Khảo sát một số chỉ số kháng insulin ở phụ nữ mang thai

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm khảo sát biểu hiện kháng insulin, bao gồm nồng độ insulin, c-peptid, chức năng tế bào β (HOMA-β), chỉ số kháng insulin (HOMA-IR) và độ nhạy insulin (HOMA-S) ở phụ nữ mang thai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khảo sát một số chỉ số kháng insulin ở phụ nữ mang thai T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017 KHẢO SÁT MỘT SỐ CHỈ SỐ KHÁNG INSULIN Ở PHỤ NỮ MANG THAI Nguyễn Giang Nam*; Hoàng Trung Vinh**; Nguyễn Minh Núi** TÓM TẮT Mục tiêu: khảo sát biểu hiện kháng insulin, bao gồm nồng độ insulin, c-peptid, chức năng tế bào β (HOMA-β), chỉ số kháng insulin (HOMA-IR) và độ nhạy insulin (HOMA-S) ở phụ nữ mang thai. Đối tượng và phương pháp: so sánh các chỉ số kháng insulin của 83 phụ nữ mang thai với 37 phụ nữ bình thường. Kết quả: ở phụ nữ mang thai, giá trị trung bình nồng độ insulin (94,57 ± 65,63 pmol/l), c-peptid (1,00 ± 0,61 nmol/l), HOMA-β (169,88 ± 64,18%), HOMA-IR (2,10 ± 1,35) cao hơn, tỷ lệ tăng HOMA-β, HOMA-IR cao hơn; HOMA-S giảm có ý nghĩa so với nhóm chứng. HOMA-IR tương quan thuận với cân nặng của thai phụ và tuần thai (r = 0,51, p < 0,001 và r = 0,31, p < 0,01). Kết luận: thời kỳ mang thai có biểu hiện tăng chỉ số kháng insulin và giảm độ nhạy insulin. * Từ khóa: Đái tháo đường thai kỳ; Phụ nữ mang thai; Kháng insuslin. Survey on Manifestations of Insulin Resistance in Pregnant Women Summary Objectives: To investigate the manifestations of insulin resistance include concentration of insulin, c-peptide, β cell function, insulin resistance index and insulin sensitivity in pregnant women. Subjects and methods: 83 pregnant women were calculated insulin resistance index and compared to those of 37 normal healthy women. Results: In pregnant women, the mean concentration of insulin was 94.57 ± 65.63 pmoL/L, c-peptide was 1.00 ± 0.61 nmoL/L, HOMA-β was 169.88 ± 64.18%, HOMA-IR was 2.10 ± 1.35, all were higher; the rate of subjects with increased levels of insulin, c-peptide, HOMA-β, HOMA-IR were higher; the average value of HOMA-S was significantly lower than those of the control group. HOMA-IR was positively correlated with maternal weight and gestational duration. Conclusion: Pregnant women have high risk factor of diabetes. * Key words: Gestational diabetes mellitus; Pregnant women; Insulin resistance. ĐẶT VẤN ĐỀ Thai kỳ được xem như một biểu hiện sinh lý thông thường của phụ nữ. Khi có thai, cơ thể người mẹ có nhiều thay đổi như một cơ chế đáp ứng và thích nghi với điều kiện mới. Những thay đổi xảy ra với nhiều cơ quan, tổ chức trong đó có quá trình chuyển hóa, nội tiết. Thay đổi chuyển hóa carbohydrat được biểu hiện rõ nét nhất và liên quan rất mật thiết với thay đổi chức năng nội tiết trong cơ thể. * Bệnh viện Nội tiết TW ** Bệnh viện Quân y 103 Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Minh Núi (minhnuinguyen@gmail.com) Ngày nhận bài: 25/01/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 15/03/2017 Ngày bài báo được đăng: 15/05/2017 63 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-5017 Thay đổi chuyển hóa carbohydrat lại liên quan với nồng độ insulin, c-peptid, glucose và các chỉ số kháng insulin. Đa số những thay đổi chuyển hóa carbohydrat, kháng insulin, cơ thể sẽ tự điều chỉnh. Tuy vậy, có trường hợp sự biến đổi vượt quá khả năng tự điều chỉnh, dẫn đến biểu hiện bất thường mang tính chất bệnh lý tạm thời hoặc lâu dài, đó là đái tháo đường (ĐTĐ) thai kỳ hoặc ĐTĐ týp 2 sau sinh con. Đề tài nghiên cứu nhằm mục tiêu: - Khảo sát các chỉ số kháng insulin ở phụ nữ có thai. - So sánh các chỉ số kháng insulin ở phụ nữ mang thai với phụ nữ bình thường. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng nghiên cứu. 120 đối tượng bao gồm: 83 phụ nữ mang thai thuộc nhóm nghiên cứu đến khám tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương và 37 phụ nữ bình thường không mang thai, có tuổi tương đồng với phụ nữ mang thai thuộc nhóm nghiên cứu. * Tiêu chuẩn lựa chọn nhóm chứng: những phụ nữ bình thường, có độ tuổi tương đương nhóm nghiên cứu. * Tiêu chuẩn loại trừ nhóm chứng: - Dư cân, béo phì. - Rối loạn lipid, glucose máu. - Sử dụng corticoid, nội tiết tố. 2. Phương pháp nghiên cứu. Thiết kế nghiên cứu: tiến cứu, cắt ngang, mô tả, so sánh. * Nội dung nghiên cứu đối với phụ nữ mang thai: - Hỏi tiền sử sức khỏe, sản khoa. - Khám lâm sàng. - Xét nghiệm công thức và hóa sinh máu trong đó có glucose, insulin, c-peptid. - Xác định chỉ số kháng insulin theo mô hình HOMA2 dựa vào cặp glucose-c-peptid. * Tiêu chuẩn lựa chọn đối tượng nhóm nghiên cứu: - Phụ nữ mang thai thuộc mọi lứa tuổi. - Thời gian mang thai > 3 tháng. * Tiêu chuẩn loại trừ nhóm nghiên cứu: - Đã được xác định bệnh ĐTĐ trước khi mang thai. - Đang có nhiễm độc thai nghén nặng hoặc bệnh cấp, mạn tính. - Có thai do can thiệp nhân tạo. - Sử dụng corticoid, nội tiết tố khi mang thai. 64 Hình 1: Phần mềm dùng để tính toán chỉ số HOMA2. (Nguồn: http://www.dtu.ox.ac.uk/homacalculator/ index.php) T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017 * Nội dung nghiên cứu đối với phụ nữ bình thường: - Hỏi tiền sử sức khỏe. - Khám lâm sang. - Xét nghiệm và xác định chỉ số kháng insulin tương tự như ở nhóm nghiên cứu. * Xử lý số liệu: Xử lý bằng phần mềm SPSS 16.0. Các chỉ số kháng insulin được xác định tăng khi giá trị tuyệt đối lớn hơn tứ phân vị trên; giảm khi nh ...