Khai thác phần mềm GeoGebra trong một số tình huống dạy học môn Toán lớp 9

GeoGebra là một phần mềm toán học động, hỗ trợ hiệu quả cho quá trình dạy học Toán ở trường phổ thông. Trong bài viết này, chúng tôi trình bày việc khai thác phần mềm GeoGebra trong một số tình huống dạy học môn Toán lớp 9, bao gồm: dạy học khái niệm, dạy học định lí toán học và dạy học giải bài tập toán nhằm gợi động cơ, tạo hứng thú và phát huy tính tích cực học tập cho học sinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khai thác phần mềm GeoGebra trong một số tình huống dạy học môn Toán lớp 9VJETạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 6/2018, tr 163-167; 114KHAI THÁC PHẦN MỀM GEOGEBRATRONG MỘT SỐ TÌNH HUỐNG DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 9Nguyễn Thị Hường - Trường Cao đẳng Sư phạm Thái BìnhLê Tuấn Anh - Trường Đại học Sư phạm Hà NộiNgày nhận bài: 29/05/2018; ngày sửa chữa: 10/06/2018; ngày duyệt đăng: 26/06/2018.Abstract: A dynamic mathematics software - GeoGebra can support the teaching and learning ofmathematics in schools. The aim of this article is to discuss application of the software in teachingsome typical mathematics teaching situations for grade 9 students, including teachingmathematical concepts, teaching mathematical theorems and teaching mathematical problemsolving in order to motivate students’ activities and improve their activeness.Keywords: GeoGebra software, teaching mathematics, teaching situations.1. Mở đầuTrong dạy học môn Toán ở trung học cơ sở, có nhữngtình huống dạy học nếu chỉ sử dụng các phương tiệntruyền thống, giáo viên (GV) khó có thể giúp học sinh(HS) hiểu và hình dung được một số tri thức trừu tượng,khám phá các tính chất, định lí toán học,…GeoGebra là phần mềm toán học động đang được sửdụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau ở các nướctrên thế giới. Trong dạy học Toán, phần mềm GeoGebracó nhiều ưu điểm, nếu được sử dụng phù hợp, GeoGebrasẽ hỗ trợ tốt cho GV. Gần đây, đã có một số công trình ởtrong và ngoài nước trình nghiên cứu về việc sử dụngphần mềm GeoGebra trong dạy học môn Toán ở trườngphổ thông. Tác giả Bùi Minh Đức đã nghiên cứu các biệnpháp sử dụng phần mềm GeoGebra trong dạy học chủ đềHình học không gian ở trường trung học phổ thông [1].Trần Trung nghiên cứu việc sử dụng phần mềmGeoGebra hỗ trợ giải bài toán quỹ tích ở trường phổthông [2]. Lê Minh Cường quan tâm tới việc rèn luyệncho sinh viên sư phạm ngành Toán kĩ năng ứng dụngcông nghệ thông tin trong dạy học môn Toán (trong đócó ứng dụng của phần mềm GeoGebra) [3].Một số tác giả nước ngoài tập trung nghiên cứu việcvận dụng phần mềm GeoGebra trong dạy học so sánhphân số, những yếu tố của Giải tích,… ở trường phổthông [4] và nghiên cứu về mức độ thành thạo khi sửdụng phần mềm GeoGebra trong dạy học môn Toán [5].Bài viết đề cập một số nét khái quát về ưu điểm củaGeoGebra, những khả năng có thể khai thác phần mềmnày trong dạy học môn Toán và đưa ra một số tình huốngdạy học môn Toán lớp 9 có sử dụng phần mềmGeoGebra nhằm gợi động cơ, tạo hứng thú, phát huy tínhtích cực của HS, giúp các em trải nghiệm, khám phá trithức toán học.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Một số ưu điểm của phần mềm GeoGebra trongdạy học ToánPhần mềm toán học động GeoGebra tích hợp nhiềunội dung hình học (2 chiều và 3 chiều), đại số, xác suất,thống kê, đồ thị và bảng tính, là một trong những phầnmềm toán học động hàng đầu, hỗ trợ hiệu quả cho quátrình dạy học. Đến nay, GeoGebra đã nhận được rấtnhiều giải thưởng có giá trị nhờ các thành tựu về giáodục, công nghệ, phần mềm,…GeoGebra là phần mềm có nhiều thế mạnh: dễ sửdụng, dễ dàng chuyển đổi được ngôn ngữ sử dụng [4]. Cóthể nói GeoGebra là một trong những phần mềm toán họcđộng xuất hiện đầu tiên (Cabri 2D, Cabri 3D, Geometer’sSketchpad,… được coi là những phần mềm Hình họcđộng). Người dùng có thể chuyển đổi giữa các môi trườnglàm việc (hình học phẳng và mặt phẳng tọa độ, hình họckhông gian, bảng tính điện tử, xác suất,…) hoặc hiển thịnhiều môi trường làm việc tại cùng một thời điểm.GeoGebra có thể chạy trực tiếp trên Internet hoặc cài đặtvào máy tính. Người dùng có thể dùng máy tính, máy tínhbảng, điện thoại thông minh,… khi chạy phần mềm.2.2. Khai thác phần mềm GeoGebra trong một số tìnhhuống dạy học môn Toán lớp 9Trong dạy học môn Toán lớp 9, sử dụng phần mềmGeoGebra có thể giúp giáo viên (GV) khắc phục nhữnghạn chế, khó khăn khi sử dụng các phương tiện dạy họctruyền thống; góp phần tạo động cơ, hứng thú học tậpmôn Toán cho HS. Tuy nhiên, cần tránh lạm dụngGeoGebra trong dạy học môn Toán, chẳng hạn như:không làm giảm kĩ năng vẽ hình, khả năng tư duy, suyluận,… của HS.2.2.1. Tình huống dạy học khái niệm toán học- Phần mềm GeoGebra có thể hỗ trợ dạy học kháiniệm theo các bước sau:+ Tiếp cận khái niệm: GV sử dụng phần mềmGeoGebra để tạo ra các đối tượng, sau đó thay đổi đốitượng để HS quan sát. GV tạo cơ hội cho HS tiến hànhcác hoạt động phân tích, so sánh, tổng hợp,... để phát hiện163Email: nghuongcdsptb@gmail.comVJETạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 6/2018, tr 163-167; 114ra các đặc điểm chung của các đối tượng đang xét. Từđó, HS nhận ra đặc điểm đặc trưng của khái niệm.+ Nhận dạng khái niệm: Sử dụng phần mềmGeoGebra để đo đạc, tính toán, kiểm tra các thuộc tínhcủa khái niệm, từ đó phát hiện ra đối tượng có thỏa mãnkhái niệm hay không.+ Hệ thống hóa khái niệm: Phần mềm GeoGebra cóthể hỗ trợ hệ thống hóa khái niệm, giúp HS thấy đượcmối liên hệ giữa các khái niệm.Đối với HS lớp 9, các ...