Khoa học hành vi và giáo dục sức khoẻ part 9

Các thông điệp có thuyết phục được mọi người không? + Bao nhiêu người chấp nhận và tin tưởng vào các thông điệp? Bạn cần phải rất thực tế để đánh giá các thay đổi diễn ra. Các thay đổi trong nhận thức, hiểu biết và niềm tin có thể diễn ra rất sớm sau quá trình truyền thông. Tuy nhiên các thay đổi về hành vi và sức khỏe cần phải có thời gian dài hơn. Một ý tưởng tốt là cần phải đánh giá ngắn hạn sớm sau khi kết thúc các hoạt động của chương trình ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khoa học hành vi và giáo dục sức khoẻ part 9 + Tû lÖ bao phñ cña ch−¬ng tr×nh nh− thÕ nµo? + Bao nhiªu ng−êi ®· nghe ®−îc c¸c bµi ph¸t thanh, xem c¸c ¸p phÝch, bao nhiªu ng−êi chó ý trong c¸c cuéc häp? − C¸c ®èi t−îng ®Ých cã hiÓu ®−îc c¸c th«ng ®iÖp hay kh«ng? + Bao nhiªu ng−êi cã thÓ nh¾c l¹i ®óng c¸c th«ng ®iÖp trªn c¸c ¸p phÝch, ch−¬ng tr×nh cña radio, c¸c buæi nãi chuyÖn, c¸c cuéc häp vv. − C¸c th«ng ®iÖp cã thuyÕt phôc ®−îc mäi ng−êi kh«ng? + Bao nhiªu ng−êi chÊp nhËn vµ tin t−ëng vµo c¸c th«ng ®iÖp? B¹n cÇn ph¶i rÊt thùc tÕ ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c thay ®æi diÔn ra. C¸c thay ®æi trong nhËn thøc, hiÓu biÕt vµ niÒm tin cã thÓ diÔn ra rÊt sím sau qu¸ tr×nh truyÒn th«ng. Tuy nhiªn c¸c thay ®æi vÒ hµnh vi vµ søc kháe cÇn ph¶i cã thêi gian dµi h¬n. Mét ý t−ëng tèt lµ cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ ng¾n h¹n sím sau khi kÕt thóc c¸c ho¹t ®éng cña ch−¬ng tr×nh vµ theo dâi sau ®ã ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c thay ®æi l©u dµi diÔn ra. 3.2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng §¸nh gi¸ t¸c ®éng tr¶ lêi c©u hái: − KiÕn thøc cña nhãm ®−îc t¸c ®éng cã ®−îc c¶i thiÖn kh«ng? − Th¸i ®é cña nhãm ®−îc t¸c ®éng víi hµnh vi kh«ng kháe m¹nh cã thay ®æi kh«ng? − Bao nhiªu ng−êi ®· thay ®æi hµnh vi søc kháe hoÆc dù ®Þnh thay ®æi do kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng truyÒn th«ng gi¸o dôc søc kháe? ¦íc l−îng sù c¶i thiÖn kiÕn thøc cña nhãm −u tiªn hay ®èi t−îng ®Ých: − Nhãm ®èi t−îng ®Ých ®· hiÓu biÕt ®−îc ®iÒu g×? − Møc ®é hiÓu biÕt cña nhãm ®èi t−îng ®Ých nh− thÕ nµo? ¦íc l−îng sù c¶i thiÖn th¸i ®é: − Nhãm ®èi t−îng nghÜ vÒ mét hµnh vi nguy c¬ nh− thÕ nµo? VÝ dô ®èi t−îng nghÜ g× vÒ hµnh vi hót thuèc l¸ trong nhµ? §ång ý hay kh«ng ®ång ý? − C¶m gi¸c cña nhãm ®èi t−îng víi hµnh vi nguy c¬ nh− thÕ nµo? Cã thÓ lµ rÊt lo l¾ng vÒ hËu qu¶ cña hµnh vi nguy c¬, lo l¾ng hoÆc kh«ng lo l¾ng ¦íc l−îng thay ®æi hµnh vi: − §¸nh gi¸ thay ®æi hµnh vi cã thÓ b»ng c¸ch quan s¸t c¸i mµ ®èi t−îng lµm. VÝ dô quan s¸t hµnh vi ®éi mò b¶o hiÓm cña nh÷ng ng−êi ®i xe m¸y. − §¸nh gi¸ thay ®æi hµnh vi cã thÓ b»ng c¸ch ®iÒu tra qua bé c©u hái. VÝ dô b¹n th−êng lµm g× khi hót thuèc trong nhµ ®Ó gi¶m t¸c h¹i cña khãi thuèc cho ng−êi xung quanh? 113 3.3. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ §¸nh gi¸ kÕt qu¶ nh»m tr¶ lêi c©u hái : − C¸c hµnh vi thay ®æi cã gãp phÇn t¨ng c−êng søc kháe hay kh«ng? − TØ lÖ ®èi t−îng c¶i thiÖn t×nh tr¹ng søc kháe do ®−îc h−ëng lîi tõ ch−¬ng tr×nh? − Møc ®é thay ®æi cña cña tû lÖ bÖnh, tû lÖ m¾c bÖnh míi diÔn ra nh− thÕ nµo? 4. PH¦¥NG PH¸P §¸NH GI¸ §¸nh gi¸ cÇn chØ ra ®−îc c¸c thay ®æi ®· diÔn ra lµ do ch−¬ng tr×nh cña b¹n. NÕu nh− môc tiªu cña ch−¬ng tr×nh râ ngay tõ ®Çu th× kh«ng khã kh¨n trong viÖc chØ ra c¸c thay ®æi trong céng ®ång. Tuy nhiªn chøng minh c¸c thay ®æi lµ do ch−¬ng tr×nh riªng cña b¹n th× kh«ng ph¶i dÔ dµng v× cã c¸c lÝ do kh¸c. Cã hai ph−¬ng ph¸p th−êng ®−îc sö dông trong ®¸nh gi¸: − Ph−¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh: Pháng vÊn, th¶o luËn nhãm träng t©m, quan s¸t. Ph−¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh cho ta c¸c nhËn xÐt s©u vÒ t¹i sao kÕt qu¶ l¹i kh«ng ®¹t ®−îc nh− kÕ ho¹ch, hoÆc t¹i sao ch−¬ng tr×nh ®· ®¹t ®−îc môc tiªu. Nh−ng kÕt qu¶ thu ®−îc b»ng ph−¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh kh«ng cã tÝnh ®¹i diÖn cho c¶ quÇn thÓ ®iÒu tra (tham kh¶o thªm ë phÇn ®¸nh gi¸ nhu cÇu). − Ph−¬ng ph¸p ®Þnh l−îng: §iÒu tra b»ng c©u hái, b¶ng kiÓm, cã sö dông nhãm ®èi chøng hoÆc kh«ng. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra thùc hiÖn trªn mét quÇn thÓ nghiªn cøu réng sÏ x¸c ®Þnh ®−îc møc ®é t¸c ®éng cña ch−¬ng tr×nh vµ møc ®é c¶i thiÖn søc kháe cña nhãm ®èi t−îng mµ ch−¬ng tr×nh ®· can thiÖp. Tuy nhiªn c¸c sè liÖu thu ®−îc tõ ph−¬ng ph¸p ®Þnh l−îng l¹i kh«ng tr¶ lêi ®−îc mét c¸ch chi tiÕt c¸c c©u hái nh− lÝ do thÊt b¹i hay thµnh c«ng cña ch−¬ng tr×nh, nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa cña vÊn ®Ò. Chóng ta cã thÓ sö dông c¶ hai tiÕp cËn trªn trong ®¸nh gi¸ nhu cÇu søc kháe vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ch−¬ng tr×nh (Tham kh¶o bµi §¸nh gi¸ nhu cÇu søc khoÎ). C¸c ®o l−êng, ph©n tÝch kÕt qu¶ ®¹t ®−îc cã thÓ dùa trªn sù so s¸nh víi mét nhãm ®èi chøng hoÆc so s¸nh kÕt qu¶ tr−íc vµ sau khi thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh. Sö dông nhãm ®èi chøng: B¹n cã thÓ sö dông nhãm chøng b»ng c¸ch chän nhãm chøng cµng gièng víi nhãm ®Ých cµng tèt (vÒ tuæi t¸c, vÒ tr×nh ®é v¨n hãa, vÒ nghÒ nghiÖp, thu nhËp...), nhãm nµy kh«ng nhËn ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc. NÕu nhãm can thiÖp cã ®−îc kÕt qu¶ tèt h¬n sÏ lµ b»ng chøng râ rµng thÓ hiÖn sù thµnh c«ng cña ch−¬ng tr×nh truyÒn th«ng gi¸o dôc søc kháe. §¸nh gi¸ gi¸n tiÕp kh«ng cã nhãm chøng (®¸nh gi¸ tr−íc vµ sau can thiÖp): NÕu kh«ng cã kh¶ n¨ng lùa chän nhãm chøng th× ta ph¶i sö dông ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp vµ lo¹i trõ c¸c lÝ do kh¸c dÉn ®Õn qu¸ tr×nh thay ®æi. Chóng ta ph¶i xem xÐt thËn träng nh÷ng g× ®· x¶y ra? Ta cÇn chän ...