Kinh nghiệm gieo ươm và chăm sóc cây Chùm ngây

Cây Chùm ngây, tên khoa học: Moringa oleifera L. thuộc họ Chùm ngây (Moringaceae). Chi này có 13 loài, nhưng loài phổ biến nhất là Chùm ngây hay (cải ngựa) và loài này có nhiều công dụng nhất. Cây thân gỗ mềm, cây có chiều cao từ 5-10m, nhiều cành nhánh, vỏ màu mốc xám, lá ba lần kép, màu xanh mốc, không có lông lá phụ hơi tròn, lá bẹ bao lấy chồi. Hoa trắng, to giống hoa đậu, có 5 cánh hoa, tiểu nhị 5. Trái nang dài từ 25-35 cm, to từ 2-3 cm khi khô nở...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh nghiệm gieo ươm và chăm sóc cây Chùm ngây Kỹ thuật gieo ươm và chăm sóc cây Chùm ngây Cây Chùm ngây, tên khoa học: Moringa oleifera L. thuộc họ Chùm ngây (Moringaceae). Chi này có 13loài, nhưng loài phổ biến nhất là Chùm ngây hay (cải ngựa) và loài này cónhiều công dụng nhất. Cây thân gỗ mềm, cây có chiều cao từ 5-10m, nhiềucành nhánh, vỏ màu mốc xám, lá ba lần kép, màu xanh mốc, không có lông láphụ hơi tròn, lá bẹ bao lấy chồi.Hoa trắng, to giống hoa đậu, có 5 cánh hoa, tiểu nhị 5. Trái nang dài từ 25-35 cm,to từ 2-3 cm khi khô nở thành 3 mảnh có nhiều hột màu đen, có 3 cạnh xếp theochỗ lõm của từng mảnh vỏ, có cánh mỏng bao xung quanh hột. Mùa hoa bắt đầu từtháng 12 đến tháng 1 năm sau và thu hoạch hột vào khoảng tháng 2 hằng năm.Đặc tính sinh tháiCây ưa sáng mọc nhanh, giai đoạn đầu ưa bóng nên có thể trồng xen, khi cây lớnđiều chình ánh sáng, phân cành cao, vỏ màu hơi xanh khi còn non, màu trắng mốckhi cây đã già, tái sinh chồi mạnh với những nơi độ ẩm cao, đất xốp, tầng mùn dày,tái sinh hạt yếu. Cây chịu hạn tốt, chịu được những nơi đất xấu cằn cổi.Phân bốChùm ngây là loài cây có nguồn gốc từ khu vực thuộc bang Kerala của Ấn Độ,nhưng nó cùng được trồng nhiều nơi như ở Đông Bắc và Tây Nam Châu Phi, bánđảo Ả Rập, Nam Á. Những vùng có lượng mưa thấp hằng năm. Chùm ngây có ởViệt Nam từ lâu đời, mọc hoang nhiều ở tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, cây pháttriển phù hợp với độ cao dưới 700m. Ở An Giang, phát hiện cũng có mọc rãi rácmột số nơi ở vùng Bảy Núi.Công dụngChùm ngây rất giàu dinh dưỡng nhất là chất đạm, chất sắt, có chứa nhiều vitamincác loại.Làm thực phẩm: Lá tươi chứa 6,35g% chất đạm, 1,7g% chất béo, 8g% chất bộtđường, 1,9g% chất xơ và các chất khoáng khác (DS Phan Đức Bình)Dược liệu: Thân, cành, vỏ, rễ chùm ngây đều có chứa moringinin trị cácbệnh kháng sinh, kích thích tiêu hóa, kiết lỵ, phù nề, thấp khớp, huyết áp…Khả năng làm sạch nước: Nghiền hột quấy đều trong nước sau 2 giờ thì nước trongdùng được, và còn nhiều công dụng khác.Kỹ thuật thu hái hạt giốngCây trồng trên 18 tháng bắt đầu ra hoa kết quả, độ tháng 02 hằng năm thì thu háitrái để làm giống. Nên lấy giống từ những lâm phần hoặc cây mẹ trên 06 tuổi trởlên. Cần lưu ý trong thu hái, chọn trái đã già, to, tròn đều, màu vỏ chuyển từ màuxanh sang màu thẩm mốc, không lấy những trái đã nứt, hoặc có sâu đục hoặc bịbệnh nấm, không bẻ cả cành mà nên có dụng cụ thu hái để chọn những trái đạt yêucầu và giữ lại những trái chưa đạt để thu tiếp.Chế biến hạt giốngSau khi thu hái về phải rải đều ra trên tấm bạt, phơi ngoài nắng nhẹ, khi thấy tráiđã có hiện tượng nứt thì đưa phơi trong bóng mát. Không phơi trực tiếp ngoài nắngvì hạt có dầu nên sẽ giả m tỷ lệ nẩy mầm, sau khi hạt đã bung ra hết khỏi trái thìsàng loại bỏ các tạp chất và thu hạt để đưa vô dụng cụ bảo quảnBảo quản hạt giốngLà loại hạt có dầu nên công tác bảo quản đòi hỏi phải thực hiện tốt thì chất lượnggiống mới đảm bảo. Sau khi loại bỏ các tạp chất và các hạt chất lượng xấu như hạtlép, hạt nhỏ, hạt bị sâu đục…Xong cho vào túi PE hàn kín để bảo quản lạnh ở nhiệtđộ trung bình 100C. Chỉ sử dụng trong năm thì tỷ lệ nẩy mầ m cao trên 75% nếu đểsang năm sau tỷ lệ nẩy mầ m chỉ còn 20-30%Kỹ thuật gieo ươm giốngXử lý hạt giống: Hạt giống được ngâm trong nước nóng ấm 2 sôi + 3 lạnh (gồ m 2ca nước sôi hòa đều với 3 ca nước lạnh) ngâm 12 giờ vớt ra cho vào túi vải, treoráo nước sau 4 giờ thì rửa chua một lần. Khoảng 24 giờ sau thì hạt nứt nanh, đưacấy vô túi bầu được chuẩn bị sẵn.Túi bầu kích thước 9x12 cm được đục 4 lổ xung quanh túi bầu, cách đáy túi bầukhoảng 1,5 - 2cm. Thành phần ruột bầu gồm 60% đất pha cát, 30% xơ dừa hoặc trotrấu, rơm mục, 10% phân hữu cơ.Che bóng bằng lưới chuyên dùng hoặc lá dừa. Giai đoạn đầu từ 50-60% ánh nắng,không chịu được nhiệt độ cao cây sẽ bị héo lá. Tưới nước: Ngày tưới 2 lần vàobuổi sáng 8-9 giờ, buổi chiều 4-5 giờ, tưới vừa ướt túi bầu. Không tưới quá nhiều,cây sẽ bị thối rễ và chết.Chăm sóc cây con trong vườn:Thường xuyên làm cỏ phá váng cho cây và phân loại để có biện pháp chăm sóc câytốt và phát triển đều. Cây được khoảng 1- 2 tháng tuổi thì tháo dàn che, từ từ đưacây ra nắng để thích nghi và mau hoá gỗ cứng cây trước khi đưa đi trồng. Thờigian nuôi cây trong vườn ươm từ 4-6 tháng mới đưa đi trồng.Kỹ thuật trồng cây Chùm ngâya.Trồng đề làm rau xanh:Nếu là mục đích trồng làm rau xanh cung cấp cho các cửa hàng siêu thị thì mật độtrồng 1m x 1,5m (cây cách cây 1m, hàng cách hàng 1,5m). Khi cây cao khoảngtrên 01m thì cắt đọt, cây sẽ ra nhiều nhánh và tiếp tục cắt nhánh thì cây lại ra theocấp số nhân, ta sẽ thu hoạch được lượng rau nhiều.Thời vụ trồng: Thông thường đầu mùa mưa từ tháng 6-8 hằng năm là kết thúc.Không nên trồng quá trể, mùa khô đến cây ...