành chất độc dioxin.Tuy nhiên, nguy cơ sinh ra dioxin là rất thấp, gần nhưkhông đáng kể.Nguy cơ: có, chứng cứ: khôngGần đây, nổi lên hai vấn đề đối với triclosan. Một làtriclosan có thể gây nguy cơ vi khuẩn đề kháng (bacterialresistance), và thứ hai là triclosan có thể trở thành “chấtphá vỡ nội tiết” (endocrine disruptor).Ta nên biết rằng, chất thường gây hiện tượng vi khuẩn đềkháng chính là thuốc kháng sinh. Dùng kháng sinh khôngđúng sẽ không còn hiệu quả tiêu diệt hoặc ức chế sự pháttriển vi khuẩn.Còn các hoá chất sát khuẩn thì rất hiếm gây hiện tượngđề kháng. Thế mà có một số nghiên cứu cho rằng lạmdụng triclosan có thể làm một số chủng vi khuẩn đề khángchéo (có lẽ do cơ chế diệt khuẩn của tritosan giống nhưkháng sinh), tức là làm cho vi khuẩn tiếp xúc triclosan cóthể đề kháng một số kháng sinh.Tuy nhiên, các nghiên cứu có tính chất báo động đó cómột số hạn chế và người ta còn phải thực hiện tiếp nhiềunghiên cứu nữa để xác định triclosan có thực sự gây hiệntượng vi khuẩn đề kháng kháng sinh hay không.Vấn đề thứ hai đang làm người ta lo ngại là từ một sốnghiên cứu trên súc vật, có thể nghi ngờ triclosan là “chấtphá vỡ nội tiết”, khi tác động đến sự điều hoà chức năngmột số hormon trong cơ thể.Vào năm 2006, nghiên cứu thực hiện trên một loài ếch ởBắc Mỹ cho thấy triclosan dùng ở liều thấp có thể ảnhhưởng đến hormon tuyến giáp. Nghiên cứu này dẫn đếngiả thuyết triclosan ức chế tác dụng hormon tuyến giápbằng cách gắn vào các thụ thể làm cho hormon tuyến giápkhông có chỗ nối kết để phát huy tác dụng.Một nghiên cứu khác trên chuột thực hiện vào năm 2009ghi nhận triclosan có thể làm thay đổi nồng độ hormontuyến giáp trong máu. Một nghiên cứu khác thử trên súcvật cũng bước đầu cho thấy triclosan có thể tác động đếnhai hormon sinh dục là estrogen (hormon nữ do buồngtrứng tiết ra) và testosteron (hormon sinh dục nam do tinhhoàn tiết ra).Hai vấn đề nêu trên đã làm cho FDA quan tâm và đặt vấnđề cần xem xét kỹ độ an toàn của triclosan. Trong thôngbáo đã nêu vào ngày 8-4 qua, FDA bày tỏ quan điểm cầntiến hành thêm các nghiên cứu trước khi khẳng địnhtriclosan có độc hại với con người hay không.Theo FDA, có một số nghiên cứu cho thấy có khả năngtriclosan góp phần gây sự đề kháng chéo, tức làm cho vikhuẩn tiếp xúc triclosan có thể đề kháng một số khángsinh, nhưng để khẳng định thì đòi hỏi phải có nhiều nghiêncứu hơn nữa. Về khả năng “phá vỡ nội tiết” của triclosan,FDA cho rằng đây mới là kết quả thí nghiệm trên súc vậtvà chưa thể suy diễn sang cho người.Ta cần biết, các kết luận y học hiện nay bắt buộc dựa trênchứn ...