La bàn từ hàng hải part 3

Những dòng như vậy chủ yếu là dòng các phân tử mang điện từ mặt trời đến. Nghiên cứu từ trường trái dất ở nước ta chưa có cơ quan nào tiến hành một cách quy mô. ở nước ngoài đã có nhiều nhà bác học, nhiều cơ quan nghiên cứu như : viện từ trường trái đất, viện nghiên cứu tầng điện li và sự lan truyền của sóng vô tuyến . vv. 1.6 nguyên tắc làm việc của la bàn từ Nếu ta đã biết, thành phần nhạy cảm của la bàn là kim từ . Khi kim...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
La bàn từ hàng hải part 3 Ch−¬ng 1 Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ tõ tr−êng tíi vµi ngh×n kil«mÐt. Nh÷ng dßng nh− vËy chñ yÕu lµ dßng c¸c ph©n tö mang ®iÖn tõ mÆt trêi ®Õn. Nghiªn cøu tõ tr−êng tr¸i dÊt ë n−íc ta ch−a cã c¬ quan nµo tiÕn hµnh mét c¸ch quy m«. ë n−íc ngoµi ®· cã nhiÒu nhµ b¸c häc, nhiÒu c¬ quan nghiªn cøu nh− : viÖn tõ tr−êng tr¸i ®Êt, viÖn nghiªn cøu tÇng ®iÖn li vµ sù lan truyÒn cña sãng v« tuyÕn . vv. 1.6 nguyªn t¾c lµm viÖc cña la bµn tõ NÕu ta ®· biÕt, thµnh phÇn nh¹y c¶m cña la bµn lµ kim tõ . Khi kim la bµn ®−îc treo tù r do th× trôc kim cña nã sÏ ®Þnh h−íng däc theo vÐc t¬ c−êng ®é tõ tr−êng ( T ) cña tr¸i ®Êt vµ chØ ra mÆt ph¼ng kinh tuyÕn tõ. Nh−ng kim tõ treo tù do kh«ng thÓ sö dông lµm thµnh phÇn nh¹y c¶m cho la bµn tõ hµng h¶i ®−îc , bëi v× khi ®é tõ nghiªng lín (ë vÜ ®é cao ) x¸c ®Þnh h−íng n»m ngang theo kim nghiªng rÊt khã kh¨n. V× vËy trong c¸c la bµn tõ hµng h¶i ng−êi ta t×m c¸ch treo thµnh phÇn nh¹y c¶m sao cho nã chØ tù ®éng xoay trong mÆt ph¼ng n»m ngang (h×nh 1.16), thÓ hiÖn mét kim tõ ®−îc treo nh− vËy . Trôc kim t¹o vãi thanh phÇn n»m ngang cña tõ tr−êng tr¸i ®Êt , nghÜa lµ víi kinh tuyÕn tõ mét gãc δ . Tõ tr−êng tr¸i ®Êt ë trong kh«ng gian kim nam Nt ch©m chiÕm chç cã thÓ coi nh− lµ tõ tr−êng ®Òu. Víi ®iÒu +mH kiÖn nµy theo c«ng thøc (1.7) kim tõ chÞu t¸c dông mét M m«men quay P. N P = 2lmHsinδ (1.11) δ ë ®©y 2l lµ chiÒu dµi kim tõ vµ m lµ tõ khèi mçi lùc T kim tõ S BiÕt 2lm = M lµ m«men tõ cña kim nam ch©m do ®ã Z P = MHsinδ . -m H D−íi t¸c dông cña m«men quay P kim nam ch©m H×nh 1.16 xoay vÒ phÝa kinh tuyÕn tõ. Xong do cã ma s¸t ë ®iÓm ®ì cho nªn kim sÏ æn ®Þnh trªn h−íng kh¸c víi kinh tuyÕn tõ. Theo c«ng thøc trªn th× kim tõ chØ æn ®Þnh khi δ = 0 tøc lµ sinδ = 0 , do vËy P = 0 . M« men P gäi lµ m«men quay cña kim la bµn tõ . Trong thùc tÕ do ®iÒu kiÖn æ ®ì thµnh phÇn nh¹y c¶m ch−a lý t−ëng cho nªn vÉn tån t¹i mét lùc ma s¸t lµm triÖt tiªu bëi m«men quay P. Tøc lµ kim tõ sÏ æn ®Þnh ë vÞ trÝ øng víi mét gãc δ nhá , gãc nµy gäi lµ gãc i' ký hiÖu lµ . VËt liÖu ma s¸t triÖt tiªu bëi lùc P l µ : Q Q = M.H.sin 18 Ch−¬ng 1 Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ tõ tr−êng Q Víi nhá nªn cã thÓ viÕt Q = MH . Hay = MH La bµn nµo cµng cã gãc i' nhá th× la bµn Êy cµng tèt . + Muèn gi¶m i' ta lµm gi¶m lùc ma s¸t Q ë ®iÓm æ ®ì ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt. §Ó ®¹t ®−îc yªu cÇu nµy ng−êi ta g¾n kim tõ vµo ®¸y måt chiÕc phao kÝn n−íc b»ng nhùa hoÆc b»ng ®ång, sau ®ã th¶ chóng vµo dung dÞch cån vµ n−íc cÊt. Toµn bé thµnh phÇn nh¹y c¶m ®−îc ®ì trªn mét kim trô . §Ønh kim trô vµ æ ®ì ng−êi ta g¾n kim lo¹i cøng. Víi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng nh− trªn lùc ma s¸t ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt . + MÆt kh¸c ®Ó gi¶m gãc i' ta t¨ng m«men tõ cña kim nam ch©m, b»ng c¸ch ng−êi ta chÕ t¹o kim tõ kh«ng ph¶i lµ mét thanh nam ch©m mµ b»ng mét cÆp hay nhiÒu c¨p thanh nam ch©m ®Æt song song, cïng cùc, cïng tõ lùc, ®èi xøng qua träng t©m kim la bµn. HÖ thèng nam ch©m nh− vËy sÏ ®¶m b¶o m« men tõ lín nhÊt . + Gi¸ trÞ m«men quay P cña kim la bµn cßn phô thuéc vµo vÜ ®é. Khi tµu ë xÝch ®¹o th× H lín nhÊt nªn P còng lín nhÊt khi tµu vÒ cùc th× H = 0, nªn m« men quay P nhá nhÊt vµ cã gãc × lín nhÊt, la bµn ®Þnh h−íng rÊt kÐm . ≤ 002 khi H = 0,05 0e ë nhiÖt ®é +150C . + Gãc i' cña la bµn hiÖn ®¹i cho phÐp 19 La bµn tõ hµng h¶i vµ c¸c thiÕt bÞ khö ®é lÖch Ch−¬ng 3 Ch−¬ng 3 La bµn tõ hµng h¶i vµ c¸c thiÕt bÞ khö ®é lÖch 3.1 cÊu t¹o la bµn tõ cña Liªn x« ë n−íc ta hiÖn nay c¸c ph−¬ng tiÖn vËn t¶i trªn biÓn còng nh− c¸c tµu khai th¸c c¸ biÓn ®−îc nhËp tõ rÊt nhiÒu n−íc, kh«ng nh÷ng cña c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa nh− Liªn X« , Ba Lan ... mµ cßn cña c¸c n−íc t− b¶n chñ nghÜa nh− NhËt , Na Uy , Thuþ §iÓn ... Trªn c¸c con tµu nh− vËy ®Òu cã trang bÞ la bµn tõ hµng h¶i, la bµn cña mçi n−íc cã kÕt cÊu kh«ng hoµn toµn gièng nhau. Song vÒ mÆt nguyªn lÝ lµm viÖc, vËt liÖu chÕ t¹o vµ lý thuyÕt khö ®« lÖch vÒ c¬ b¶n lµ gièng nhau. ë ®©y trong khu«n khæ cña mét gi¸o tr×nh t¸c gi¶ chØ giíi thiÖu cÊu t¹o cña hai lo¹i la bµn tõ Liªn X« vµ cña NhËt ®−îc thÕ giíi c«ng nhËn cã rÊt nhiÒu −u ®iÓm, ®−îc sö dông réng r·i trªn thÕ giíi . 3.1.1 CÊu t¹o la bµn lo¹i YKП - M (127 mm) . La bµn tõ ®−îc sö dông bªn c¹nh la bµn ®iÖn (la bµn con quay) trang bÞ trªn tµu ®Ó chØ h−íng ®i vµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ tµu theo ph−¬ng ph¸p quan tr¾c ph−¬ng vÞ cña môc tiªu trªn mÆt ®Êt hoÆc ph−¬ng vÞ thiªn thÓ . La bµn dïng ®Ó kiÓm tra h−íng ®i cña tµu vµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ tµu gäi lµ la bµn chuÈn ®−îc ®Æt ë phÝa trªn ca pin th−îng, n»m trong mÆt ph¼ng th¼ng ®øng ®i qua trôc däc tµu, ë xa c¸c trang bÞ b»ng s¾t, thÐp kh«ng bÞ c¶n trë khi quan s¸t vÒ mäi phÝa. La bµn tõ ®Æt ë tr−íc hay c¹nh v« l ...