Khuyến nông chăn nuôi bò sữa-phần 2

Phần 2: Chọn giống và quản lý bò sữaTại sao chọn giống bò sữa để nuôi cần căn cứ vào điều kiện khí hậu?Đó là vì bò sữa phải thích nghi với thời tiết , khí hậu và nguồn thức ăn mới cho được năng suất cao. Bò sữa, đặc biệt là những giống có nguồn gốc ôn đới, khó thích nghi với khí hậu nóng và ẩm.Những vùng cao có khí hậu mát mẻ có thể nuôi các giống bò sữa chuyên dụng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khuyến nông chăn nuôi bò sữa-phần 2 PhÇn 2: Chän gièng vµ qu¶n lý bß s÷a T¹i sao chän gièng bß s÷a ®Ó nu«i cÇn c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn khÝ hËu? §ã lµ v× bß s÷a ph¶i thÝch nghi víi thêi tiÕt, khÝ hËu vµ nguån thøc ¨n míi cho®-îc n¨ng suÊt cao. Bß s÷a, ®Æc biÖt lµ nh÷ng gièng cã nguån gèc «n ®íi, khã thÝchnghi víi khÝ hËu nãng vµ Èm. Nh÷ng vïng cao cã khÝ hËu m¸tmÎ cã thÓ nu«i c¸c gièng bß s÷achuyªn dông gèc «n ®íi (nh- bß HµLan, bß Jec-x©y). Nh÷ng vïng ®ång b»ng cã khÝhËu nãng Èm nu«i c¸c lo¹i bß laih-íng s÷a (F1 vµ F2) sÏ cho hiÖu qu¶ kinh tÕ tèt h¬n. Bß s÷a Hµ Lan (HF) cã tèt kh«ng? Bß s÷a Hµ Lan (HF) cã thÓ®-îc nhËp trùc tiÕp tõ n-íc ngoµi vµohay ®-îc nh©n thuÇn tõ trong n-íc.Bß Hµ Lan thuÇn chñng cã tiÒm n¨ngcho s÷a cao, nh-ng kh¶ n¨ng chÞunãng vµ kham khæ kÐm, dÔ c¶mnhiÔm bÖnh tËt. Tèt nhÊt chØ nªn nu«ië nh÷ng vïng m¸t mÎ, cã ®iÒu kiÖnch¨n nu«i vµ vÖ sinh thó y tèt. Dïng bß ®ùc Hµ Lan cho phèivíi bß c¸i Lai Sin hoÆc con lai cña chóng sÏ t¹o ra ®-îc nh÷ng con lai h-íng s÷athÝch nghi ®-îc réng r·i h¬n víi c¸c vïng kh¸c nhau trong n-íc. Nu«i bß Jec-x©y cã triÓn väng kh«ng? Bß Jec-x©y cã nguån gèc tõn-íc Anh, hiÖn nay ®· ®-îc nhËp vµon-íc ta. Bß nµy tuy cã n¨ng suÊt s÷athÊp h¬n bß Hµ Lan, nh-ng do cã thÓvãc nhá nªn tiªu tèn Ýt thøc ¨n h¬n vµchÞu nãng tèt h¬n bß Hµ Lan. Do vËynu«i bß Jec-x©y cã nhiÒu triÓn vängvÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ. Bß Jec-x©y cã thÓ dïng ®Ó chophèi gièng víi bß Lai Sin hoÆc c¸clo¹i bß kh¸c ®Ó t¹o ra c¸c con laih-íng s÷a nu«i réng r·i trong n-íc. Bß lai h-íng s÷a ë n-íc ta ®-îc t¹o ra nh- thÕ nµo? X §ùc HF C¸i Lai Sin X X §ùc HF C¸i F1 §ùc F2 (1/2 HF) (3/4HF) X §ùc HF C¸i F2 (3/4 HF) C¸i F2 (5/8 HF) C¸i F3 (7/8 HF) Bß lai F1 cã -u ®iÓm g×? Bß lai F1 lµ kÕt qu¶ lai t¹o gi÷a bß®ùc Hµ Lan víi bß c¸i nÒn Lai Sin. Bßlai F1 cã kh¶ n¨ng chÞu nãng vµ chèngbÖnh tèt h¬n bß s÷a HF thuÇn nªn cãthÓ nu«i ®-îc ë c¸c vïng kh¸c nhautrong n-íc. NÕu ®-îc chän läc vµ nu«id-ìng tèt chóng cho n¨ng suÊt kh¸ cao.ChÊt l-îng s÷a cña bß F1 rÊt tèt. Nh÷ng ng-êi khëi sù ch¨n nu«ibß s÷a nªn b¾t ®Çu tõ bß lai F1 v× nã dÔ nu«i vµ Ýt bÞ bÖnh tËt h¬n c¸c lo¹i bß s÷akh¸c. Nu«i bß F2 cã khã h¬n F1 kh«ng? Bß lai F2 lµ kÕt qu¶ lai t¹ogi÷a bß ®ùc Hµ Lan thuÇn víi bß c¸ilai F1. Bß F2 chÞu nãng kÐm h¬n bßF1 do cã nhiÒu m¸u bß HF h¬n nªnkhã nu«i h¬n bß F1. Tuy vËy, bß laiF2 l¹i cã tiÒm n¨ng cho s÷a cao h¬nnªn nÕu ®-îc ch¨m sãc, nu«i d-ìngvµ phßng bÖnh tèt trong ®iÒu kiÖnkh«ng qu¸ nãng th× bß lai F2 cã thÓcho nhiÒu s÷a h¬n bß F1. Nãi chung, nÕu cã dinh d-ìng tèt th× bß F2 cã thÓ nu«iréng r·i ë c¸c vïng kh¸c nhau cña n-íc ta. Cã nªn nu«i bß lai F3 kh«ng?Bß lai F3 lµ kÕt qu¶ lai t¹o gi÷a bß®ùc Hµ Lan thuÇn víi bß c¸i lai F2.Do cã tû lÖ m¸u HF cao nªn bß laiF3 chÞu nãng kÐm, dÔ c¶m nhiÔmbÖnh tËt. Do vËy ë nh÷ng vïng nãngÈm vµ nu«i d-ìng kÐm bß nµy khãthÝch nghi. Tuy nhiªn, ë nh÷ng vïngm¸t mÎ vµ ®-îc nu«i d-ìng tèt th×bß nµy cã thÓ cho nhiÒu s÷a nhê cãtiÒm n¨ng cho s÷a cao (nhiÒu m¸uHF). Kh«ng muèn t¨ng tû lÖ m¸u bß Hµ Lan th× lµm c¸ch nµo? Ng-êi n«ng d©n khi ®· nu«i bß lai HF råimµ kh«ng muèn t¨ng tû lÖ m¸u HF lªn n÷a (nÕuphèi tiÕp víi ®ùc HF) ®Ó ®¶m b¶o sù thÝch nghicña ®êi con th× cã thÓ ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p sau: N - Dïng tinh bß ®ùc lai F2 (3/4 HF) phèi chobß c¸i lai F1 vµ F2. - Dïng bß ®ùc (hoÆc tinh) gièng Jec-x©y,giång AFS (cña Australia) hoÆc gièng N©u ThuþSü phèi cho bß c¸i lai F2 vµ F3. - Dïng bß ®ùc (hoÆc tinh) gièng bß Sin hoÆcSahiwal thuÇn cho phèi ng-îc l¹i víi bß c¸i laiF2 vµ F3. Lµm thÕ nµo ®Ó mua ®-îc mét con bß s÷a tèt? Ngoµi viÖc quyÕt ®Þnh lo¹i bß nµo ®Ó nu«i cho ohï hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu,ch¨m sãc vµ nu«i d-ìng cña m×nh th× ng-êi n«ng d©n cÇn ph¶i biÕt c¸ch chän conbß cô thÓ thuéc lo¹i ®ã ®Ó mua. Cã nhiÒu c¸ch chän bß, tèt nhÊt lµ kÕt hîp gi÷a c¸cc¸ch sau ®©y: - Chän theo nguån gèc (hÖ ph¶) - Chän theo ngo¹i h×nh vµ sù ph¸t triÓn c¬ thÓ - Chän theo n¨ng suÊt vµ ®Æc tÝnh c¸ thÓ. C¸ch chän bß s÷a theo nguån gèc nh- thÕ nµo? Ph-¬ng ph¸p chän nµy lµ dùa vµo c¸c tÝnh n¨ng s¶n xuÊt cña «ng, bµ, bè, mÑ.Bëi v×, chØ «ng bµ, bè mÑ tèt th× míi cãthÓ cho thÕ hÖ con tèt. Khi ®¸nh gi¸ vµ chän läc theonguån gèc cÇn chó ý: ...