Làng hát Tuồng Dương Cốc

.Ở tỉnh Hà Tây có một ngôi làng được mệnh danh là “làng hát tuồng”. Đến đây, người ta được chứng kiến một năng khiếu đặc biệt của những “nghệ sĩ nông dân”. Ban ngày họ là những người nông dân chăm chỉ cày cuốc trên ruộng đồng, màn đêm buông xuống bước lên sân khấu họ trở thành những diễn viên tuồng thực thụNhững người dân làng Dương Cốc, xã Đồng Quang (huyện Quốc Oai, tỉnh Hà Tây) biểu diễn tuồng trên sân khấu bằng niềm đam mê và cả truyền thống quê hương. Có người nói, dân Dương...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Làng hát Tuồng Dương CốcLàng hát Tuồng Dương CốcỞ tỉnh Hà Tây có một ngôi làng được mệnh danh là “làng háttuồng”. Đến đây, người ta được chứng kiến một năng khiếuđặc biệt của những “nghệ sĩ nông dân”. Ban ngày họ lànhững người nông dân chăm chỉ cày cuốc trên ruộng đồng,màn đêm buông xuống bước lên sân khấu họ trở thành nhữngdiễn viên tuồng thực thụNhững người dân làng Dương Cốc, xã Đồng Quang (huyệnQuốc Oai, tỉnh Hà Tây) biểu diễn tuồng trên sân khấu bằngniềm đam mê và cả truyền thống quê hương. Có người nói,dân Dương Cốc sinh ra là để hát tuồng. Dòng máu đam mênghệ thuật tuồng của người dân Dương Cốc vẫn chảy tronghuyết quản từ thế hệ này sang thế hệ khác.Thời thế tạo “làng Tuồng”Dương Cốc từ xưa đã nổi tiếng là một “làng ca hát” của xứĐoài. Dấu ấn về một làng quê yên ả đậm chất Bắc Bộ vớichiếu chèo, với những giọng hát à í a ngân nga chốn sân đìnhtừ những năm tháng “ngày xửa ngày xưa” cho đến hôm nayvẫn còn được lưu giữ. Nó thể hiện ở việc người dân DươngCốc không chỉ có năng khiếu hát dân ca mà còn có một tìnhyêu kỳ lạ dành cho các loại hình nghệ thuật truyền thống. Từnhững năm 50 của thế kỷ trước, ngôi làng này đã có nhữngđội văn nghệ chuyên hát chèo, cải lương. Đến năm 1967, Nhàhát Tuồng Đào Tấn (nay là Nhà hát Tuồng Trung ương) sơtán về Dương Cốc tránh cuộc chiến tranh phá hoại của đếquốc Mỹ thì năng khiếu ấy như được tiếp thêm một nguồnsinh lực.Những nghệ sĩ kỳ cựu của nhà hát vẫn còn nhớ rất rõ họ đượcđón tiếp nồng nhiệt thế nào khi về với Dương Cốc. Họ trởthành những thượng khách trong suốt 8 năm ròng lưu trú ởđây. Dân làng dành một khu đất công ở vị trí đẹp nhất làngđể làm lán trại cho các diễn viên, nghệ sĩ tập luyện, biểu diễnvà sinh hoạt. Trang phục và đạo cụ biểu diễn cũng được dânlàng cất giữ như những báu vật. Từ người lớn cho đến trẻ emai cũng yêu quý những nghệ sĩ tuồng. Ban đầu họ đi xembiểu diễn, rồi cái “máu tuồng” ngấm vào người lúc nàokhông hay. Thế rồi, những bài học thực tế được các diễnviên, đạo diễn truyền lại cho bất kể những ai có lòng ham mê.Họ lên sân khấu diễn tuồng như những diễn viên thực thụtrong sự ngỡ ngàng của chính những nghệ sĩ chuyên nghiệp.Người Dương Cốc kể rằng, thời ấy tuy nghèo khó nhưng làthời vui nhất của cả làng. Không khí tuồng lúc nào cũng trànngập khắp các ngõ xóm. Tiếng trống, tiếng ca trong các vởtuồng lúc nào cũng vang khắp sân đình, trong từng mái nhà,thậm chí trên cả cánh đồng.Tuồng “se duyên” đôi lứaỞ Dương Cốc, có nhiều cặp vợ chồng được tuồng “seduyên”. Nhiều người đến với tuồng tìm thấy một lúc hai tìnhyêu, một dành cho tuồng và một dành cho “một nửa” củamình. Đã có 6, 7 cặp nam thanh nữ tú nên vợ nên chồng từđội tuồng Dương Cốc. Với họ tuồng không chỉ là sở thích,đam mê mà còn là máu thịt.Cặp vợ chồng Minh Hảo- Huy Thường tham gia vào độituồng từ năm 1972. Thời ấy, cả hai ở độ tuổi thanh niên đềuvì yêu thích nghệ thuật tuồng mà tham gia nhưng không ngờtuồng còn cho họ nhiều hơn thế. Ông Thường kể: “Thời ấytôi nghèo lắm nhưng được đội tuồng bao bọc. Các bậc chachú trong đội tuồng vun vén cho hạnh phúc của tôi và bà nhà.Từ cặp đào- kép ăn ý trong đội chúng tôi trở thành vợ chồng.Một mái ấm hạnh phúc hôm nay là do tuồng se duyên cảđấy!”.Đội tuồng Dương Cốc với vở Nắng soi dòng suối Păng Pơi,giành giải vàng tại Hội diễn Tuồng không chuyên toàn quốctại Bình Định (2006)Hai vợ chồng họ còn nhớ rất nhiều kỷ niệm sâu sắc, khi nhàhát tuồng tuyển sinh, cả hai vợ chồng đều trúng tuyển. Dohoàn cảnh khó khăn nên chỉ ông Thường được đi học. Chỉtrong 6 tháng, với sự chăm chỉ và năng khiếu đặc biệt ôngThường đã lĩnh hội được toàn bộ những kỹ năng của mộtdiễn viên chuyên nghiệp. Ông lại trở về làng quê cùng vợ conxây đắp cho tổ ấm “do tuồng se duyên” đến tận hôm nay.Đến nay vợ chồng ông đã sở hữu trong tay không dưới 50tấm bằng khen, huy chương qua các hội diễn.Tre già mà măng chưa mọcNăm 2003, tại Khánh Hòa, lần đâu tiên Hội diễn Tuồngkhông chuyên toàn quốc được tổ chức. Đội tuồng thônDương Cốc giành giải vàng với vở tuồng lịch sử Trần BìnhTrọng trong sự ngỡ ngàng của các đội bạn và cả những nghệsĩ tuồng chuyên nghiệp. Khi mới nghe về việc Hà Tây cử mộtđội tuồng... cấp thôn đi dự hội diễn, các đội bạn đều cườikhẩy. Nhưng những gì mà các “nghệ sĩ nông dân DươngCốc” thể hiện trên sân khấu khiến mọi người phải thán phục.Nối tiếp thành công ấy, vở Nắng soi dòng suối Păng Pơigiành giải vàng năm 2006 ở Bình Định không còn làm nhiềungười bất ngờ. Trên đất của Đào Tấn, quê hương của nghệthuật tuồng, CLB Tuồng thôn Dương Cốc vẫn khẳng địnhđược “thương hiệu” của mình.Học tuồng đã khó nhưng giữ ngọn lửa đam mê còn khó hơn.Đất tuồng Bình Định có đến 16 đội tuồng không chuyên, códàn diễn viên đồng đều, hát hay, múa giỏi nhưng nhìn nhữngđồng nghiệp ở Dương Cốc nhiều người cũng phải ngả mũkính phục. Lòng đam mê nghệ thuật của ngườ ...