KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ NƯỚC MỸ - CHIẾN TRANH VÀ CÁC QUYỀN TRUNG LẬP

KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ NƯỚC MỸCHIẾN TRANH VÀ CÁC QUYỀN TRUNG LẬPĐối với công chúng Mỹ, cuộc chiến tranh bùng nổ ở châu Âu vào năm 1914 - khi quân đội Đức - áo - Hung tấn công Anh-Pháp-Nga - đã gây nên một cú sốc. Lúc đầu, cuộc chiến ấy có vẻ như ở rất xa nước Mỹ, nhưng lại gây ra những ảnh hưởng về kinh tế và chính trị rất nhanh chóng và sâu sắc. Năm 1915, nền công nghiệp Mỹ đang bị suy thoái nhẹ nay đã được phục hồi nhờ những đơn đặt hàng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ NƯỚC MỸ - CHIẾN TRANH VÀ CÁC QUYỀN TRUNG LẬP KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ NƯỚC MỸCHIẾN TRANH VÀ CÁC QUYỀN TRUNG LẬPĐối với công chúng Mỹ, cuộc chiến tranh bùng nổ ở châu Âu vào năm 1914 - khiquân đội Đức - áo - Hung tấn công Anh-Pháp-Nga - đã gây nên một cú sốc. Lúcđầu, cuộc chiến ấy có vẻ như ở rất xa nước Mỹ, nhưng lại gây ra những ảnh hưởngvề kinh tế và chính trị rất nhanh chóng và sâu sắc. Năm 1915, nền công nghiệp Mỹđang bị suy thoái nhẹ nay đã được phục hồi nhờ những đơn đặt hàng quân trang vàvũ khí từ các nước đồng minh phương Tây. Cả hai phe đã sử dụng những phươngtiện tuyên truyền nhằm đánh thức những tình cảm mạnh mẽ của người Mỹ - mộtphần ba trong số họ là người nước ngoài hoặc có cha, mẹ hay cả bố và mẹ đều làngười nước ngoài. Hơn nữa, cả Anh và Đức trước kia đều đã phản đối vận tảiđường biển của Mỹ ở ngoài khơi và điều đó đã khiến Tổng thống WoodrowWilson lên tiếng phản đối kịch liệt.Nước Anh, vốn có thế mạnh về hàng hải, đã chặn và khám xét các tàu biển của Mỹrồi sau đó sung công các chuyến tàu chở hàng đến nước Đức. Ngược lại, Đức đãsử dụng thứ vũ khí hải quân quan trọng nhất của mình là tàu ngầm để đánh chìmcác tàu viễn dương đến Anh và Pháp. Tổng thống Wilson cảnh báo rằng Hoa Kỳ,với tư cách một quốc gia trung lập, sẽ không từ bỏ quyền lợi truyền thống củamình là được phép giao thương trên các đại dương. Ông cũng tuyên bố rằng, nướcMỹ sẽ buộc Đức phải chịu trách nhiệm nghiêm khắc về những thiệt hại của cáccon tàu viễn dương Mỹ và về sinh mạng của người Mỹ. Vào ngày 7/5/1915, mộttàu ngầm Đức đã đánh chìm con tàu Lusitania của Hàng hải nước Anh, khiến 1198người chết, trong đó có 128 là người Mỹ. Trước sự căm phẫn của công chúng Mỹ,Wilson đã yêu cầu nước Đức phải chấm dứt ngay lập tức các cuộc tấn công vàocác tàu khách và tàu buôn trên biển.Để né tránh chiến tranh với Hoa Kỳ, nước Đức đã đồng ý là sẽ cảnh báo cho cáctàu buôn, kể cả tàu có treo cờ của đối phương, trước khi bắn vào những con tàuđó. Nhưng sau khi hai cuộc tấn công nữa lại tiếp tục xảy ra - tàu hơi nước Arabiccủa nước Anh đã bị đánh đắm vào tháng 8/1915 và tàu Sussex của Pháp đã bị đánhđắm bằng ngư lôi vào tháng 3/1916 - Wilson đã ra tối hậu thư tuyên bố Hoa Kỳ sẽcắt đứt quan hệ ngoại giao với Đức nếu nước này không từ bỏ các cuộc tấn côngbằng tàu ngầm. Nước Đức đã chấp thuận yêu cầu đó và không gây ra một cuộc tấncông nào khác cho đến tận cuối năm.Wilson đã tái đắc cử tổng thống năm 1916 một phần nhờ khẩu hiệu Wilson đ ãgiúp nước Mỹ tránh được chiến tranh. Cảm thấy mình có một trọng trách phảihành động như một người gìn giữ hòa bình, ngày 22/1/1917, trong bài diễn vănđọc trước Thượng viện, Wilson đã đề nghị các quốc gia đang tham chiến hãy chấpnhận một nền hòa bình không có chiến thắng.HOA KỲ THAM GIA CHIẾN TRANH THẾ GIỚI LẦN THỨ NHẤTTuy nhiên, ngày 31/1/1917, Chính phủ Đức đã tiếp tục cuộc chiến tranh bằng tàungầm không hạn chế. Sau khi năm tàu Mỹ bị bắn chìm, ngày 2/4/1917, Wilson đãyêu cầu Quốc hội cho phép n ước Mỹ tuyên chiến. Quốc hội đã nhanh chóng thôngqua yêu cầu này. Ngay lập tức, Chính phủ đã tiến hành huy động các nguồn lựcquân sự, công nghiệp, lao động và nông nghiệp. Đến tháng 10/1918, vào đêmchiến thắng của Khối Đồng minh, quân đội Mỹ gồm 1.750.000 binh sỹ đ ã đượctriển khai tại Pháp.Vào mùa hè năm 1918, dưới sự chỉ huy của Tướng John J. Pershing, các đơn vịthiện chiến của Mỹ đã đóng vai trò quyết định trong việc đẩy lùi cuộc tấn côngcuối cùng của Đức trên đất liền. Vào mùa thu năm đó, quân Mỹ đã góp phần quantrọng trong cuộc tấn công chiến tuyến Meuse Argonne và bẻ gãy chiến tuyếnHindenburg nổi tiếng là kiên cố của quân Đức.Tổng thống Wilson đã có đóng góp lớn lao vào việc sớm chấm dứt chiến tranh.Ông đã xác định rõ những mục tiêu chiến tranh của Hoa Kỳ và luôn nhấn mạnhrằng cuộc chiến này được tiến hành không phải để chống lại nhân dân Đức, mànhằm chống lại chính phủ chuyên chế của nước Đức. Mười bốn điểm nổi tiếng doông đưa ra đã được đệ trình trước Thượng viện vào tháng 1/1918, có nội dung kêugọi: bãi bỏ những hiệp ước quốc tế bí mật, tự do khai thác các tuyến đường biển,tự do thương mại giữa các quốc gia, giải trừ q uân bị, điều chỉnh những đòi hỏi củachế độ thực dân liên quan tới quyền lợi người dân, đảm bảo quyền tự trị và tự dophát triển kinh tế của các dân tộc châu Âu, và quan trọng nhất là thành lập HộiQuốc Liên trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau về độc lập chính trị và toàn vẹn lãnhthổ đối với các quốc gia lớn cũng như các quốc gia nhỏ.Tháng 10/1918, đ ứng trước sự thất bại chắc chắn, Chính phủ Đức đã kêu gọiWilson đàm phán trên cơ sở mười bốn điểm. Sau một tháng đàm phán bí mật màkhông hề đưa ra một đảm bảo chắc chắn nào đối với nước Đức, một hiệp địnhđình chiến (về mặt kỹ thuật thì đó là sự ngừng bắn, còn trên thực tế thì đó là sựđầu hàng của quân Đức) đã được ký kết ngày 11/11/1918.HỘI QUỐC LIÊNTổng thống Wilson hy vọng rằng hiệp định cuối cùng do các quốc gia thắng trậ ...