Kinh nghiệm trị thực vật ở trâu - bò

Ở nước ta có rất nhiều thức ăn thực vật có độc với gia súc. Các chất độc của thực vật này hầu hết là các dẫn xuất, không liên quan đến trao đổi chất cơ bản của thực vật và thường có vị đắng. Căn cứ vào thành phần hoá học của các thực vật độc, người ta sắp xếp chúng thành các nhóm chính sau: Nhóm thực vật chứa các ancoloit độc; Nhóm thực vật chứa glucoxit độc; Nhóm thực vật chứa các anbumin độc và nhóm thực vật chứa các dầu béo độc. Trong khuôn khổ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kinh nghiệm trị thực vật ở trâu - bò Kinh nghiệm trị bệnh ngộ độc thức ăn thực vật ở trâu - bò Ở nước ta có rất nhiều thức ăn thực vật có độc với gia súc. Các chấtđộc của thực vật này hầu hết là các dẫn xuất, không liên quan đến trao đổichất cơ bản của thực vật và thường có vị đắng. Căn cứ vào thành phần hoá học của các thực vật độc, người ta sắp xếpchúng thành các nhóm chính sau: Nhóm thực vật chứa các ancoloit độc; Nhóm thực vật chứa glucoxitđộc; Nhóm thực vật chứa các anbumin độc và nhóm thực vật chứa các dầubéo độc. Trong khuôn khổ bài viết này chúng tôi xin giới thiệu một số câythường gặp gây ngộ độc cho gia súc. 1. Ngộ độc khoai tây: Trong khoai tây có nhiều solanin là một glucoancaloit. Khi thuỷ phâncho đường solenoza và một ancaloit loại steroit là solanidin. Bình thường trong củ khoai tây có chứa 0,005% solanin. Khi khoai cómầu hoặc củ ngả mầu xanh, lúc đó hàm lượng solanin lên đến 0,1%. Trongthân cây, cành, lá cũng có một hàm lượng solanin từ 0,01-0,05%. Khi phơikhô, ủ xanh hoặc nấu chín, hàm lượng solanin không hề giảm. Khi gia súc ăn vào cơ thể. Solanin phân huỷ thành solanidin, gây kíchthích các tế bào ở niêm mạc dạ dày, ruột, gây dung huyết và tác động hệthần kinh trung khu như kiểu tác dụng của Atropin. Biểu hiện ngộ độc: Chảy rãi, nôn, ỉa chảy. Ở loài nhai lại, chướng hơidạ cỏ. Hoàng đản, rối loạn hô hấp, co dật, nhiệt độ tăng cao, rối loạn nhậnbiết, buồn ngủ, sau đó tê liệt và chết. Mổ khám thấy: Viêm dạ dày, ruột, các nội tạng tụ huyết nặng, thuỷthũng não, phổi có dịch thẩm xuất, xuất huyết dưới niêm mạc, nước tiểutrong bàng quang lẫn máu. Điều trị: Dùng a.xit tanic 1 phần + 2 phần than hoạt tính cho uống,thải trừ chất độc bằng thuốc tẩy MgSO4. Tiêm thuốc trấn tĩnh Alalgin,truyền đường glucoza, dung dịch caxium Ion hoá... 2. Ngộ độc các glucosid cường tim (ngộ độc Xyanua) Nhiều loại cây, gồm cả cây cảnh có chứa glucosid sinh ra xyanic độcvới hệ tim mạch như: lá sắn, bồ kết, quả găng, trúc đào, mận, mơ, thôngthiên, cây dương địa hoàng, cây quần anh... Tuy nhiên ở Việt Nam nguyênnhân phổ biến gây ngộ độc xyanua là do gia súc ăn phải lá sắn và vỏ củ sắn. Triệu chứng: Đau bụng cấp tính, nôn, ỉa chảy có máu, mạch chậmkhông đều và co giật. Đôi khi gia súc ngộ độc chỉ thấy chết. Tất cả gia súcđều mẫn cảm với xyanua, kể cả người. Điều trị: Không có điều trị đặc hiệu. Nếu gia súc còn sống có thể: chouống thuốc gây nôn, than hoạt tính, thuốc tẩy MgSO4. Trong thực tế việcđiều trị không có ý nghĩa. 3. Ngộ độc cỏ sữa: Cỏ sữa có 2 loại: Cỏ sữa nhỏ lá và cỏ sữa lớn lá. Là cỏ mọc hoang dã,phát triển mạnh vào mùa xuân và mùa hè. Chất độc của cỏ sữa là a.xitEuforbic, Suponin và một hoạt chất gần như kiểu Steroid. Trong cỏ khô các chất trên vẫn tồn tại. Chúng gây biến đổi bệnh lý ởniêm mạc, thải trừ qua sữa và nếu hàm lượng cao, làm sữa có mầu trắnghồng và vị cay. Động vật máu lạnh mẫn cảm nhất là cá. Khi bị ngộ độc, niêm mạcđường tiêu hoá bị viêm, đái, ỉa ra máu, co dật và suy sụp tim mạch. Mổ khám: dạ dày, ruột viêm, xuất huyết. Điều trị: điều trị triệu chứng là chủ yếu. 4. Ngộ độc cỏ nghể: Trong cỏ nghể chứa chất độc Cumarin với một hàm lượng khá cao từ0,01-1%. Bản thân Cumarin đã là chất có hại cho sức khoẻ động vật.Thường sau khi thu hoạch các loại cỏ, có lẫn cỏ nghể trong đó. Cỏ được đemủ xanh, phơi, sấy hoặc đánh đống dự trữ... Do tác dụng lên men của các nấmmốc, Cumarin biến đổi thành Metylen-Bis-Oxicumarrin độc hơn rất nhiều.Gia súc ngộ độc chủ yếu do thành phần này gây ra. Bò mẫn cảm nhất với chất độc này, các gia súc ăn cỏ khác cũng mẫncảm nhưng ít hơn. Bò sau khi ăn từ 8-14 ngày sẽ xuất hiệu các triệu chứngngộ độc. Do tác dụng của Metylen-Bis-Oxicumarrin, các phần phía dưới của cơthể như: vùng hầu, ứ... có xuất huyết nặng. Nhiều trường hợp xuất huyết ởcác lỗ tự nhiên. Trong xoang bụng, ngực có xuất huyết. Các triệu chứng vàcơ chế ngộ độc tương tự ngộ độc thuốc diệt chuột nhóm dẫn xuất Cumarin. Điều trị: Thay đổi thức ăn, dùng Vitamin K, C liều cao, dung dịchCanxi điện giải.