Khái niệm hệ thống tiền tệ quốc tế

Các mối quan hệ kinh tế quốc tế nói chung và các quan hệ kinh tế đối ngoại củacác quốc gia nói riêng bằng cách này hay cách khác đều được biểu hiện thông qua cácquan hệ tiền tệ. Từ đây đã hình thành nên hệ thống tiền tệ quốc tế.Hệ thống tiền tệ quốc tế là tập hợp các quy tắc, thể lệ và tổ chức nhằm tác độngtới các quan hệ tài chính - tiền tệ giữa các quốc gia trên thế giới.Do mỗi hệ thống tiền tệ quốc tế ra đời và chỉ vận hành có hiệu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khái niệm hệ thống tiền tệ quốc tế Khái niệm hệ thống tiền tệ quốc tế Các mối quan hệ kinh tế quốc tế nói chung và các quan hệ kinh tế đối ngoại củacác quốc gia nói riêng bằng cách này hay cách khác đều được biểu hiện thông qua cácquan hệ tiền tệ. Từ đây đã hình thành nên hệ thống tiền tệ quốc tế. Hệ thống tiền tệ quốc tế là tập hợp các quy tắc, thể lệ và tổ chức nhằm tác độngtới các quan hệ tài chính - tiền tệ giữa các quốc gia trên thế giới. Do mỗi hệ thống tiền tệ quốc tế ra đời và chỉ vận hành có hiệu quả trong nhữngđiều kiện thích hợp về kinh tế, chính trị và xã hội nhất định nên khi những điều kiệnnày thay đổi sẽ dẫn tới sự sụp đổ của hệ thống tiền tệ quốc tế. Cho đến nay đã cónăm hệ thống tiền tệ quốc tế được sử dụng, bao gồm: chế độ bản vị vàng, hệ thốngGiơ – Noa, hệ thống Bretton Woods (còn gọi là chế độ bản vị USD), hệ thốngGiamaica, và chế độ bản vị SDR. Tuy nhiên, trong khuôn khổ yêu cầu của môn học,nhóm tác giả sẽ chỉ xin trình bày ba hệ thống tiền tệ quốc tế là chế độ bản vị vàng,chế độ bản vị USD và chế độ bản vị SDR. Trước khi đi vào chi tiết các hệ thống tiền tệ quốc tế này, để giải thích cho việcsụp đổ của các hệ thống tiền tệ quốc tế cần phải hiểu rõ thế nào là một hệ thốngtiền tệ quốc tế có hiệu quả. Tính hiệu quả của một hệ thống tiền tệ quốc tế đượcxem xét trên ba khía cạnh: Một là, hệ thống đó phải có khả năng giúp đỡ các quốc gia hạn chế một cáchtối đa thời gian và những cái giá phải trả khi tiến hành điều chỉnh cán cân thanh toáncủa mình. Hai là, hệ thống đó phải có khả năng cung cấp nguồn dự trữ với quy mô thích hợpnhằm giúp các quốc gia điều chỉnh cán cân thanh toán mà không gây tác động tiêu cựctới nền kinh tế của quốc gia đó và của nền kinh tế thế giới nói chung. Ba là, hệ thống đó phải có khả năng duy trì giá trị tuyệt đối và tương đối của cácnguồn dự trữ ngoại tệ. Chế độ bản vị vàng Hoàn cảnh ra đời: Ra đời vào năm 1867 tại Paris và kéo dài đến năm 1914. Nguyên tắc hoạt động: Các quốc gia gắn đồng tiền của mình với vàng bằng cáchquy định giá vàng tình bằng đồng tiền đó và cho phép việc mua bán vàng tự do theomứac giá đã quy định (mức ngang giá vàng). Vàng cũng được phép trao đổi tự do giữacác nước và trở thành nguồn dự trữ quốc tế chính thức. Theo lý thuyết, tỷ giá hối đoái được thiết lập bằng cách đối chiếu nội dung vàngcủa hai đồng tiền nào đó (mức ngang giá chính thức) và tỷ giá là cố định. Do nhữngyếu tố liên quan đến cung cầu thay đổi nên tỷ giá thường xuyên dao động khỏi mứcngang giá chính thức, tuy nhiên các dao động này thường rất nhỏ. Vì việc vận chuyểnvàng đòi hỏi phải có những khoản chi phí nhất định, thường được ước lượng bằngmột tỷ lệ phần trăm nào đó của giá trị vàng nên người ta lấy chính mức chi phí đó đểquy định giới hạn dao động của tỷ giá về hai phía so với mức ngang giá chính thức.Các giới hạn này được gọi là điểm vàng. Khi tỷ giá được coi là cân bằng thì cán cân thanh toán cũng được coi là cân bằng.Khi tỷ giá dao động vượt quá các điểm vàng thì sẽ xảy ra tình trạng mất cân đối tạmthời trong cán cân thanh toán của các quốc gia. Tình trạng mất cân đối này sẽ đượcthủ tiêu thông qua quá trình trao đổi vàng giữa các nước. Quá trình hoạt động trên thực tế: Mặc dù tỷ giá được duy trì sát với mức nganggiá chung nhưng chỉ có một lượng nhỏ vàng được trao đổi giữa các nước khi xảy ramất cân đối lớn trong cán cân thanh toán (không có được điều kiện hiệu quả 2). Lý do là có những yếu tố khác tác động đến tỷ giá hối đoái và duy trì nó trong giớihạn các điểm vàng trước khi việc trao đổi vàng diễn ra: Một là, kinh tế thế giới trong giai đoạn này không gặp phải các cú sốc lớn mà đangở thời kỳ tăng trưởng nhanh và với quy mô lớn. Hai là, nắm giữ vai trò là trung tâm thương mại và tài chính duy nhất của thế giới,nước Anh sử dụng chính sách lãi suất của ngân hàng trung ương để điều chỉnh sự vậnđộng của các luồng vốn và qua đó duy trì cân bằng trong cán cân thanh toán. Ba là, các quốc gia (trừ Anh) duy trì sự cân bằng của tỷ giá và cán cân thanh toánbằng việc thanh toán thông qua chuyển khoản bảng Anh qua ngân hàng tại London. Sự sụp đổ: Ba nguyên nhân chính dẫn tới sự sụp đổ của chế độ bản vị vàng: Một là, sự bùng nổ chiến tranh thế giới I khiến các quốc gia ngừng việcchuyển đổi tiến ra vàng, áp đặt việc cấm xuất khẩu vàng để duy trì lượngdự trữ vàng của mình. Hai là, chế độ này không thích ứng với quy mô phát triển của lực lượng sản xuấtvà các quan hệ kinh tế của chế độ tư bản độc quyền thời bấy giờ. Ba là, trữ lượng vàng là hạn chế trong việc thực hiện chức năng dự trữ quốc tế. Chế độ bản vị USD Hoàn cảnh ra đời: Ra đời vào năm 1944 và kết thúc vào năm 1971 Vào năm 1944, một hội nghị quốc tế được nhóm họp tại Bretton Woods (Mỹ) vớisự tham gia của 44 quốc gia đã đưa ra một loạt các biện pháp liên quan đến lĩnh vựctài chính tiền tệ của thế giới, dân đến sự hình thành của hệ thống Bretton ...