Khảo sát phương thức liên kết trong Văn bản tin tiếng Nga đối chiếu với tiếng Việt

Phương thức liên kết hiện diện không những trên cấp độ cụm từ mà còn hiện diện trên cấp độ câu và văn bản tin (VBT). Việc nghiên cứu phương thức của văn bản tin của hai ngôn ngữ Nga và Việt trên bình diện đối chiếu là một công việc cần thiết, thú vị và chưa có nhiều công trình xem xét nghiên cứu trong cả hai ngôn ngữ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khảo sát phương thức liên kết trong Văn bản tin tiếng Nga đối chiếu với tiếng ViệtNguyễn Ngọc ChinhTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ64(02): 27 - 34KHẢO SÁT PHƢƠNG THỨC LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN TINTIẾNG NGA ĐỐI CHIẾU VỚI TIẾNG VIỆTNguyễn Ngọc ChinhĐại học Đà NẵngTÓM TẮTPhương thức liên kết hiện diện không những trên cấp độ cụm từ mà còn hiện diện trên cấp độ câuvà văn bản tin (VBT). Việc nghiên cứu phương thức của văn bản tin của hai ngôn ngữ Nga và Việttrên bình diện đối chiếu là một công việc cần thiết, thú vị và chưa có nhiều công trình xem xétnghiên cứu trong cả hai ngôn ngữ. Việc khảo sát một số phương thức liên kết trong văn bản tin, cụthể là xem xét các phương thức từ vựng, phương thức ngữ pháp trong cả hai ngôn ngữ Nga vàViệt trên bình diện đối chiếu chắc chắn giúp người Việt học tiếng Nga và ngược lại, người Ngahọc tiếng Việt có thể vận dụng kỹ năng đọc văn bản tin trên một số loại báo in nhanh và hiệu quảhơn nhờ sự hiểu biết và nắm vững cách sử dụng một số phương thức liên kết trong văn bản tintrong hai ngôn ngữ Nga và Việt.Từ khóa: văn bản tin, phương thức liên kết, bình diện đối chiếu, khảo sát, ngôn ngữMỞ ĐẦUTin tức là những sự kiện mới, đã và đanghoặc sẽ xảy ra, liên quan đến nhiều ngườihoặc được nhiều người quan tâm (yếu tố liênquan, quan tâm càng lớn thì tin tức càng cógiá trị) [3]. Tin trong tiếng Anh là News,Tiếng Nga là Nô-vơ-xt, còn người TrungQuốc gọi Tin là Tân văn... Những từ đó đềubắt nguồn từ nghĩa đen là mới. Điều đókhẳng định thông tin trên báo chí gắn liền vớicái mới, với yêu cầu thông tin thời sự. Tấtnhiên yếu tố mới trong Tin chính là yếu tố mới(news-новость) phát triển trên nền tảng cái cũvà có yếu tố lôgích liên quan để có cái mới.Các sự kiện trong một VBT được xâu chuỗivới nhau bằng những phương thức liên kếtnhất định, liên kết đó có thể là liên kết từ vựng,có thể là liên kết ngữ pháp. Dưới đây chúng tacùng xem xét, khảo sát các phương thức đó.CÁC PHƢƠNG THỨC LIÊN KẾT TRONGVBT TIẾNG NGACũng như các ngôn ngữ khác, trongVBT tiếng Nga có nhiều phương thức có thểbiểu thị mối liên kết, và làm VBT tiếng Ngachặt chẽ, thực hiện tốt chức năng của mình làthông báo những sự kiện đã, đang và sẽ xảy ratrong đời sống hàng ngày. Khảo sát trên 500bản tin thu thập từ một số báo in phổ biến ở**Tel: 0983 200 756, Email: ngocchinh183@gmail.com,nước Nga, chúng tôi nhận thấy có một sốphương thức liên kết chủ yếu như sau:Phép thế bằng đại từОчередным тринадцатым Верховнымправителем Малайзии избран султансеверо-восточного штата Тренггану.Полное имя нового главы государства Мизан Зайнал Абидин... . Он приметполномочия 13 декабря, и будет заниматьэтот пост в течение ближайших пяти лет.(Izvestia, 11.11.2006) (Thủ lĩnh bang đôngbắc Treganu được bầu là thủ tướng thứ mườiba của Malaisia. Tên đầy đủ của nhà lãnh đạomới của nhà nước là Mizan Dainal Abidin...Ông sẽ nhậm chức vào ngày 13 tháng 12 vàsẽ giữ chức vụ trong thời hạn 5 năm).Trong ví dụ trên, phép thế đại từ được sửdụng, Он là đại từ trong tiếng Nga thay thếcho tên người Мизан Зайнал Абидин. Trongngôn ngữ, phép thế đại từ còn được gọi làphép quy chiếu [4].Tỉnh lược và thay thếTỉnh lược và thay thế là một phương thức tiêubiểu nối các yếu tố trong câu, trong văn bảnlại với nhau. Đây là một hình thức tiết kiệmtrong ngôn ngữ. Và tất nhiên hiện tượng tỉnhlược phổ biến trong các tít (title) của VBT,sau đó mới tới VBT.Ví dụ:В Стокгольме награды — золотую медальи почетный диплом — вручал корольШвеции. Премию в области литературыполучил писатель Орхан Памук (Турция)27Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyênhttp://www.Lrc-tnu.edu.vnNguyễn Ngọc ChinhTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ— за книги, в которых отраженывзаимосвязь и переплетение различныхкультур, а также признается геноцидармян. Премия по химии досталасьамериканскомугенетикуРоджеруКорнбергу. По экономике — тожеамериканцуЭдмундуФелпсузаисследование феномена инфляции и еевлияния на безработицу. Крупнейшим вобласти медицины признан вклад ЭндрюФайера и Крейга Мелло (США) — заизучениемеханизмапередачигенетическойинформации.Лучшимифизиками года стали Джордж Смут иДжон Мазер — они исследовали процессвозникновения Вселенной. Вечером вратушеСтокгольмасостоялсяграндиозный банкет, на который былоприглашено более тысячи гостей. (Izvestia,12.12.2006) (Tại Stôckhôn nhà vua ThuỵĐiển đã trao phần thưởng bao gồm huânchương và giấy chứng nhận. Phần thưởngtrong lĩnh vực văn học được trao cho nhà vănngười Thổ Nhĩ Kỳ về cuốn sách đã miêu tảmối quan hệ và đan xen giữa các nền văn hoákhác nhau... Phần thưởng về hoá học đượctrao cho nhà di truyền học Roger Corberg. Vềkinh tế - nhà bác học người Mỹ Enmun Phensvì đã nghiên cứu hiện tượng lạm phát và ảnhhưởng của nó tới người thất nghiệp. Thành tựulớn nhất trong lĩnh vực y học phải kể tới đónggóp của Endru Phaier và Cray Mello (Mỹ)-vềviệc nghiên cứu cơ chế chuyển giao gien ditruyền học. George Smut và John Mazer lànhững nhà vật lý nổi bật nhất trong năm, họ đãnghiên cứu quá trình xuất hiện của Thiên hà.Buổi tối ở Đại sảnh Stôckhôn đã diễn ra đại tiệccó đến hơn 1000 người được mời dự).Ở văn bản tin trên, ở một số câu đã dùngtỉnh lược, thành phần tỉnh lược và thay thếđó có thể là vị ngữ động từ, trên văn bảnthường được thể hiện bằng dấu - .Phương thức này làm cho câu văn ngắn gọnlại, người đọc đỡ nhàm chán.Liên hợpTrong VBT tiếng Nga ở cấp độ câu hay tậphợp câu cũng có thể gặp các liên tố được sửdụng chung cho các dạng ngôn bản báo chí.64(02): 27 - 34Ví dụ:Нааргентинскоминтернет-аукционеMercado Libre был выставлен необычныйлот - мобильный телефон, украденный вноябре у 25-летней дочери американскогопрезидента Барбары Буш в Буэнос-Айресе.Стартовая цена - 1000 песо (320 долларов)(Izvestia, 11.12.2006) (Ở mạng internet đấugiá Achentina Mercado Libre đã đăng một tinkhông bình thường - chiếc điện thoại đi độngđánh cắp vào tháng 11 của cô con gái tổngthố ...