Khái niệm và phân loại rủi ro tín dụng

Có nhiều cách quan niệm khác nhau về rủi ro tuỳ thuộc vào chủ thể và hoạt động của chủ thể đó trong mối quan hệ với các yếu tố khác của môi trường. Tuy nhiên, các quan niệm đó đều thống nhất một nội dung coi rủi ro là sự bất trắc không mong đợi, gây ra thiệt hại và có thể đo lường được
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khái niệm và phân loại rủi ro tín dụng Khái niệm và phân loại rủi ro tín dụng - Đại Học Kinh Tế Quốc DânKhái niệm rủi roRất có nhiều cách quan niệm khác nhau về rủi ro tuỳ thuộc vào chủ thể và hoạtđộng của chủ thể đó trong mối quan hệ với các yếu tố khác của môi trường. Tuynhiên, các quan niệm đó đều thống nhất một nội dung coi rủi ro là sự bất trắckhông mong đợi, gây ra thiệt hại và có thể đo lường được.Như vậy, trong hoạt động kinh tế nói chung và trong hoạt động Ngân hàng nóiriêng thì vấn đề rủi ro là không thể tránh khỏi. Vì thế, các nhà quản trị không thểloại bỏ được rủi ro mà chỉ có thể phát hiện kịp thời để có những biện pháp chủđộng xử lý. Trong sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường hiện nay, cácnhà quản trị phải biết nhận biết và dự đoán trước các rủi ro để sớm đưa ra các giảipháp phòng ngừa chống đỡ tác hại của nó.Các loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mạiRủi ro tồn tại trong hoạt động kinh doanh dưới các hình thức khác nhau. Do đặcđiểm đặc thù của hoạt động Ngân hàng làm cho hoạt động này có độ rủi ro lớn. Cócác loại rủi ro chủ yếu sau trong hoạt động của ngân hàng thương mại.Rủi ro tín dụngTín dụng là hoạt động chủ yếu của ngân hàng thương mại. Nguồn thu từ hoạt độngtín dụng luôn chiếm một tỷ lệ lớn trong tổng thu nghiệp vụ ngân hàng và đem lạiphần lớn lợi nhuận cho Ngân hàng. Tuy nhiên, hoạt động tín dụng lại làhoạt độngcó nhiều rủi ro nhất và phức tạp nhất. Hoạt động tín dụng liên quan chặt chẽ đếnmọi lĩnh vực của nền kinh tế. Mỗi rui ro trong các lĩnh vực này đều tiềm ẩn rủi rotrong hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại. Trong hoạt động tín dụng,ngân hàng thương mại luôn đặt ra mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận, đồng thời tối thiểuhoá rủi ro. Để đạt được mục tiêu đó đòi hỏi ngân hàng thương mại phải có nhữnggiải pháp thích hợp để quản lý và phòng ngừa rủi ro tín dụng.Rủi ro lãi suấtĐây là loại rủi ro mang tính xã hội, nó ảnh hưởng đến hầu hết các tổ chức kinh tế,các cá nhân trong nền kinh tế quốc dân. Người ta quan niệm lãi suất là chi phí đểvay hoặc giá phải trả để thuê vốn trong một thời gian nào đó. Trong cơ chế thịtrường, lãi suất luôn biến động và điều này có thể gây ra rủi ro cho hoạt động củangân hàng thương mại. Chẳng hạn, ngân hàng đã ký hợp đồng cho vay một kỳ hạnvới lãi suất cố định, sự thiệt hại của ngân hàng sẽ diễn ra khi lãi suất trên thị trườngtăng lên. Ngược lại, khi nhận vốn với một thời hạn và lãi suất ấn định, ngân hàngsẽ bị thiệt hại khi lãi suất thị trường giảm xuống.Rủi ro lãi suất là loại rui ro do sự biến động của yếu tố tiền tệ. Rủi ro lãi suất nảysinh trong những trường hợp sau:+ Lạm phát tăng, lãi suất buộc phải điều chỉnh theo xu hướng tăng làm chi phí củangân hàng phải bỏ ra cũng tăng lên, do đó làm giảm thu nhập của ngân hàng. Khilạm phát cao thì thường có lợi cho người vay vốn và bất lợi cho người cho vay.+ Do cơ cấu tài sản nợ và tài sản có của ngân hàng không hợp lý. Ngân hàng dùngtài sản nợ ngắn hạn để đầu tư vào tài sản có dài hạn. Nếu lãi suất ngắn hạn tăng,chi phí ngân hàng phải bỏ ra cũng sẽ tăng lên, trong khi thu nhập ở tài sản có dàihạn vẫn giữ nguyên, như vậy thu nhập của ngân hàng không đủ bù đắp chi phí kinhdoanh, dẫn đến ăn mòn vào vốn.+ Ngoài ra, rủi ro lãi suất có thể xayra do trình độ thấp kém bị thua thiệt trong việccạnh tranh lãi suất trên thị trường. Hoặc do yếu tố của nền kinh tế tác động đến lãisuất như cung, cầu, yếu tố thị trường…Khi Nhà nước có quyết định điều chỉnh lãisuất theo hướn giảm xuống, trong khi tiền gửi có kỳ hạn chưa đến hạn trả. Nhưvậy, lãi suất cho vay bị giảm thấp, nhưng phần trả lãi cho những khoản tiền gửi cókỳ hạn lại không giảm tương ứng dẫn đến rủi ro lãi suất.Rủi ro nguồn vốnRủi ro do thừa vốnNhư ta biết, nguồn vốn hoạt động chủ yếu của ngân hàng thương mại là nguồn vốnhuy động. Để huy động được vốn Ngân hàng phải trả lãi cho người gửi tiền. Nếusố này bị ứ đọng, không thể cho vay hoặc đầu tư vào các loại tài sản có thể sinh lờitrong khi ngân hàng vẫn phải trả lãi cho số vốn đã huy động thì có nghĩa là cácthiệt hại của ngân hàng đang diễn ra. Nếu quá trình này kéo dài ở mức độ lớn cóthể dẫn đến thua lỗ trong kinh doanh. Giải quyết vấn đề này, NHTM cần phải tăngcường công tác kế hoạch hoá, đảm bảo cân đối giữa vốn huy động và vốn cho vay.Rủi do do thiếu vốn.Loại rủi ro này xảy ra khi Ngân hàng không đáp ứng được các nhu cầu cho vay vàđầu tư, thậm chí không đủ vốn để thanh toán cho người gửi tiền khi đến hạn. Rủi ronày xuất phát từ chưc năng chuyển hoán các kỳ hạn sử dụng vốn và nguồn vốn củangân hàng, thông thường các kỳ hạn sử dụng vốn dài hơn kỳ hạn các nguồn vốn,hoặc do mất lòng tin mà các hàng loạt khách hàng đến rút tiền, khiến cho ngânhàng không có đủ tiền để chi trả cùng một lúc. Trong bối cảnh đó, ngân hàng khólòng huy động được nguồn vốn dồi dào, từ đó kinh doanh có thể bị thu hẹp và ...