Lạm dụng corticoid - Hiểm họa khôn lường

Corticoid là một những nhóm thuốc được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới trong nhiều năm qua. Hầu hết bộ phận trên cơ thể người đều có những bệnh lý cần được điều trị với nhóm thuốc này, có thể qua đường tiêm truyền, đường uống hoặc dùng tại chỗ (bôi, xịt, hít, tra mắt). Corticoid thường được coi là con dao hai lưỡi mà cả hai lưỡi đều hết sức sắc bén. Ca bệnh điển hình Trong thực tế, tình trạng lạm dụng corticoid vẫn đang diễn ra khá phổ biến và chưa được quản lý một...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lạm dụng corticoid - Hiểm họa khôn lường Lạm dụng corticoid - Hiểm họa khôn lườngCorticoid là một những nhóm thuốc được sử dụng rộng rãi nhấttrên thế giới trong nhiều năm qua. Hầu hết bộ phận trên cơ thểngười đều có những bệnh lý cần được điều trị với nhóm thuốc này,có thể qua đường tiêm truyền, đường uống hoặc dùng tại chỗ (bôi,xịt, hít, tra mắt). Corticoid thường được coi là con dao hai lưỡi màcả hai lưỡi đều hết sức sắc bén.Ca bệnh điển hình Trong thực tế, tình trạng lạm dụng corticoid vẫn đang diễn ra khá phổ biến và chưa được quản lý một cách chặt chẽ. Ðể tránh bị rơi vào cảnh “tiền mất tật mang” do lạm dụng corticoid, mỗi người bệnh hãy là những “người bệnh thông thái”, hãy lựa chọn những cơ sở y tế có đủ độ tin cậy để gửi gắm tính mạng của mình, không nên dễBị viêm khớp nhiều năm nay, bà H. nhà ở dàng nghe theo những lờiGia Lâm, Hà Nội đã điều trị ở nhiều nơi mách bảo thiếu căn cứ.nhưng bệnh chỉ đỡ được một thời gian tronglúc dùng thuốc, rồi lại tái phát nhanh trở lại khi hết thuốc. Nghe lời máchbảo của một số người, bà tìm đến phòng khám ở gần nhà. Tại đây, bàđược điều trị bằng cách tiêm thuốc dexamethasone vào tĩnh mạch hằngngày trong 5-7 ngày. Mỗi đợt tiêm như vậy bà đỡ đau được 1-2 tuần rồilại đau trở lại và bà lại phải tiếp tục đi tiêm. Sau hơn nửa năm được tiêmnhư vậy, bà thấy mặt tròn ra do giữ nước, trên da xuất hiện nhiều đámbầm tím, đau dạ dày, ợ chua, trong xương đau nhức như “dòi bò”, cơ thểluôn trong tình trạng mệt mỏi, suy nhược, ngại vận động. Đi khám tạiTrung tâm Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai bà đượcbiết mình đã bị các tai biến do dùng quá liều thuốc dexamethasone. BàH. cũng cho biết, có khá nhiều người sống trong khu vực gần nhà bàcũng đã đến khám tại phòng khám này với nhiều loại bệnh khác nhau vàđều được điều trị bằng cách tiêm thuốc tương tự như với bà.Nguyên nhân vì đâu?Hiện nay, tình trạng lạm dụng các loại thuốc glucocorticoid (thường gọitắt là corticoid) như triamcinolone (biệt dược K-cort, Kenacort…),dexamethasone, prednisolone, methylprednisolon (biệt dược solumedrol,medrol, medexa)… đang diễn ra khá phổ biến ở không ít các cơ sở khámchữa bệnh tư nhân, thuộc nhiều tỉnh thành trong cả nước. Rất nhiềungười bệnh đang phải hàng ngày gánh chịu những hậu quả khôn lườngdo việc lạm dụng các thuốc này gây ra, trong đó có những biến chứngnặng có thể gây chết người hoặc tàn phế vĩnh viễn, trong khi căn bệnhchính thì vẫn ngày càng nặng lên. Phòng Khám tư vấn hen phế quản vàcác bệnh dị ứng- miễn dịch của Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch lâm sàngBệnh viện Bạch Mai thường xuyên phải tiếp nhận những bệnh nhân đếnkhám với hàng loạt các biến chứng nguy hiểm do quá liều corticod nhưsuy tuyến thượng thận, xuất huyết tiêu hóa, loãng xương, xẹp đốt sống,gù vẹo cột sống, tăng đường máu, tăng huyết áp, teo cơ, rối loạn tâmthần, trầm cảm, đục thủy tinh thể, suy giảm chức năng miễn dịch gâynhiễm trùng cơ hội, chậm phát triển thể chất ở trẻ em… Đáng nói làphần lớn những bệnh nhân này đều xuất hiện các biến chứng trên saumột thời gian dài được điều trị tại các cơ sở y tế tư nhân, trong đó có cảcơ sở được cho là khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền. Nhiều trườnghợp chỉ mắc các bệnh lí ngoài da thông thường, không nguy hiểm nhưnglại được điều trị với corticoid liều cao và dẫn đến các biến chứng nguyhiểm. Thực tế hỏi bệnh và thăm khám những bệnh nhân này còn chothấy, hầu hết những người bệnh được điều trị bằng cách tiêm các thuốccorticoid kéo dài đều không được kê đơn thuốc trước điều trị, khôngđược cho biết tên thuốc và cũng không được giải thích về tác dụng chữabệnh, các độc tính của thuốc và cách dự phòng. Chỉ đến khi xảy ra taibiến, một số người bệnh mới yêu cầu được biết loại thuốc corticoid màmình đã sử dụng.Tác dụng của corticoidNếu được dùng đúng chỉ định, đúng liều lượng và thời gian, các thuốccorticoid có thể góp phần cứu sống người bệnh với rất nhiều loại bệnh lýnguy hiểm như cơn hen phế quản ác tính, sốc phản vệ, lupus ban đỏ hệthống, thấp tim, suy tuyến thượng thận, xơ cứng rải rác… Tuy nhiên,nếu dùng liều cao, kéo dài, không có kế hoạch giảm liều thích hợp vàkhông có những biện pháp hỗ trợ điều trị để giảm bớt các độc tính củathuốc, corticoid có thể gây ra rất nhiều các tai biến nguy hiểm cho ngườibệnh như đã được đề cập ở phần trên. Ngoài ra, nếu corticoid được dùngliên tục ...