Kết quả khảo sát một số phương pháp kiểm tra đa bội trên sâm Ngọc Linh (Panax vietnamensisHa et Grushv.)

Sâm Ngọc Linh (Panax vietnamensis Ha et Grushv.) là cây dược liệu quý và đặc hữu của Việt Nam. Việc nghiên cứu tạo giống sâm Ngọc Linh đa bội với hàm lượng dược chất và khả năng sinh trưởng gia tăng có ý nghĩa rất quan trọng đối với sản xuất. Tuy nhiên, việc kiểm tra đa bội ở sâm Ngọc Linh hiện vẫn chưa được thống nhất về mặt phương pháp. Nghiên cứu này tiến hành thử nghiệm và đánh giá một số phương pháp kiểm tra đa bội để phục vụ cho việc sàng lọc cây sâm Ngọc Linh đa bội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kết quả khảo sát một số phương pháp kiểm tra đa bội trên sâm Ngọc Linh (Panax vietnamensisHa et Grushv.)Tạp chí Khoa học Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng - Số 28 - 3/2024: 69-78 69DOI: https://doi.org/10.59294/HIUJS.28.2024.587Kết quả khảo sát một số phương pháp kiểm tra đa bộitrên sâm Ngọc Linh (Panax vietnamensis Ha et Grushv.) Phạm Văn Hiểu*, Nguyễn Thị Kiều Linh, Trần Thanh Vy và Nguyễn Xuân Dũng Trung tâm Công nghệ Sinh học Thành phố Hồ Chí MinhTÓM TẮTSâm Ngọc Linh (Panax vietnamensis Ha et Grushv.) là cây dược liệu quý và đặc hữu của Việt Nam. Việcnghiên cứu tạo giống sâm Ngọc Linh đa bội với hàm lượng dược chất và khả năng sinh trưởng gia tăng cóý nghĩa rất quan trọng đối với sản xuất. Tuy nhiên, việc kiểm tra đa bội ở sâm Ngọc Linh hiện vẫn chưađược thống nhất về mặt phương pháp. Nghiên cứu này tiến hành thử nghiệm và đánh giá một số phươngpháp kiểm tra đa bội để phục vụ cho việc sàng lọc cây sâm Ngọc Linh đa bội. Mẫu sâm Ngọc Linh (lá, rễ,thân rễ và phôi) sau khi xử lý đa bội được sử dụng cho kiểm tra thông qua phân tích (1) số lượng lục lạp,kích thước và mật độ khí khổng, (2) số lượng nhiễm sắc thể (NST) tế bào đầu rễ và (3) hàm lượng ADN tếbào. Kết quả cho thấy tất cả các phương pháp phân tích đều có thể xác định được mẫu sâm Ngọc Linh đabội. Số lượng lục lạp trong tế bào và kích thước khí khổng tăng trong khi mật độ khí khổng giảm ở mẫu tứbội so với lưỡng bội. Số lượng nhiễm sắc thể đầu rễ ở mẫu tứ bội (48 NST) tăng 2 lần so với mẫu lưỡng bội(24 NST). Sự gia tăng hàm lượng ADN của mẫu tứ bội (9.41 ± 0.05 pg) so với lưỡng bội (4.73 ± 0.04 pg) đạttỷ lệ tương ứng với mức độ đa bội.Từ khóa: sâm Ngọc Linh, đa bội, dòng chảy tế bào, khí khổng, nhiễm sắc thể, lục lạp1. ĐẶT VẤN ĐỀSâm Ngọc Linh (Panax vietnamensis Ha et tính trạng ưu việt [5, 7, 8]. Kết quả nghiên cứu đaGrushv.) là cây dược liệu quý, có chứa khoảng 52 bội hóa trên sâm Panax ginseng C.A. Meyer đãhợp chất saponin [1], trong đó thành phần M-R2 cho thấy có sự gia tăng sinh khối và tích lũy(thuộc nhóm ocotillol saponin) chiếm tới 50% ginsenoside ở rễ bất định [9, 10]. Trên đối tượngtổng hàm lượng saponin [2]. Sâm Ngọc Linh đã sâm Ngọc Linh, Diem et al., (2022) cũng đã thựcđược sử dụng trong y học cổ truyền từ rất lâu và hiện nghiên cứu đa bội và thu được cây sâm Ngọchiện đang nhận được sự quan tâm lớn của cả nhà Linh đa bội với sự thay đổi về kiểu hình. Trong đó,khoa học và cơ quan quản lý. Tuy nhiên, do đặc việc xác định đa bội được thực hiện chủ yếu thôngđiểm sinh trưởng chậm, sản lượng sâm Ngọc Linh qua đếm nhiễm sắc thể đầu rễ và quan sát sự thaythu nhận được vẫn còn rất hạn chế. Vì vậy, việc đổi khí khổng [11].nghiên cứu tạo ra giống sâm Ngọc Linh có những Thông thường, mức độ đa bội có thể được xácđặc điểm được cải thiện về dược chất và sinh định gián tiếp qua các thay đổi (kích thước, sốtrưởng là vấn đề cấp thiết. lượng lục lạp, mật độ) ở khí khổng [12-14] hayQuá trình đa bội hóa đã và đang diễn ra phổ biến trực tiếp qua số lượng nhiễm sắc thể trong tế bàotrên thực vật theo con đường tự nhiên và nhân đầu rễ [15]. Ngoài ra, mức độ đa bội còn có thểtạo [3]. Các dòng đa bội, có nhiều hơn hai bộ được xác định qua việc đo hàm lượng ADN bằngnhiễm sắc thể trong tế bào, xuất hiện phổ biến ở phương pháp dòng chảy tế bào [16]. Tùy thuộcnhiều loài thực vật [4-6], mang lại nhiều lợi ích vào điều kiện, đối tượng và mục đích nghiên cứu,như cơ hội tiến hóa, khả năng thích nghi và những nhà nghiên cứu sẽ thử nghiệm và sử dụngTác giả liên hệ: Phạm Văn HiểuEmail: pvhieu.snn@tphcm.gov.vnHong Bang International University Journal of Science ISSN: 2615 - 968670 Tạp chí Khoa học Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng - Số 28 - 3/2024: 69-78phương pháp kiểm tra phù hợp cho việc xác định cô lập và ngâm trong dung dịch 8-Hydroxyquinol ºmức độ đa bội. Nghiên cứu này tiến hành khảo 0.002 M ở 4 C trong thời gian 3 - 5 giờ trước khisát và đánh giá các phương pháp xác định đa bội rửa với nước (3 lần). Sau đó, mẫu được ngâmdựa trên sự thay đổi về khí khổng, số lượng trong dung dịch Carnoy (3 methanol: 1 acidnhiễm sắc thể và hàm lượng DNA nhằm chọn lọc acetic) trong vòng 24 trước khi loại bỏ Carnoyphương pháp phù hợp cho việc xác định mức độ bằng cách rửa với nước (3 lần). Cuối cùng, mẫuđa ...