Khảo cổ học Việt Nam: Dấu ấn 2001

Tài liệu sẽ cung cấp thông tin đến bạn đọc một số cuộc khai quật đáng chú ý trong số gần 400 cuộc kiếm tìm của năm 2001. Những cuộc khai quật này được xếp vào các niên đại và nền văn hóa như: Khảo cổ học thời đại đá; khảo cổ học thời đại Kim khí; khảo cổ học lịch sử; khảo cổ học Chăm Pa và Óc Eo. Mời các bạn tham khảo tài liệu để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khảo cổ học Việt Nam: Dấu ấn 2001KhảocổhọcViệtNam:Dấuấn2001 Mấy năm trở lại đây, Khảo cổ học liên tục được mùa. Nh ững cuộc khai qu ật đáng chú ý nhất được nêu ra dưới đây chỉ là một phần nhỏ của gần 400 cuộc ki ếm tìm trong năm 2001. 1. Khảo cổ học thời đại đá: Đáng chú ý nhất là đợt khai quật di chỉ Lung Leng nằm trong lòng h ồ th ủy đi ện Yaly (huy ện Sa Thầy, Kon tum). Gần như toàn bộ quân s ố của Vi ện Kh ảo cổ đã đ ược huy đ ộng cho đ ợt khai quật chữa cháy khu di chỉ quý giá này. Số di vật tìm thấy đ ược chuy ển v ề B ảo tàng Kon Tum - bao gồm: 120 mộ táng (mộ đất, mộ chum - vò, m ộ nồi, mộ kè g ốm), h ơn 8000 tiêu bản đá (công cụ ghè đẽo, mài như rìu có vai, cuốc, rìu t ứ giác, dao, bàn mài, c ưa, mũi khoan, đồ trang sức...), di cốt người, hàng triệu mảnh gốm các loại. Kết luận ban đ ầu cho th ấy d ấu vết văn hóa của thời đại Đá cũ (khoảng cuối kỷ Cánh Tân), h ậu kỳ Đá m ới - s ơ kỳ kim khí, Sắt sơ kỳ; các mảnh gốm men thuộc các lò nung ở Bắc Việt Nam từ th ế k ỷ XIV đ ến XIX. Cách Lung Leng khoảng 600m, các nhà khảo cổ phát hi ện thêm di ch ỉ Lung Leng II r ộng t ừ 15.000 đến 20.000m2, Lung Leng III, Bình Sơn, Bình Trung, Bình Nam, đ ộng Khúc Na, su ối Nét... tạo thành hệ thống di chỉ dày đặc ở hai bờ sông Pô Cô. Cùng v ới vi ệc phát hi ện di ch ỉ tại Ea Hleo (Đắc Lắc), làng A (Gia Lai), việc khai quật Lung Leng m ở ra h ướng nghiên c ứu dấu tích văn hóa cổ xưa trên toàn vùng Tây Nguyên vốn còn bí ẩn. Tại huyện Kinh Môn (Hải Dương), một cuộc điều tra khá quy mô ở các hang đã cho phát hi ện quan trọng về cổ nhân học và cổ sinh học. Các nhà khảo cổ tìm thấy răng Pongo hóa th ạch - lần đầu tiên tại khu vực đồng bằng gần biển - có niên đ ại khoảng h ậu kỳ Cánh Tân. T ại núi Ngô Xá, Phương Nghi (Nam Định) phát hiện thấy di vật thuộc h ậu kỳ Đá m ới, s ơ kỳ Kim khí, mở ra triển vọng nghiên cứu quá trình chiếm lĩnh đ ồng bằng c ủa c ư dân Vi ệt c ổ. Ngoài ra là phát hiện di cốt người chớm hóa thạch trong hang đ ộng ở Thanh Hóa, nghiên c ứu quá trình cư trú theo mùa trong văn hoá Hòa Bình, sự nh ạy cảm về môi tr ường và nh ững bi ến đ ổi t ại khu vực Vịnh Hạ Long... 2. Khảo cổ học thời đại Kim khí Viện Khảo cổ học và Bảo tàng Hải Phòng khai quật di ch ỉ Bãi Bến r ộng 48m2, đ ộ dày trung bình của tầng văn hóa từ 60-90cm. Đây có thể là một di chỉ c ư trú có x ưởng ch ế tác mũi khoan đá thuộc giai đoạn muộn của văn hóa Hạ Long. Năm 2001 có nhiều phát hiện mộ thuyền ở Châu Can (Hà Tây), Th ủy S ơn (H ải Phòng), Ki ệt Thượng (Hải Dương), phát hiện di vật thuộc văn hóa Đông S ơn. T ại C ần Gi ờ (TP H ồ Chí Minh), di vật gốm có niên đại cách nay 3000-2500 năm đã đ ược tìm ra; ở mi ền Trung, có phát hiện di chỉ có tầng văn hóa thuộc sơ kỳ Kim khí - ti ền Sa Huỳnh và t ầng văn hóa Chăm s ớm. Đặc biệt, nhiều thạp đồng, trống đồng đã được tìm thấy, trên di ện r ộng t ừ Cao B ằng t ới Nha Trang, mà nhiều nhất là ở Thanh Hóa (9 chiếc), Hà Giang (11 chi ếc). Phát hi ện cho th ấy ti ềm năng nghiên cứu văn hóa Đông Sơn nói chung và trống Đông S ơn nói riêng v ẫn còn r ất l ớn. 3. Khảo cổ học Lịch sử Quy mô lớn và quan trọng là cuộc khai quật t ại thành c ổ Lũng Khê (t ức thành Luy Lâu) do các nhà khảo cổ học Nhật Bản và Việt Nam tiến hành. Nghiên cứu khu lò đúc đ ồng, đ ịa t ầng và cấu trúc thành lũy tại đây, các nhà khoa học sơ b ộ k ết luận: thành c ổ Luy Lâu có th ể đ ược xây dựng từ thế kỷ II đến thế kỷ III-IV. Các mảnh khuôn đúc trống đ ồng loại I cho th ấy công việc đúc trống có từ thế kỷ II Cuộc thám sát lớn nhất được tiến hành t ại di tích h ồ Tịnh Tâm (Huế), trên ph ạm vi h ơn 2000m2. Các di vật được phát hiện và dấu tích nền móng d ưới lòng đ ất cho phép phác h ọa diện mạo hồ Tịnh Tâm hồi đầu thế kỷ XIX. Cũng t ại Huế, cuộc đào thám sát 1900m2 t ại cung Trường Sanh cho ra vết tích kiến trúc và vật li ệu xây d ựng thuộc th ời Minh M ạng, Kh ải Định. Tại khu cửa sông Bạch Đằng (Quảng Ninh), người ta tìm ra hàng loạt b ến bãi, chùa tháp th ời Trần. Kết quả này giúp cho việc tìm hiểu vị trí th ương c ảng Vân Đ ồn trong l ịch s ử phát tri ển thương mại Việt Nam và đặt câu hỏi về việc có hay không m ột trung tâm g ốm men ở Quảng Ninh. Khảo cổ học Lịch sử trong năm còn có nhiều phát hi ện quan trọng về ki ến trúc, điêu kh ắc, chuông, bia ký, sách cổ, sắc phong, vũ khí cổ, tiền c ổ trên đất Hà N ội, B ắc Giang,Thanh Hóa, Nghệ An, Bà Rịa - Vũng Tàu... 4. Khảo cổ học Chăm Pa và Óc Eo Những phát hiện tại Nam Thổ Sơn (Đà Nẵng) cho thấy đây là m ột di tích quan tr ọng . Tầng văn hóa và các di vật được tìm ra gồm có gốm Chăm, gốm và đồ thủy tinh lslam, g ốm b ản s ứ và tiền Trung Quốc, đồ đồng, đồ sắt thuộc văn hóa Chăm Pa th ế k ỷ IX-XI. Ngoài ra là phát hiện chân móng tháp cổ và nhiều khối đá sa thạch có trang trí t ại khu v ực tháp Kh ương M ỹ (Quảng Nam), tìm ra tháp gạch bị vùi sâu trong lòng đ ất t ại Mỹ Khánh (Th ừa Thiên -Hu ế) - loại chưa tìm thấy bao giờ (Theo Viện Kh ...