Kiểu hình, kiểu gen và kết quả điều trị bệnh Maple Syrup Urine Disease tại Bệnh viện Nhi Trung Ương: 14 năm kinh nghiệm

Bệnh Maple Syrup Urine Disease (MSUD) là bệnh rối loạn chuyển hóa bẩm sinh acid amin chuỗi nhánh isoleucine, valine, leucine. Nghiên cứu được thực hiện nhằm mô tả kiểu hình, kiểu gen bệnh MSUD cổ điển và đánh giá kết quả điều trị bệnh MSUD thể cổ điển.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiểu hình, kiểu gen và kết quả điều trị bệnh Maple Syrup Urine Disease tại Bệnh viện Nhi Trung Ương: 14 năm kinh nghiệmTẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC KIỂU HÌNH, KIỂU GEN VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ BỆNH MAPLE SYRUP URINE DISEASE TẠI BỆNH VIỆN NHI TRUNG ƯƠNG: 14 NĂM KINH NGHIỆM Nguyễn Ngọc Khánh, Vũ Chí Dũng Bệnh viện Nhi Trung ương Bệnh Maple Syrup Urine Disease (MSUD) là bệnh rối loạn chuyển hoá bẩm sinh acid amin chuỗinhánh isoleucine, valine, leucine. Nghiên cứu được thực hiện nhằm mô tả kiểu hình, kiểu gen bệnhMSUD cổ điển; và đánh giá kết quả điều trị bệnh MSUD thể cổ điển. Nghiên cứu hồi cứu, tiến cứu chùmbệnh; phân tích đánh giá trước và sau điều trị trên 52 bệnh nhân từ 2005 đến 12/2018. Kết quả nghiêncứu cho thấy tuổi xuất hiện thể MSUD cổ điển trung bình 4,8 ngày (2 – 9 ngày) với đặc trưng lâm sànglà li bì/hôn mê (100%), tăng/giảm trương lực cơ (100%) và nước tiểu có mùi siro cây phong (100%).Đặc điểm của xét nghiệm là có xeton niệu (100%), hạ natri máu (77%), tăng các acid amin chuỗi nhánhleucine, valine, isoleucine máu. Phát hiện 12 đột biến/11 bệnh nhân. Đa số là đột biến trên gen BCKDHBvà đột biến sai nghĩa. 90% cứu sống trong các đợt cấp mất bù bằng lọc máu. Bệnh MSUD thể cổ điểndiễn biến cấp tính trong tuần đầu đời nhưng có thể cứu sống và giảm di chứng nếu điều trị kịp thời.Từ khoá: Classic Maple Syrup Urine Disease, branched chain amino acidemia.I. ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh Maple Syrup Urine Disease (MSUD) điều trị, sự tích tụ của ba acid amin này cùnglà một bệnh rối loạn chuyển hoá bẩm sinh liên với các keto axit của chúng dẫn đến bệnh lýquan tới quá trình chuyển hoá của acid amin não và thoái hoá của hệ thần kinh ở trẻ nhỏ [4].chuỗi nhánh leucine, isoleucine và valine. Tỉ Bệnh có bốn thể lâm sàng nhưng thể MSUDlệ mắc bệnh ước tính khoảng 1:185,000 trẻ cổ điển xuất hiện ở giai đoạn sơ sinh là haysơ sinh sống, tuy nhiên người Mennonite ở gặp nhất. Chẩn đoán sớm và điều trị kịp thờiPennsylvania lại có tỉ lệ mắc bệnh cao 1:200 sẽ giảm các biến chứng và giúp trẻ phát triển[1; 2]. Nguyên nhân gây bệnh là do đột biến bình thường.gen Branched Chain Keto acid Dehydrogenase Bệnh được mô tả lần đầu năm 1954 bởiAlpha polypeptide (BCKDHA), Branched Chain J. Menkes. Năm 1960, Charles Dent và R.Keto acid Dehydrogenase Beta polypeptide Westall đã đưa ra các phương pháp điều trị(BCKDHB), Dihydrolipoamide Branched chain MSUD đầu tiên là các chế phẩm đặc biệt: cácTransacylase (DBT) dẫn tới gảm hoạt độ của hỗn hợp acid amin không có BCAA [5]. Đếnphức hợp enzyme α-ketoacid dehydrogenase năm 1964, sàng lọc sơ sinh bệnh MSUD đãchuỗi nhánh [3]. Nếu không được phát hiện và được tiến hành lần đầu bằng phương pháp Guthrie. Bằng các tiến bộ khoa học trongTác giả liên hệ: Nguyễn Ngọc Khánh, Bệnh viện ngành hoá sinh và sinh học phân tử, cơ chếNhi Trung ương gây bệnh MSUD ngày được sáng tỏ đã giúpEmail: khanhnn@nhp.org.vn. đưa ra được nhiều phương pháp điều trị cóNgày nhận: 25/3/2019 hiệu quả: lọc máu liên tục, ghép gan, các sảnNgày được chấp nhận: 18/04/2019 phẩm dinh dưỡng đặc hiệu, các thuốc tăngTCNCYH 119 (3) - 2019 15TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCcường hoạt động của enzyme [4; 6]. không có trong nước tiểu). Tại Việt Nam, bệnh nhân đầu tiên được 2. Phương phápchẩn đoán năm 2005 tại Bệnh viện Nhi Trung Nghiên cứu mô tả hồi cứu và tiến cứu,ương và tới nay đã có 64 bệnh nhân được chùm bệnh; phân tích so sánh trước và sauchẩn đoán trong đó 52 bệnh nhân là thể cổ điều trị được tiến hành tại Bệnh viện Nhi Trungđiển. Chưa có nghiên cứu toàn diện nào tại ương từ 2005 – 12/2018 với cỡ mẫu toàn bộ.Việt Nam về bệnh MSUD tại Việt Nam. Để giúp Các biến số nghiên cứucác bác sĩ chẩn đoán sớm và có xử trí kịp thời Kiểu hình: khai thác bệnh sử, tiền sử, cáccứu sống và giảm di chứng ở nhóm bệnh nhân biểu hiện lâm sàng, xét nghiệm cơ bản, xétMSUD thể cổ điển, chúng tôi tiến hành nghiên nghiệm đặc hiệu bằng bộ câu hỏi có sẵn.cứu với 2 mục tiêu sau: ...