Khảo sát mối liên quan giữa nồng độ Glucagon like peptid-1 với chỉ số khối cơ thể và các chỉ số HOMA2 ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm tìm hiểu mối liên quan giữa nồng độ glucagon-like peptid-1 (GLP-1) khi đói với chỉ số khối cơ thể và chỉ số HOMA2 ở bệnh nhân (BN) đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2 chẩn đoán lần đầu. Bài viết nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 170 BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương và 52 người bình thường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khảo sát mối liên quan giữa nồng độ Glucagon like peptid-1 với chỉ số khối cơ thể và các chỉ số HOMA2 ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 chẩn đoán lần đầu T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 2-2017 KHẢO SÁT MỐI LIÊN QUAN GIỮA NỒNG ĐỘ GLUCAGON-LIKE PEPTID-1 VỚI CHỈ SỐ KHỐI CƠ THỂ VÀ CÁC CHỈ SỐ HOMA2 Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÝP 2 CHẨN ĐOÁN LẦN ĐẦU Lê Đình Tuân*; Nguyễn Thị Phi Nga**; Trần Thị Thanh Hóa***; Vũ Xuân Nghĩa**** TÓM TẮT Mục tiêu: tìm hiểu mối liên quan giữa nồng độ glucagon-like peptid-1 (GLP-1) khi đói với chỉ số khối cơ thể và chỉ số HOMA2 ở bệnh nhân (BN) đái tháo đường (ĐTĐ) týp 2 chẩn đoán lần đầu. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 170 BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương và 52 người bình thường. Kết quả: nồng độ trung bình GLP-1 giảm ở BN thừa cân béo phì so với người không thừa cân, béo phì có ý nghĩa thống kê. Tỷ lệ BN giảm GLP-1 tăng cao ở nhóm BN thừa cân, béo phì (p < 0,05). Nồng độ GLP-1 khi đói có mối tương quan nghịch mức độ nhẹ với chỉ số BMI (r = -0,215; p < 0,05). Nồng độ trung bình GLP-1 giảm, tỷ lệ giảm GLP-1 tăng ở BN có giảm chỉ số độ nhạy insulin (HOMA-S) và tăng HOMA-IR (p < 0,05). Nồng độ GLP-1 khi đói có mối tương quan nghịch mức độ nhẹ với chỉ số kháng insulin (HOMA2-IR) (r = -0,253; p < 0,05). Kết luận: ở BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu, có mối tương quan nghịch giữa nồng độ GLP-1 với chỉ số khối cơ thể, chỉ số kháng insulin và độ nhạy insulin (p < 0,05). * Từ khóa: ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu; Glucagon-like peptid-1; Chỉ số khối cơ thể; Chỉ số HOMA2; Mối liên quan. Study on the Relationship between Glucagon-like Peptide-1 Concentration and Body Mass Index and HOMA2 Index in Patients with Firstly Diagnosed Type 2 Diabetes Mellitus Summary Objectives: To determine the relationship between fasting glucagon-like peptide-1 (GLP-1) concentration and body mass index (BMI) and HOMA2 index in patients with firstly diagnosed type 2 diabetes mellitus (f2DM). Subjects and methods: A cross - sectional descriptive study on 170 patients with f2DM and 52 healthy people in National Endocrinology Hospital. Results: The study results showed: The fasting GLP-1 concentration significantly decreased in patients with obesity. The rate of reducing GLP-1 in overweight and obese patients were higher than non-overweight patients (p < 0.05). The fasting GLP-1 concentrations had negative correlation with BMI (r = -0.215; p < 0.05). The average concentration of GLP-1 was significantly lower in patients who were decreased insulin sensitivity (HOMA-S) and increased HOMA-IR (p < 0.05) * Đại học Y Dược Thái Bình ** Bệnh viện Quân y 103 *** Bệnh viện Nội Tiết Trung ương **** Học viện Quân y Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Minh Núi (minhnuinguyen@gmail.com) Ngày nhận bài: 30/11/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 06/01/2017 Ngày bài báo được đăng: 16/01/2017 55 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 2-2017 and the rate of reduced of GLP-1 were higher in these patients. The fasting GLP-1 concentrations had a negative correlation with the insulin resistance (HOMA2-IR) (r = -0.253; p < 0.05). Conclusion: In f2DM patient, there were a negative correlation between the fasting GLP-1 level, BMI insulin resistance and insulin sensitivity (p < 0.05). * Key words: Firstly-diagnosed type 2 diabetes mellitus; Glucagon-like peptide-1; Body mass index; HOMA2 index; Relationship. ĐẶT VẤN ĐỀ Incretin là những hormon dạng peptid được tiết vào máu chỉ vài phút sau khi thức ăn tác động vào niêm mạc ruột. Các incretin chính bao gồm GLP-1 và glucosedependent insulinotroic polypeptide (GIP). GLP-1 được tạo thành ở ruột non và đại tràng, có tác dụng kích thích tiết insulin phụ thuộc vào glucose, làm chậm vơi dạ dày, giảm glucose máu, chống xơ vữa mạch máu, bảo vệ thần kinh, tim [5]… Tình trạng thừa cân béo phì là yếu tố nguy cơ quan trọng của đề kháng insulin, gây ra các rối loạn chuyển hóa và sau cùng là ĐTĐ. Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy hiệu ứng incretin giảm ở người thừa cân béo phì, đây cũng là cơ chế quan trọng trong rối loạn chuyển hóa ở người có thừa cân béo phì, trong đó có ĐTĐ [2, 3, 4]. Bên cạnh đó, GLP-1 có nhiều tác dụng sinh học quan trọng trên tế bào beta của tụy. Người ta đã chứng minh GLP-1 như một tín hiệu giúp cho tế bào beta đáp ứng của với glucose, tác dụng dinh dưỡng trên tế bào beta, làm tăng cường sự biệt hóa thành tế bào beta mới từ tế bào tiền thân ở mô ống tụy và chống lại chết theo chương trình của tế bào [5, 6]... Mặt khác, thừa cân béo phì, suy giảm chức năng tế bào beta, kháng insulin là những yếu tố có liên quan mật thiết với nhau trong cơ chế bệnh sinh của ĐTĐ týp 2. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này với mục tiêu: 56 Tìm hiểu mối liên quan giữa nồng độ GLP-1 khi đói với chỉ số khối cơ thể và chỉ số HOMA2 ở BN ĐTĐ týp 2 chẩn đoán lần đầu. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng nghiên cứu. * Nhóm nghiên cứu: 170 BN ĐTĐ týp 2 chẩ ...