Kỹ thuật lai tạo cá Betta

Cá cẩm thạch được lai tạo trong các lọ đựng bơ đậu phộng bởi một tù nhân tên là Orville Gulley. Câu chuyện như sau, Orville cố gắng tạo ra cá betta bướm đen và vô tình phát hiện ra gen cẩm thạch. Ông gửi vài con cho Walt Maurus, một thành viên IBC (và một số nhà lai tạo khác) người phát hiện ra vẻ đẹp của chúng và bắt đầu lai tạo dòng cá này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kỹ thuật lai tạo cá BettaKỹ thuật lai tạo cá BettaCá cẩm thạch được lai tạo trong các lọ đựng bơ đậu phộng bởi một tù nhântên là Orville Gulley. Câu chuyện như sau, Orville cố gắng tạo ra cá bettabướm đen và vô tình phát hiện ra gen cẩm thạch. Ông gửi vài con cho WaltMaurus, một thành viên IBC (và một số nhà lai tạo khác) người phát hiện ravẻ đẹp của chúng và bắt đầu lai tạo dòng cá này. Chúng giống như những conngựa Pinto trong thế giới cá betta với những vệt sẫm trên nền thân màu nhạthay ngược lại. Con cá cẩm thạch đầu tiên có hai màu đen/trắng nhưng sau đóngười ta phát triển thành vô số dạng màu khác nhau và dùng chúng để tạo ranhững dòng cá betta mới.1. Kỹ thuật lai tạo cá Betta- Gen cẩm thạch cỏ vẻ như chỉ trội một phần (có người lại cho rằng nó là genđồng trội hay gen lặn một phần) vì thế lai cẩm thạch với cá đơn sắc sẽ tạo rađa số là cá đơn sắc và một số ít cá cẩm thạch. Nếu cá cha mẹ đều mang gencẩm thạch thì tỷ lệ cá con cẩm thạch sẽ cao hơn. Gen cẩm thạch tác động lênbề ngoài của cá theo cách không thể đoán trước được, tức là bất kỳ kiểu kếthợp màu sắc và hoa văn nào. Tuy nhiên, nhà lai tạo có lẽ phải trải qua nhiềuthế hệ (và tuyển chọn) trước khi hình thành ý tưởng và sau đó lại đối diện vớithách thức tạo ra dòng cá mới.- Lai tạo cá cẩm thạch với nhau thường tạo ra cá đơn sắc nền sẫm, đơn sắcnền nhạt, cá bướm và cá cẩm thạch. Cá bướm đơn sắc xuất xứ từ dòng cẩmthạch sẽ có cùng đặc điểm di truyền với cá đơn sắc cũng ở dòng cẩm thạch;khi cá bướm lai với cá đơn sắc xuất xứ từ dòng đơn sắc, cá con sẽ mang genbướm trội một phần.- Lai giữa cá đơn sắc nền sẫm hay đơn sắc nền nhạt xuất xứ từ dòng cẩmthạch sẽ tạo ra cá cẩm thạch, cá đơn sắc và cá bướm. Nếu gen cẩm thạch đượcgiới thiệu vào dòng cá đơn sắc thì sẽ cực kỳ khó để quay trở lại dòng cá đơnsắc. Cá con sẽ luôn dính ít nhiều màu cẩm thạch hay màu lạ. Lai xa dòng cẩmthạch với dòng khác sẽ tạo ra hiệu ứng “cẩm thạch” trên màu sắc của cácdòng đó.2. Hiện tượng Gen nhảy- Một trong những nguyên tắc cơ bản mới được phát hiện gần đây trongngành di truyền đó là sự tồn tại của “yếu tố di chuyển” hay còn gọi là “gennhảy”. Trên thực tế, tồn tại những gen mà chúng có khả năng di chuyển từ vịtrí này sang một vị trí khác trên chuỗi nhiễm sắc thể. Đôi khi chúng chèn vàomột vị trí và tác động lên hoạt động của gen ở vị trí đó. Điều này làm cho tếbào (và các nhân bản của nó) không có khả năng hoàn tất một nhiệm vụ cụthể liên quan đến gen đó. Bởi vì gen nhảy chỉ tạm thời nằm ở một vị trí cụ thểtrên chuỗi nhiễm sắc thể, cho nên sự mất tác dụng của gen chỉ là tạm thời.- Nếu gen nhảy tồn tại và nó chèn vào vị trí gen chịu trách nhiệm tạo ra sắc tốđen, nó sẽ làm ngưng việc sản xuất sắc tố đen từ đó các tế bào (và nhân bảncủa chúng) không thể tạo ra sắc tố đen. Điều này tạo ra những đốm chẳng hạnđốm trắng hay đốm mờ. Điều ngược lại cũng có thể xảy ra! Nếu tế bào khôngcó khả năng tạo ra sắc tố đen bởi vì sự hiện diện của gen nhảy, và khi gen nàydời đi thì tế bào (và các nhân bản của nó) lại có khả năng tạo ra sắc tố đen vàmàu đen lại xuất hiện. Đôi khi những đốm đen trên nền thân nhạt màu của cácẩm thạch bỗng xuất hiện điểm trắng ở chính giữa (trông giống như con mắt).Điều này có thể giải thích một cách dễ dàng nếu bạn nghĩ rằng những tế bàonhân bản ban đầu không thể tạo ra sắc tố đen bởi vì sự hiện diện của gen nhảy(tạo ra nền thân nhạt màu) sau đó gen nhảy dời đi làm cho màu đen xuất hiện(tạo ra những chấm đen), rồi ở một số tế bào, gen nhảy quay lại và hạn chếsắc tố đen làm xuất hiện điểm trắng bên trong những đốm đen.- Lý thuyết về “gen nhảy” có thể được sử dụng để giải thích tại sao một số cácẩm thạch lại không hề có hoa văn “cẩm thạch”. Nếu “gen nhảy” không chèn(trường hợp nền sẫm) hay dời đi (trường hợp nền nhạt) ở bất kỳ tế bào nàotrong suốt quá trình sinh trưởng của cá thì hoa văn “cẩm thạch” sẽ không xuấthiện. Bây giờ, điều này cũng có thể xảy ra với những màu khác… chẳng hạncác màu xanh lục, xanh dương, xanh thép và đỏ. Gen nhảy sẽ chèn vào chuỗigen và bật hay tắt khả năng tạo sắc tố ở những tế bào nhân bản.- Có rất nhiều bằng chứng cho thấy gen nhảy hay “yếu tố di chuyển” có thể lànguyên nhân tạo ra đặc điểm “cẩm thạch” ở cá betta. Sự xuất hiện của đặcđiểm cẩm thạch có thể được lý giải bằng lý thuyết này. Nhưng để chứng minhnó có thể sẽ rất khó khăn. Có một điều chắc chắn luôn đúng: cho dù bạn cóthích cơ chế di truyền của cá cẩm thạch hay không thì cũng phải thừa nhậnrằng chúng rất đẹp. ...