Làm giá ngày chào sàn, nhìn từ câu chuyện của WTC

Cả HOSE và HNX đã phát hiện một thủ thuật rất “hay ho” do công ty niêm yết hoặc nhà đầu tư nào đó thông minh nghĩ ra.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Làm giá ngày chào sàn, nhìn từ câu chuyện của WTC Làm giá ngày chào sàn, nhìn từcâu chuyện WTC Cả HOSE và HNX đã phát hiện một thủ thuật rất “hay ho” do công ty niêm yết hoặc nhà đầu tư nào đó thông minh nghĩra.Ngày 30/7/2010, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) thôngbáo không chấp nhận một giao dịch 100 cổ phiếu WTC tại sànUPCoM với giá 500.000 đồng/cổ phiếu, được thực hiện giữakhách hàng của hai công ty chứng khoán là FPT và VN Directtrong phiên.Lỗi được thông báo là do đặt lệnh nhầm, kiểu như viết 5 chụcthành 5 trăm.Và, vấn đề sẽ không có gì ồn ào, nếu như cái giá 500.000 đồngnày không phải là để xác định mức giá đầu tiên của WTC tính từkhi lên sàn.Chuyện không xác định giá tham chiếu trong ngày giao dịch đầutiên trước kia được áp dụng ở cả hai sàn HOSE và HNX, dongười ta nghĩ rằng về kỹ thuật, dù có là mức giá nào thì cũngkhông ảnh hưởng lên chỉ số (index). Nói cách khác, sau khi xácđịnh giá rồi thì người ta mới cập nhật giá đó vào index của ngàyhôm sau, mà đã là hôm sau thì giá cổ phiếu sẽ lại dao độngkhông vượt quá biên độ chính thức được nữa.Tuy nhiên, cả Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM (HOSE) vàHNX đã phát hiện một thủ thuật rất “hay ho” do công ty niêm yếthoặc nhà đầu tư nào đó thông minh nghĩ ra. Đó là làm luôn mộtdeal (giao dịch) nào đó có thể tác động và làm ra mức giá đầutiên cực cao.Cho dù từ ngày thứ hai trở đi, cổ phiếu đó có rớt sàn, thì do bịhạn chế về biên độ, giá cũng vẫn rớt “từ từ”, từ rất rất cao về rấtcao và... về cao. Chuyện này cũng khá giống với chuyện viếtphiếu đấu giá trên HOSE hồi 2007-2008, khi từng có người đặtmua cả trăm triệu đồng/cổ phiếu/phiếu đấu.Trên thực tế, còn có chuyện làm giá khùng hơn chuyện nói trên.Khùng ở chỗ là thay vì làm deal với giá cực cao, lại có mã bịdeal với giá cực thấp. Đó là một mã mà trong suốt 30 phút đầukhớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa, cũng là giá ngày giaodịch đầu tiên mà không có ai mua bán.Trong khi người ta đang chờ xem cổ phiếu này có giá nào, thì tựdưng có một deal được thực hiện với giá có... 2.000 đồng/cổphiếu. Với mức giá này thì không cần biết nó tốt hay xấu, chỉ nộichuyện xác định giá trần sàn cho các phiên sau đó là đủ nhứcđầu.Thực tình thì chuyện “làm giá méo mó” này đối với sàn HOSE đãđược xử lý, trên cơ sở là công ty niêm yết sẽ xác định trước mộtgiá tham chiếu nào đó và báo cho HOSE để làm căn cứ tính biênđộ dao động giá của ngày đầu tiên. Thứ nhất, công ty niêm yếtkhi báo giá phải có căn cứ, tức là phải giải trình tại sao muốn giáđó, giá đó tính bằng phương pháp gì (dòng tiền, P/E…)Thứ hai, cho dù biên độ có 20% thì cũng vẫn là giới hạn, với mứcgiá “hợp lý” ban đầu + biên độ, sẽ ngăn chặn được những mứcgiá “trời ơi đất hỡi” nói trên. Trong khi đó, sàn HNX vẫn đang bảovệ quan điểm “đường thông hè thoáng” của mình. Còn một cáchnữa, là các sàn sẽ canh chừng, để nếu kẻ nào dám đặt giá “bậybạ” thì sẽ tìm cách xử lý trước khi đóng cửa thị trường.Chuyện xác định giá làm sao phản ánh đúng cung cầu là rất quantrọng. Cung cầu ở đây phải là một số lượng đáng kể các lệnhmua và bán đủ lớn để không ai có thể tác động được đến giákhớp (tức là lái mức giá khớp theo ý đồ riêng).Chính vì thế mà cho dù khớp lệnh liên tục là phổ biến, là theothông lệ, nhưng HOSE vẫn duy trì cơ chế khớp lệnh định kỳ xácđịnh các mức giá mở cửa và đóng cửa mỗi ngày, chứ không coigiá mở cửa và đóng cửa là giá của deal đầu tiên và cuối cùngtrong ngày như HNX.Đây cũng là điều HOSE đã rút ra khi tham khảo cơ chế khớp lệnhcủa các sàn giao dịch chứng khoán trong khu vực như Hàn Quốc,Thái Lan… Trong khi đó, cơ chế khớp lệnh trên HNX hiện cònnhiều yếu tố mang tính... lịch sử để lại.Hiện nay, có khi chúng ta vẫn thấy giá cổ phiếu được xác địnhkhông phải do cung cầu, hay không đúng ý nghĩa của hai từ cungcầu mà chúng ta thường hình dung. Ở đây, không nói chuyệnmua tay trái bán tay phải, làm giá ở đâu đó, mà muốn nói đếnchuyện giá được xác định trên một lô giao dịch tối thiểu. Nói rõhơn, tức là có khi bạn sẽ thấy có một lệnh đặt mua 1 triệu lô ở giátrần, rồi nhưng chỉ có một lệnh bán 1 lô ở giá… trần, khiến giácuối cùng khớp trần, và cổ phiếu được coi là tăng giá. Tạm gọi làcó lượng cầu lớn, nhưng không có đủ lượng cung để xác định giácông bằng.Cách duy nhất xử lý được chuyện này, theo người viết, là kéo dàithời gian giao dịch cộng với kiểm soát được sự phân bố cổ phiếutrong dân chúng. Tức là cổ phiếu muốn giao dịch phải có mộtlượng nhất định phân tán trong nhiều nhà đầu tư, tránh việc bị thugom và bị khống chế trong tay thiểu số. Quy định 15% cổ phiếunằm trong tay cổ đông không phải nội bộ của công ty niêm yết(tiêu chuẩn niêm yết trên sàn HNX) có lẽ nên được thay đổi theohướng tăng tỷ lệ % ra bên ngoài công ty niêm yết nhiều hơn.Riêng về biên độ dao động giá, người viết cho r ...