Kết hợp morphin - ketamin trong giảm đau do bệnh nhân tự điều khiển đường tĩnh mạch sau mổ vùng bụng trên ở người cao tuổi

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm đánh giá hiệu quả giảm đau do bệnh nhân (BN) tự điều khiển đường tĩnh mạch bằng hỗn hợp morphin - ketamin sau mổ vùng bụng trên ở người cao tuổi. Mời các bạn cùng tham khảo tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kết hợp morphin - ketamin trong giảm đau do bệnh nhân tự điều khiển đường tĩnh mạch sau mổ vùng bụng trên ở người cao tuổiTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2015KẾT HỢP MORPHIN - KETAMIN TRONG GIẢM ĐAUDO BỆNH NHÂN TỰ ĐIỀU KHIỂN ĐƢỜNG TĨNH MẠCHSAU MỔ VÙNG BỤNG TRÊN Ở NGƢỜI CAO TUỔINguyễn Trung Kiên*; Nguyễn Trường Giang*; Phạm Quang Hiệp**TÓM TẮTMục tiêu: đánh giá hiệu quả giảm đau do bệnh nhân (BN) tự điều khiển đường tĩnh mạchbằng hỗn hợp morphin - ketamin sau mổ vùng bụng trên ở người cao tuổi. Đối tượng vàphương pháp: 60 BN ≥ 60 tuổi được giảm đau do BN tự điều khiển sau phẫu thuật vùng bụngtrên, chia ngẫu nhiên thành hai nhóm: nhóm 1 dùng dung dịch morphin 1 mg/ml; nhóm 2 dùnghỗn hợp morphin 1 mg/ml + ketamin 1 mg/ml. Sau mổ, đánh giá mức độ đau theo thang điểmVAS (Visual Analogue Scale). Tiến hành giảm đau khi điểm VAS ≥ 4; cài đặt liều khởi đầu2 mg, liều bolus 1 mg, thời gian khóa 10 phút. Không sử dụng liều nền truyền liên tục. Bổ sungliều giảm đau fentanyl 0,5 μg/kg nếu sau 3 lần bấm yêu cầu liên tiếp có đáp ứng nhưng điểmVAS vẫn ≥ 4. Theo dõi các chỉ tiêu về đau, tuần hoàn và hô hấp. Kết quả: khi nghỉ ở nhóm 2,86,7% BN có điểm VAS ≤ 3, cao hơn so với nhóm 1 là 73,4% (p < 0,05); lượng morphin tiêu thụtrong ngày 1, ngày 2, ngày 3 sau mổ tương ứng hai nhóm là: 24, 16, 9; 18, 11, 7 mg (p < 0,05).Số lần bấm yêu cầu giảm đau của nhóm 2 thấp hơn nhóm 1 (p < 0,05). Số lần tiêm bổ sungđường tĩnh mạch giải cứu đau của nhóm 2 trung bình 1,4 ± 0,8, thấp hơn so với nhóm 1 trungbình 3,8 ± 1,3 (p < 0,05). Tác dụng không mong muốn nhẹ, thoáng qua, không BN nào bị ứcchế hô hấp. Kết luận: phối hợp morphin với ketamin giảm đau tự điều khiển đường tĩnh mạchsau mổ vùng bụng trên ở người cao tuổi cho hiệu quả giảm đau tốt hơn so với sử dụngmorphin đơn thuần.* Từ khóa: Morphin; Ketamin; Phẫu thuật vùng bụng trên; BN giảm đau tự điều khiển đườngtĩnh mạch.Combination of Morphine - Ketamin in Intravenous-Patient ControlledAnalgesia After Upper Abdominal Surgery in the ElderlySummaryObjective: To evaluate the effect of intravenous patient-controlled analgesia by mixturedof morphine - ketamine after upper abdominal operation in the elderly. Methods: We studied60 patients over 60 years of age who were randomly divided into two groups: group 1 received1 mg/mL of morphine and group 2 received 1 mg/mL of morphine added 1 mg/mL of ketamine.Pain was evaluated by Visual Analogue Scale. When VAS score ≥ 4, the PCA pump wasprogrammed to deliver initial dose of 2 mL and bolus dose of 1 mL with ten minute lockoutinterval, no background infusion. Rescue analgesia was administered with 0.5 μg/kg intravenuousfentanyl whenever the VAS score ≥ 4 at rest despite of three consecutive bolus doses. Results:* Bệnh viện Quân y 103** Bệnh viện Quân y 5Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Trung Kiên (kien103@gmail.com)Ngày nhận bài: 25/08/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 21/09/2015Ngày bài báo được đăng: 01/10/2015151TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-201586.7% of the patients in the group 1 had VAS score ≤ 3 at rest, significant higher than those inthe group 2 (73.4%) (p < 0.05). The morphine consumption in postoperative day 1, 2, 3 in twogroups were 24, 16, 9; 18, 11, 7 mg, respectively (p < 0.05). Attempts for analgesia in the group2 were lower than in the group 1 (p < 0.05). Times of rescue analgesia in the group 1 and thegroup 2 were 3.8 ± 1.3 and 1.4 ± 0.8 (p < 0.05). Undesirable side effects were mild and none ofthe patients had respiratory depression in two groups. Conclusion: Combination of morphineand ketamine in intravenous patient-controlled anagesia was more effective pain relief than themerely morphine after uper abominal surgery in the elderly.* Key words: Morphine; Ketamine; Upper abdominal surgery; Intravenous patient-controlledanalgesia.ĐẶT VẤN ĐỀTheo Apfelbaum J [2], khoảng 80% BNtrải qua cơn đau cấp tính sau phẫu thuật,86% trong số đó có mức đau từ vừa phảiđến đau trầm trọng. Sau mổ, các bệnh lývùng bụng trên gây đau nhiều nhất, stressdo đau và phản xạ ức chế cơ hoành gópphần gây ra biến chứng hô hấp ở ngườicao tuổi; làm tăng thời gian nằm viện, chiphí y tế và tỷ lệ tử vong sau mổ [1]. Giảmđau tự điều khiển đường tĩnh mạch bằngmorphin thường được sử dụng để điềutrị đau sau các phẫu thuật lớn ổ bụng.Tuy có hiệu quả giảm đau cao, nhưng sửdụng đơn thuần morphin có thể gây ramột số tác dụng không mong muốn nhưngứa, an thần, buồn nôn, nôn, ức chế hôhấp. Hơn nữa, nếu chỉ dùng morphin còngây hiện tượng dung nạp liều, làm tănglượng sử dụng morphin. Ketamin có tínhchất giảm đau tốt với nồng độ thấp tronghuyết tương, đã có một số nghiên cứuphối hợp ketamin với morphin trong giảmđau do BN tự điều khiển đường tĩnhmạch sau mổ lớn ổ bụng [7]. Chúng tôinghiên cứu đề tài nhằm:- Đánh giá hiệu quả giảm đau do BNtự điều khiển đường tĩnh mạch bằng152morphin-ketamin sau mổ vùng bụng trênở ngư ...