Kỹ năng nghiên cứu hồ sơ vụ án hình sự

Trong quá trình phân tích vụ việc, nghiên cứu hồ sơ vụ án là khâu quan trọng để đi đến những lập luận hợp pháp có lợi nhất. Có những phương pháp nghiên cứu khác nhau cho từng loại hồ sơ tuỳ theo lĩnh vực : hồ sơ của vụ việc hành chính, dân sự, hình sự… Tuy nhiên, điển hình và tiêu biểu nhất vẫn là kỹ năng nghiên cứu hồ sơ vụ án hình sự
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kỹ năng nghiên cứu hồ sơ vụ án hình sự Kỹ năng nghiên cứu hồ sơ vụ án hình sựTrong quá trình phân tích vụ việc, nghiên cứu hồ sơ vụ án là khâu quan trọngđể đi đến những lập luận hợp pháp có lợi nhất. Có những phương phápnghiên cứu khác nhau cho từng loại hồ sơ tuỳ theo lĩnh vực : hồ sơ của vụviệc hành chính, dân sự, hình sự… Tuy nhiên, điển hình và tiêu biểu nhất vẫnlà kỹ năng nghiên cứu hồ sơ vụ án hình sự1. Khái niệm về hồ sơ vụ án hình sự:Hồ sơ vụ án hình sự là tổng hợp các văn bản, tài liệu được các cơ quan tiếnhành tố tụng thu thập hoặc lập ra trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xétxử vụ án hình sự, được sắp xếp theo một trình tự nhất định phục vụ cho việcgiải quyết vụ án và lưu trữ lâu dài.Thông thường hồ sơ vụ án hình sự được sắp xếp theo một trình tự nhất định,theo nhóm tài liệu, lấy thời gian thu thập làm căn cứ để sắp xếp theo thứ tựtài liệu thu thập trước để ở trên, tài liệu thu thập sau để ở dưới, cụ thể nhưsau:- Các văn bản về khởi tố vụ án, khởi tố bị can- Các văn bản về thủ tục trong việc áp dụng, thay đổi, huỷ bỏ biện pháp ngănchặn- Các tài liệu về kết quả điều tra không thuộc lời khai của những người thamgia tố tụng- Biên bản ghi lời khai của người tham gia tố tụng- Tài liệu về nhân thân bị can- Tài liệu về nhân thân người bị hại- Các tài liệu về đình chỉ, tạm đình chỉ điều tra- Tài liệu kết thúc điều tra- Tài liệu về truy tố- Tài liệu trong giai đoạn xét xử- Các tài liệu của Toà án cấp trên khi huỷ án điều tra lại hoặc xét xử lại (nếucó)Việc nghiên cứu cách sắp xếp hồ sơ vụ án cho phép Luật sư nhìn nhận mộtcách tổng thể các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ để có phương pháp nghiêncứu khoa học, hiệu quả và trích dẫn tài liệu, bút lục có trong hồ sơ đúng vàchính xác. Mặt khác, luật sư phải nhớ thứ tự sắp xếp hồ sơ vụ án để khi kếtthúc việc nghiên cứu hồ sơ, bàn giao lại hồ sơ cho cơ quan tiến hành tố tụngkhông bị thất lạc, mất thời gian tìm lại, đồng thời học cách sắp xếp tiểu hồ sơcủa mình để tiện cho việc tra cứu, trích dẫn khi thực hiện bào chữa tại phiêntoà.2. Khái niệm Kỹ năng nghiên cứu hồ sơ vụ án hình sự:Nghiên cứu hồ sơ vụ án hình sự là tổng hợp các họat động của Luật sư: xemxét, đọc, phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu, đánh giá các tài liệu, chứngcứ có trong hồ sơ vụ án nhằm nắm vững bản chất vụ án, diễn biến của hànhvi phạm tội, qua đó xác định sự thật khách quan của vụ án. Trên cơ sở đó,luật sư xác định những vấn đề cần trao đổi, đề xuất với cơ quan tiến hành tốtụng cũng như chuẩn bị kế hoạch, xác định phương án bào chữa hoặc phươngán bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ Luật sư cần phải nghiêncứu hồ sơ một cách tòan diện và đầy đủ các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơvụ án, tránh tư tưởng chủ quan chỉ nghiên cứu những tài liệu mà mình cho làquan trọng, còn các tài liệu khác thì bỏ qua. Tuỳ theo hồ sơ vụ án cụ thể, Luậtsư có thể nghiên cứu hồ sơ theo thứ tự thời gian diễn ra, theo trình tự tố tụnghoặc theo từng tập tài liệu liên quan đến từng người tham gia tố tụng. Yêucầu đặt ra là phải nghiên cứu đầy đủ, ghi chép, lập được hệ thống chứng cứcủa vụ án để làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch bào chữa, đề cương bàochữa hoặc luận cứ bảo vệ quyền lợi cho đương sự.3.Phương pháp nghiên cứu hồ sơ:Phương pháp nghiên cứu hồ sơ là cách thức Luật sư có thể nghiên cứu hồ sơvụ án theo trình tự tố tụng diễn ra theo thời gian bắt đầu từ quyết định khởi tốvụ án rồi mới nghiên cứu các tài liệu xác định về về hành vi phạm tội của bịcan…Người bào chữa có thể nghiên cứu hồ sơ không theo trình tự tố tụng ,phương pháp này bắt đầu từ việc nghiên cứu Cáo trạng của Viện kiểm sát tiếpđến là Kết luận điều tra và các tài liệu khác. Nghiên cứu theo phương phápnày cho phép nghiên cứu hồ sơ qua đó kiểm tra tính hợp pháp, tính có căn cứcủa các quyết dịnh tố tụng. Mỗi phương pháp có thế mạnh khác nhau, tuỳtheo từng hồ sơ vụ án, tính chất phức tạp, số lượng bị can, bút lục có trong hồsơ của vụ án, thời gian vật chất dành cho việc nghiên cứu, vị trí tham gia tốtụng của người được trợ giúp pháp lý, người bào chữa có thể sử dụng mộttrong các phương pháp hoặc kết hợp các phương pháp nghiên cứu thích hợpđể đạt hiệu quả cao.4. Kỹ năng nghiên cứu hồ sơ vụ án hình sự:4.1 Kỹ năng nghiên cứu bản cáo trạng:Luật sư nghiên cứu bản cáo trạng để hiểu nội dung của vụ án, diễn biến hànhvi phạm tội của bị can, yêu cầu giải quyết bồi thườngthiệt hại (nếu có) vàquan điểm giải quyết vụ án của Viện kiểm sát. Khi nghiên cứu bản cáo trạng,Luật sư cần ghi chép lại đầy đủ các hành vi phạm tội của bị can; tội danh,điều khoản của Bộ luật hình sự mà Viện kiểm sát viện dẫn để truy tố; cácchứng cứ được Viện kiểm sát dùng làm căn cứ xác định tội phạm , ngườiphạm tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, yêu cầu bồithường thiệt hại của người bị hại, đương sự. Thông qua nghiên cứu cáo trạng,luật sư cần rút ra được những điểm quan trọng liên quan đến việc bào chữa,bảo vệ.Cùng với việc nghiên cứu cáo trạng, Luật sư cần đọc biên bản giao nhận cáotrạng để tìm hiểu xem bị can có đồng ý với nội dung bản cáo trạng haykhông? nếu không đồng ý thì ý kiến của bị can như thế nào, bị can có đưa rađược những chứng cứ để bác bỏ một phần hay toàn bộ nội dung quyết địnhtruy tố hay không? Thông thường, những bị can đồng ý với nội dung bản cáotrạng thì ra phiên toà sẽ nhận tội, ít phản cung; những bị can không chấp nhậnnội dung bản cáo trạng thì sẽ không nhận tội và thường thay đổi lời khai.Trường hợp bị can không đồng ý với nội dung bản cáo trạng Luật sư cầnnghiên cứu kỹ các chứng cớ để xác định sự thật của vụ án và trao đổi với họ.4.2 Kỹ năng nghiên cứu bản kết lụân điều tra:Luật sư nghiên cứu bản kết luận điều tra để hiểu rõvề diễn biến của tội phạm,các chứng cứ mà cơ quan điều tra dùng để hiểu rõ về diễn biến của tội phạm ,các chứng cứ mà Cơ quan điều tra dùng để chứng minh tội phạm và quanđiểm, ý kiến đề nghị giải quyết vụ án của Cơ quan điều tra.Trong qu ...