Kỹ thuật gieo ươm và chăm sóc cây Chùm ngây

Cây Chùm ngây, tên khoa học: Moringa oleifera L. thuộc họ Chùm ngây (Moringaceae). Chi này có 13 loài, nhưng loài phổ biến nhất là Chùm ngây hay (cải ngựa) và loài này có nhiều công dụng nhất. Cây thân gỗ mềm, cây có chiều cao từ 5-10m, nhiều cành nhánh, vỏ màu mốc xám, lá ba lần kép, màu xanh mốc, không có lông lá phụ hơi tròn, lá bẹ bao lấy chồi. Hoa trắng, to giống hoa đậu, có 5 cánh hoa, tiểu nhị 5. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kỹ thuật gieo ươm và chăm sóc cây Chùm ngây Kỹ thuật gieo ươm và chăm sóc cây Chùm ngâyCây Chùm ngây, tên khoa học: Moringa oleifera L.thuộc họ Chùm ngây (Moringaceae). Chi này có 13loài, nhưng loài phổ biến nhất là Chùm ngây hay (cảingựa) và loài này có nhiều công dụng nhất. Cây thângỗ mềm, cây có chiều cao từ 5-10m, nhiều cànhnhánh, vỏ màu mốc xám, lá ba lần kép, màu xanhmốc, không có lông lá phụ hơi tròn, lá bẹ bao lấychồi.Hoa trắng, to giống hoa đậu, có 5 cánh hoa, tiểu nhị5. Trái nang dài từ 25-35 cm, to từ 2-3 cm khi khô nởthành 3 mảnh có nhiều hột màu đen, có 3 cạnh xếptheo chỗ lõm của từng mảnh vỏ, có cánh mỏng baoxung quanh hột. Mùa hoa bắt đầu từ tháng 12 đếntháng 1 năm sau và thu hoạch hột vào khoảng tháng 2hằng năm.Đặc tính sinh tháiCây ưa sáng mọc nhanh, giai đoạn đầu ưa bóng nêncó thể trồng xen, khi cây lớn điều chình ánh sáng,phân cành cao, vỏ màu hơi xanh khi còn non, màutrắng mốc khi cây đã già, tái sinh chồi mạnh vớinhững nơi độ ẩm cao, đất xốp, tầng mùn dày, tái sinhhạt yếu. Cây chịu hạn tốt, chịu được những nơi đấtxấu cằn cổi.Phân bốChùm ngây là loài cây có nguồn gốc từ khu vựcthuộc bang Kerala của Ấn Độ, nhưng nó cùng đượctrồng nhiều nơi như ở Đông Bắc và Tây Nam ChâuPhi, bán đảo Ả Rập, Nam Á. Những vùng có lượngmưa thấp hằng năm. Chùm ngây có ở Việt Nam từlâu đời, mọc hoang nhiều ở tỉnh Ninh Thuận, BìnhThuận, cây phát triển phù hợp với độ cao dưới700m. Ở An Giang, phát hiện cũng có mọc rãi rácmột số nơi ở vùng Bảy Núi.Công dụngChùm ngây rất giàu dinh dưỡng nhất là chất đạm,chất sắt, có chứa nhiều vitamin các loại.Làm thực phẩm: Lá tươi chứa 6,35g% chất đạm,1,7g% chất béo, 8g% chất bột đường, 1,9g% chất xơvà các chất khoáng khác (DS Phan Đức Bình)Dược liệu: Thân, cành, vỏ, rễ chùm ngây đều có chứamoringinin trị các bệnh kháng sinh, kích thích tiêuhóa, kiết lỵ, phù nề, thấp khớp, huyết áp…Khả năng làm sạch nước: Nghiền hột quấy đều trongnước sau 2 giờ thì nước trong dùng được, và cònnhiều công dụng khác.Kỹ thuật thu hái hạt giốngCây trồng trên 18 tháng bắt đầu ra hoa kết quả, độtháng 02 hằng năm thì thu hái trái để làm giống. Nênlấy giống từ những lâm phần hoặc cây mẹ trên 06tuổi trở lên. Cần lưu ý trong thu hái, chọn trái đãgià, to, tròn đều, màu vỏ chuyển từ màu xanh sangmàu thẩm mốc, không lấy những trái đã nứt, hoặc cósâu đục hoặc bị bệnh nấm, không bẻ cả cành mà nêncó dụng cụ thu hái để chọn những trái đạt yêu cầu vàgiữ lại những trái chưa đạt để thu tiếp.Chế biến hạt giốngSau khi thu hái về phải rải đều ra trên tấm bạt, phơingoài nắng nhẹ, khi thấy trái đã có hiện tượng nứt thìđưa phơi trong bóng mát. Không phơi trực tiếp ngoàinắng vì hạt có dầu nên sẽ giảm tỷ lệ nẩy mầm, saukhi hạt đã bung ra hết khỏi trái thì sàng loại bỏ cáctạp chất và thu hạt để đưa vô dụng cụ bảo quảnBảo quản hạt giốngLà loại hạt có dầu nên công tác bảo quản đòi hỏi phảithực hiện tốt thì chất lượng giống mới đảm bảo. Saukhi loại bỏ các tạp chất và các hạt chất lượng xấu nhưhạt lép, hạt nhỏ, hạt bị sâu đục…Xong cho vào túi PEhàn kín để bảo quản lạnh ở nhiệt độ trung bình 100C.Chỉ sử dụng trong năm thì tỷ lệ nẩy mầm cao trên75% nếu để sang năm sau tỷ lệ nẩy mầm chỉ còn 20-30%Kỹ thuật gieo ươm giốngXử lý hạt giống: Hạt giống được ngâm trong nướcnóng ấm 2 sôi + 3 lạnh (gồm 2 ca nước sôi hòa đềuvới 3 ca nước lạnh) ngâm 12 giờ vớt ra cho vào túivải, treo ráo nước sau 4 giờ thì rửa chua một lần.Khoảng 24 giờ sau thì hạt nứt nanh, đưa cấy vô túibầu được chuẩn bị sẵn.Túi bầu kích thước 9x12 cm được đục 4 lổ xungquanh túi bầu, cách đáy túi bầu khoảng 1,5 - 2cm.Thành phần ruột bầu gồm 60% đất pha cát, 30% xơdừa hoặc tro trấu, rơm mục, 10% phân hữu cơ.Che bóng bằng lưới chuyên dùng hoặc lá dừa. Giaiđoạn đầu từ 50-60% ánh nắng, không chịu được nhiệtđộ cao cây sẽ bị héo lá. Tưới nước: Ngày tưới 2 lầnvào buổi sáng 8-9 giờ, buổi chiều 4-5 giờ, tưới vừaướt túi bầu. Không tưới quá nhiều, cây sẽ bị thối rễvà chết.Chăm sóc cây con trong vườn:Thường xuyên làm cỏ phá váng cho cây và phân loạiđể có biện pháp chăm sóc cây tốt và phát triển đều.Cây được khoảng 1- 2 tháng tuổi thì tháo dàn che, từtừ đưa cây ra nắng để thích nghi và mau hoá gỗ cứngcây trước khi đưa đi trồng. Thời gian nuôi cây trongvườn ươm từ 4-6 tháng mới đưa đi trồng.Kỹ thuật trồng cây Chùm ngâya.Trồng đề làm rau xanh:Nếu là mục đích trồng làm rau xanh cung cấp cho cáccửa hàng siêu thị thì mật độ trồng 1m x 1,5m (câycách cây 1m, hàng cách hàng 1,5m). Khi cây caokhoảng trên 01m thì cắt đọt, cây sẽ ra nhiều nhánh vàtiếp tục cắt nhánh thì cây lại ra theo cấp số nhân, ta sẽthu hoạch được lượng rau nhiều.Thời vụ trồng: Thông thường đầu mùa mưa từ tháng6-8 hằng năm là kết thúc. Không nên trồng quá trể,mùa khô đến cây sẽ bị chết nhiều.Xử lý thực bì: Phát dọn sạch thực bì để hạn chế sâubệnh hại và thuận lợi cho đào hố. Hố trồng cây: Đàohố theo quy cách 30 x 30 x 30cm. Đào trước 30 ngày,c ...