Khảo sát nồng độ erythropoietin huyết thanh và đánh giá mức giảm đáp ứng bài tiết ở bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn IIIb-IV có thiếu máu

Bài viết nghiên cứu trên 102 bệnh nhân (BN) ≥ 18 tuổi, được chẩn đoán suy thận mạn tính (STMT) giai đoạn IIIb-IV có chỉ định lọc máu chu kỳ tại Khoa Thận Nhân tạo, Bệnh viện Bạch Mai từ tháng 02 - 2009 đến 08 - 2011.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khảo sát nồng độ erythropoietin huyết thanh và đánh giá mức giảm đáp ứng bài tiết ở bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn IIIb-IV có thiếu máuTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013KHẢO SÁT NỒNG ĐỘ ERYTHROPOIETIN HUYẾT THANH VÀĐÁNH GIÁ MỨC GIẢM ĐÁP ỨNG BÀI TIẾT Ở BỆNH NHÂNSUY THẬN MẠN GIAI ĐOẠN IIIb-IV CÓ THIẾU MÁUPhan Thế Cường*; Nguyễn Anh Trí**; Hoàng Trung Vinh***TÓM TẮTNghiên cứu 102 bệnh nhân (BN) ≥ 18 tuổi, được chẩn đoán suy thận mạn tính (STMT)giai đoạn IIIb-IV có chỉ định lọc máu chu kỳ tại Khoa Thận Nhân tạo, Bệnh viện Bạch Maitừ tháng 02 - 2009 đến 08 - 2011. Phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang.Kết quả: nồng độ EPO huyết thanh trung bình ở BN STMT giai đoạn IIIb-IV là 15,9 ± 9,3mU/ml, thấp hơn rất nhiều so với BN thiếu máu mạn tính không suy thận (366,2 ± 248,2mU/ml) (p < 0,001) và cao hơn người bình thường (10,9 ± 9,5 mU/ml) có ý nghĩa thống kê(p < 0,05).Không có mối tương quan giữa logarit nồng độ EPO huyết thanh với hemoglobin ở BNSTMT giai đoạn IIIb-IV với r = 0,03; p > 0,05.Nồng độ EPO huyết thanh trung bình ở BN STMT với nguyên nhân suy thận khác nhaukhông có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê.Hầu hết BN STMT giai đoạn IIIb-IV có mức đáp ứng bài tiết EPO (so với nồng độ EPOước đoán từ người thiếu máu mạn tính không suy thận) dưới mức 25% (97,0% trườnghợp).* Từ khóa: Suy thận mạn tính; Nồng độ erythropoietin huyết thanh.STUDY THE SERUM ERYTHROPOIETIN CONCENTRATION ANDEVALUATE THE EXCRETORY OF ERYTHROPOIETIN INANEMIA PATIENTS WITH END STAGE RENAL DISEASESUMMARYA cross-sectional study was carried out on 102 patients at age of 18 years old or older,diagnosed with end stage renal disease (ESRD) and indicated for dialysis treatment at theHemodialysis Department, Bachmai Hospital in the period from 02 - 2009 to 08 - 2011.* Bệnh viện Bạch Mai** Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương*** Bệnh viện 103Ngườiphảnhồi(Corresponding):PhanThế(thecuongmedicd@gmail.com)Ngày nhận bài: 15/7/2013; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 17/9/2013Ngày bài báo được đăng: 2/11/2013108CườngTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013Results: the average serum excretory of erythopoietin (EPO) concentration inpatients with ESRD was 15.9 ± 9.3 mU/ml which was much lower compared tochronic anemia patients without chronic kidney disease (366.2 ± 248.2 mU/ml) withp < 0.001 and higher significantly than the normal people (10.9 ± 9.5 mU/ml) with p< 0.05.There was not a correlation between logarit serum EPO levels and hemoglobinconcentrations in patients with ESRD (r = 0.03; p > 0.05).The mean of serum EPO concentrations in patients with ESRD of differentetiology wasn’t significant different with p > 0.05.Virtually, all patients with ESRD had EPO value expressed in percentiles(calculated using the predicted EPO concentration which was derived fromthequation obtained in anemia patients without chronic kidney disease) below 25percentile (97.0% of cases).* Key words: End stage renal disease; Serum EPO concentration.ĐẶT VẤN ĐỀErythropoietinlàmộthormonđược bài tiết chủ yếu ở thận, có vai tròkích thích sản xuất hồng cầu ở tủyxương và được điều hòa bài tiết bởi oxymáu. Bình thường, khi cơ thể thiếu oxy(thường là do thiếu máu) sẽ kích thíchtăng bài tiết EPO và làm tăng nồng độEPO huyết thanh lên gấp hàng chụcthậm chí hàng trăm lần. Ở BN STMTgiai đoạn IIIb-IV, giảm đáp ứng bài tiếtEPO được xem là nguyên nhân chínhgây thiếu máu. Trên thế giới đã có mộtsố nghiên cứu đánh giá về vấn đề này,nhưng ở Việt Nam chưa có nghiên cứunào. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiêncứu này nhằm mục tiêu:- Khảo sát nồng độ EPO huyết thanhở BN STMT giai đoạn IIIb-IV có chỉ địnhlọc máu chu kỳ tại Khoa Thận nhân tạo,Bệnh viện Bạch Mai.- Đánh giá mức độ giảm bài tiết EPOở BN STMT giai đoạn IIIb-IV.ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.- Nhóm bệnh: 102 BN, tuổi ≥ 18,được chẩn đoán thiếu máu STMT giaiđoạn IIIb-IV có chỉ định lọc máu chu kỳtại Khoa Thận nhân tạo, Bệnh việnBạch Mai từ tháng 02 - 2009 đến 08 2011. Loại khỏi nghiên cứu những BNcó bệnh ác tính phối hợp, bệnh ganthận đa nang hoặc mới được truyềnmáu trong vòng 1 tháng, BN từ chốitham gia nghiên cứu.- Nhóm chứng bệnh: 51 BN thiếumáu mạn tính do giảm sinh tủy vàkhông suy thận được điều trị tại ViệnHuyết học và Truyền máu TW. Loại khỏinghiên cứu BN có mất máu cấp vàhoặc truyền máu hoặc điều trị EPOngười tái tổ hợp trong vòng 1 thángtrước đó.- Nhóm chứng thường: 30 ngườikhỏe mạnh, khám kiểm tra sức khỏe tạiBệnh viện Bạch Mai. Đối tượng này109TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013được khám và xác định hiện không mắcbệnh cấp hoặc mạn tính.+ Các thuốc đang điều trị và đã điềutrị trong vòng 1 tháng.Các số liệu được thu thập từ hỏibệnh thăm khám và xét nghiệm, baogồm các chỉ số sau:Tiến hành các xét nghiệm được tạiKhoa Huyết học và Sinh hóa, Bệnh việnBạch Mai. Xét nghiệm EPO tiến hànhtrên máy Immulite 2000 tại ...