Khảo sát sự ảnh hưởng của 2,4-D và ba lên sự tạo sẹo từ lá cây nhàu (Morinda citrifolia L.)

Cây Nhàu (Morinda citrifolia L.) là một loại cây dược liệu quý nhưng việc nhân giống cây và tạo nguồn cây sạch hiện nay còn hạn chế. Mô sẹo là nguyên liệu khởi đầu có khả năng biệt hóa thành rễ, chồi và phôi để tạo cây hoàn chỉnh giúp nhân nhanh giống cây in vitro.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khảo sát sự ảnh hưởng của 2,4-D và ba lên sự tạo sẹo từ lá cây nhàu (Morinda citrifolia L.)TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINH HO CHI MINH CITY UNIVERSITY OF EDUCATION TẠP CHÍ KHOA HỌC JOURNAL OF SCIENCE ISSN: KHOA HỌC TỰ NHIÊN VÀ CÔNG NGHỆ NATURAL SCIENCES AND TECHNOLOGY1859-3100 Tập 16, Số 6 (2019): 151-159 Vol. 16, No. 6 (2019): 151-159 Email: tapchikhoahoc@hcmue.edu.vn; Website: http://tckh.hcmue.edu.vn KHẢO SÁT SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA 2,4-D VÀ BA LÊN SỰ TẠO SẸO TỪ LÁ CÂY NHÀU (MORINDA CITRIFOLIA L.) Nguyễn Hoàng Nhật Trinh, Lương Thị Lệ Thơ* Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh * Tác giả liên hệ: Lương Thị Lệ Thơ – Email: tholtl@hcmue.edu.vn Ngày nhận bài: 17-4-2019; ngày nhận bài sửa: 28-5-2019; ngày duyệt đăng: 03-6-2019TÓM TẮT Cây Nhàu (Morinda citrifolia L.) là một loại cây dược liệu quý nhưng việc nhân giống câyvà tạo nguồn cây sạch hiện nay còn hạn chế. Mô sẹo là nguyên liệu khởi đầu có khả năng biệt hóathành rễ, chồi và phôi để tạo cây hoàn chỉnh giúp nhân nhanh giống cây in vitro. Kết quả nghiêncứu cho thấy, nghiệm thức MS có bổ sung 2,4-D 1 mg/l và BA 1 mg/l cho sự hình thành và pháttriển của sẹo tốt nhất. Từ khóa: Nhàu (Morinda citrifolia L.), mô sẹo, chất điều hòa tăng trưởng thực vật.1. Mở đầu Cây Nhàu (Morinda citrifolia L.) có nguồn gốc từ Đông Nam Á và châu Úc(Scot, 2003). Các bộ phận của cây như rễ, thân, lá, quả đều được sử dụng làm thuốc điềutrị nhiều bệnh như nhứt mỏi tay, chân, đau lưng, cao huyết áp, mất ngủ... Do đó, Nhàu lànguồn dược liệu hữu ích cho ngành y học (Võ Văn Chi, 1997; Phạm Hoàng Hộ, 2003). Hiện nay, các nghiên cứu về sự ảnh hưởng của các chất điều hòa sinh trưởng thực vậtđến sự tạo sẹo từ các mô của cây Nhàu còn hạn chế. Bên cạnh đó, việc nhân giống cây hiệnnay chủ yếu được thực hiện bằng cách gieo hạt với thời gian nảy mầm kéo dài và cây conrất dễ bị sâu bệnh tấn công. Mô sẹo là một đám tế bào không phân hóa, có đặc tính phân chia mạnh thường đượctạo ra do những xáo trộn trong quá trình tạo cơ quan. Mô sẹo phát triển không theo quyluật nhưng có khả năng biệt hóa thành rễ, chồi và phôi để tạo cây hoàn chỉnh. Do đó, câynon hay những mảnh thân non của cây trưởng thành dễ cho mô sẹo trong điều kiện nuôicấy mô (Bùi Trang Việt, 2000; Vũ Văn Vụ và cs., 2012). Trong nghiên cứu này, chúng tôi khảo sát sự ảnh hưởng của 2,4-D và BA lên sự tạosẹo từ lá cây Nhàu (Morinda citrifolia L.) với mong muốn cung cấp nguồn dược liệu vớinăng suất cao, sạch bệnh, thời gian thu hoạch ngắn.2. Vật liệu Lá Nhàu non (lá thứ hai hoặc thứ ba tính từ ngọn) được thu từ cây Nhàu tại Kí túc xáTrường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh (351 Lạc Long Quân, phường 5,Quận 11, Hồ Chí Minh) có kích thước: chiều dài 15-18 cm, chiều rộng 6-10 cm. 151TẠP CHÍ KHOA HỌC - Trường ĐHSP TPHCM Tập 16, Số 6 (2019): 151-1593. Phương pháp3.1. Khử trùng mẫu cấy Lá Nhàu non được cắt thành các mảnh hình chữ nhật dọc gân chính, rửa dưới vòinước và lắc xà phòng loãng. Tiếp tục khử trùng mẫu với cồn 70 0 kết hợp với dung dịchNaClO hoặc dung dịch HgCl2 ở các nồng độ và thời gian khác nhau. Sau đó mẫu cấyđược cắt gọt, tạo vết cắt vuông góc với gân lá và được cấy vào các ống nghiệm chứamôi trường MS. Sự nuôi cấy được thực hiện ở điều kiện tối, độ ẩm 60% ± 5%, nhiệt độ 22 oC ± 2 oC.Mỗi nghiệm thức được lặp lại 3 lần, mỗi lần 10 mẫu cấy.3.2. Phương pháp khảo sát sự ảnh hưởng của chất điều hòa tăng trưởng thực vật2,4-D riêng lẻ hay 2,4-D phối hợp với BA ở các nồng độ khác nhau đến sự tạo sẹo từ láNhàu Mẫu cấy sau khi khử trùng được cắt gọt, tạo vết cắt vuông góc với gân lá rồi cấy vàomôi trường MS có bổ sung 2,4-D (0,5 mg/l; 1 mg/l; 2 mg/l; 3 mg/l) riêng lẻ hoặc 2,4-D(1 mg/l; 2 mg/l) phối hợp với BA (0,5 mg/l; 1 mg/l; 1,5 mg/l; 2 mg/l). Mẫu cấy được đặttrên môi trường nuôi cấy sao cho mặt dưới của lá hướng xuống môi trường nuôi cấy. Sự nuôi cấy được thực hiện ở điều kiện tối, độ ẩm 60% ± 5%, nhiệt độ 22 oC ± 2 oC.Mỗi nghiệm thức được lặp lại 3 lần, mỗi lần 10 mẫu cấy.3.3. Phương pháp cân mẫu Mẫu cấy của các nghiệm thức được cân sau 1 tuần, 2 tuần, 3 tuần và 4 tuần nuôi cấy.Mẫu cấy được cân bằng cân tiểu li có độ sai số là + 0,01g, quá trình cân mẫu được tiếnhành trong tủ cấy với các dụng cụ đã vô trùng, mẫu cấy sau khi được cân sẽ được chuyểnlại vào môi trường nuôi cấy để tiếp tục theo dõi.3.4. Quan sát hình thái giải phẫu Những biến đổi tế bào học trong quá trình cảm ứng tạo sẹo được theo dõi sau khithực hiện các lát cắt bằng tay, nhuộm kép ...