Khoa học và Công nghệ thúc đẩy tái cơ cấu sản xuất các sản phẩm nông nghiệp chủ lực vùng đồng bằng sông Cửu Long

Ngành công nghiệp đồng bằng sông Cửu Long đó là tác động càng ngày trầm trọng của biến đổi khí hậu, nước biển dâng dẫn đến diện tích đất sản xuất nông nghiệp, thủy sản bị xâm nhập mặn, hạn hán ngày càng gia tăng và yêu cầu của thị trường đối với nông sản Việt ngày càng khắt khe, nhất là thị trường ở các nước phát triển.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khoa học và Công nghệ thúc đẩy tái cơ cấu sản xuất các sản phẩm nông nghiệp chủ lực vùng đồng bằng sông Cửu Long KHOA HOÏC VAØ COÂNG NGHEÄ THUÙC ÑAÅY TAÙI CÔ CAÁU SAÛN XUAÁT CAÙC SAÛN PHAÅM NOÂNG NGHIEÄP CHUÛ LÖÏC VUØNG ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG TS. Traàn Anh Tuaán, ThS. Chu Huy Töôûng1 Vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long (ÑBSCL) vôùi 13 tænh, thaønh phoá khoâng chæ laø vuøng troïng ñieåm saûn xuaát löông thöïc cuûa Vieät Nam, maø coøn ñöôïc xaùc ñònh laø vuøng noâng saûn lôùn trong maïng löôùi saûn xuaát toaøn caàu. Ngoaøi ra, Vuøng naøy coøn coù tieàm naêng, theá maïnh phaùt trieån coâng nghieäp cheá bieán thöïc phaåm, du lòch vaø dòch vuï haäu caàn ñöôøng thuûy... Hieän nay, ÑBSCL ñoùng goùp 55,6% saûn löôïng luùa, 70% löôïng thuûy saûn, treân 35% löôïng traùi caây, cung caáp 90% saûn löôïng luùa gaïo xuaát khaåu vaø 65% saûn löôïng thuyû saûn xuaát khaåu cuûa caû nöôùc. Tuy nhieân, coù hai thaùch thöùc khaùch quan lôùn ñoái vôùi ngaønh noâng nghieäp ÑBSCL ñoù laø (1) taùc ñoäng ngaøy caøng traàm troïng cuûa bieán ñoåi khí haäu (BÑKH), nöôùc bieån daâng daãn ñeán dieän tích ñaát saûn xuaát noâng nghieäp, thuûy saûn bò xaâm nhaäp maën, haïn haùn ngaøy caøng gia taêng vaø (2) yeâu caàu cuûa thò tröôøng ñoái vôùi noâng saûn Vieät ngaøy caøng khaét khe, nhaát laø thò tröôøng ôû caùc nöôùc phaùt trieån. Ñeå giaûi quyeát ñöôïc nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc treân, Chính phuû ñaõ xaùc ñònh phaûi tích cöïc trieån khai taùi cô caáu ngaønh noâng nghieäp, naâng cao hieäu quaû cuûa chuoãi giaù trò saûn xuaát caùc saûn phaåm chuû löïc cuûa Vuøng. Moät trong nhöõng giaûi phaùp quan troïng ñeå thöïc hieän thaønh coâng muïc tieâu taùi cô caáu ngaønh noâng nghieäp, naâng cao hieäu quaû saûn xuaát chính laø giaûi phaùp ñaåy maïnh öùng duïng caùc tieán boä khoa hoïc vaø coâng ngheä (KH&CN), ñeå coù theå laøm thay ñoåi phöông thöùc saûn xuaát maïnh meõ nhaát, töø ñoù hoã trôï coù hieäu quaû cho taùi caáu truùc noâng nghieäp vaø phaùt trieån beàn vöõng noâng nghieäp cuûa Vuøng. I. MÔÛ ÑAÀU ÑBSCL chieám 12% dieän tích vaø 19% daân soá caû nöôùc, maïng löôùi soâng, keânh, raïch daøy ñaëc; coù lôïi theá veà phaùt trieån noâng nghieäp, coâng nghieäp thöïc phaåm, du lòch, naêng löôïng taùi taïo; laø trung taâm saûn xuaát noâng nghieäp lôùn nhaát cuûa Vieät Nam coù vò trí thuaän tieän trong giao thöông vôùi caùc nöôùc ASEAN vaø Tieåu vuøng soâng Meâ koâng. Tuy nhieân, vuøng ÑBSCL cuõng laø khu vöïc ñöôïc döï baùo seõ bò aûnh höôûng naëng neà nhaát nöôùc ta (vaø cuõng laø naëng neà nhaát theá giôùi) do bieán ñoåi khí haäu vaø nöôùc bieån daâng. Theo soá lieäu ñieàu tra bieán ñoäng daân soá, soá ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng cuûa vuøng ÑBSCL chieám treân 58,77% daân soá vaø ñöùng thöù hai caû nöôùc. Tyû leä lao ñoäng trong ngaønh noâng laâm thuûy saûn chieám khoaûng treân 49,6% toång löïc löôïng lao ñoäng cuûa vuøng. Keát caáu haï taàng cuûa vuøng ngaøy caøng hoaøn thieän, ñaùp öùng böôùc ñaàu cho thu huùt ñaàu tö phaùt trieån cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá. Heä thoáng ñieän vaø caáp nöôùc sinh hoaït, keát caáu haï taàng kyõ thuaät ñoâ thò ôû caùc thaønh phoá, thò xaõ, thò traán ñöôïc ñaàu tö naâng caáp, ñaûm baûo löu thoâng vôùi taát caû caùc ñòa phöông trong vuøng ÑBSCL, heä thoáng thoâng tin - truyeàn thoâng ñöôïc quan taâm ñaàu tö, saün saøng tieáp caän phaùt trieån neàn noâng nghieäp sinh thaùi, noâng nghieäp thoâng minh. Tieàm naêng phaùt trieån laø raát to lôùn, tuy nhieân saûn xuaát noâng nghieäp cuûa vuøng ÑBSCL trong nhöõng naêm qua vaãn coøn toàn taïi moät soá haïn cheá sau: - Phaàn lôùn lao ñoäng noâng nghieäp trong vuøng coù trình ñoä hoïc vaán thaáp, thieáu trình ñoä chuyeân moân kyõ thuaät; chuû yeáu saûn xuaát baèng kinh nghieäm truyeàn laïi vaø ñuùc keát trong thöïc tieãn saûn xuaát. - Saûn xuaát chuû yeáu vôùi quy moâ vöøa vaø nhoû, chöa coù söï lieân keát chaët cheõ, xuaát khaåu noâng saûn coøn qua nhieàu ñaàu moái, taàng naác trung gian. - Chöa xaây döïng ñöôïc chuoãi ngaønh haøng xuyeân suoát vaø ñoàng boä. Caùc maët haøng noâng saûn cuûa vuøng chöa ñöôïc xaây döïng theo chuoãi giaù trò maø bieåu hieän cuï theå laø hieän töôïng “ñöôïc muøa maát giaù” vaãn thöôøng xuyeân xaûy ra. - Naêng löïc quaûn lyù vaø lieân keát trong saûn xuaát coøn yeáu, ñaëc bieät laø moái quan heä hôïp taùc saûn xuaát giöõa noâng daân vôùi doanh nghieäp. 1 Vieän Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån Vuøng - Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä  - Coâng taùc kieåm dòch, kieåm tra dö löôïng khaùng sinh, nhaõn maùc, bao bì…hieän coøn yeáu, chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu kyõ thuaät vaø veä sinh kieåm dòch. Ñieàu naøy seõ laø baát lôïi lôùn ñoái vôùi phaùt trieån noâng nghieäp beàn vöõng ôû ÑBSCL. - Vieäc xaây döïng thöông hieäu cho noâng saûn cuûa vuøng coøn chaäm vaø chöa coù nhieàu nhöõng maët haøng coù thöông hieäu maïnh, seõ gaây khoù khaên cho vieäc ñaûm baûo oån ñònh hieäu quaû ñaàu ra cuûa noâng saûn. II. HIEÄN TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN CAÙC SAÛN PHAÅM NOÂNG NGHIEÄP CHUÛ LÖÏC CUÛA VUØNG ÑBSCL 2.1. Saûn xuaát luùa gaïo Dieän tích luùa cuûa vuøng ñaõ taêng töø 3.826,3 nghìn ha (2005) leân 4.295,2 nghìn ha (2016) – taêng 12,3%. Naêng suaát luùa trung bình cuûa caû vuøng ñaït 56,4 taï/ha, cao hôn naêng suaát bình quaân cuûa caû nöôùc. Trong ñoù, Ñoàng Thaùp, Haäu Giang vaø An Giang laø ba ñòa phöông coù naêng suaát luùa ñaït treân 60 taï/ha, trong ñoù Ñoàng Thaùp laø ñòa phöông daãn ñaàu veà naêng suaát luùa cuûa vuøng, ñaït 61,6 taï/ha. Nhieàu tieán boä KH&CN trong saûn xuaát luùa ñaõ ñöôïc trieån khai aùp duïng taïi vuøng ÑBSCL mang laïi nhöõng keát quaû tích cöïc. - Trong saûn xuaát gioáng, ñaõ öùng duïng nhieàu tieán boä KH&CN trong vieäc saûn xuaát, baûo quaûn haït gioáng; tuyeån choïn vaø phuïc traùng; lai taïo caùc gioáng luùa phuø hôïp vô ...