Lễ đền ơn đáp nghĩa cha mẹ của người Raglai

Một nét đẹp đã trở thành truyền thống trong đời sống tinh thần của nhiều dân tộc trên dải đất Việt Nam là lòng tôn kính, yêu thương và biết ơn sâu sắc ông bà, cha mẹ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lễ đền ơn đáp nghĩa cha mẹ của người Raglai Lễ đền ơn đáp nghĩa cha mẹ của người RaglaiMột nét đẹp đã trở thành truyền thống trong đời sống tinh thầncủa nhiều dân tộc trên dải đất Việt Nam là lòng tôn kính, yêuthương và biết ơn sâu sắc ông bà, cha mẹ.Ăn ở hiếu thảo đối với cha mẹ đã trở thành đạo lý quan trọngtrong đạo làm người. Lễ đền ơn đáp nghĩa cha mẹ của ngườiRaglai cũng nằm trong quan niệm “Cây có cội, nước cónguồn”, nhưng cách thể hiện có những nét độc đáo riêng vàgiữ một vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần củahọ. Người Raglai coi lễ này không phải là chuyện nội bộ củamột gia đình, mà là việc chung của cả cộng đồng và do đóđược xếp vào trong hệ thống lễ hội chung, như lễ bỏ mả, lễcưới, lễ ăn cơm mới, lễ cúng Yang...Đền ơn đáp nghĩa cha mẹ, tiếng Raglai là “Ea tixâu pilâudhadha”. Bất cứ người Raglai nào cũng đều cho rằng công lao của cha mẹ như núi cao,như nước mạch nguồn chảy ra. Và họ tâm niệm sẽ đền đáp xứng đáng ngay từ khi còn ởchung nhà, chung bếp cho đến khi có vợ, có chồng ra ở riêng. Nhưng như thế chưa đủ,theo tập tục của người Raglai, việc đền ơn đáp nghĩa cha mẹ đối với họ phải được nânglên thành nghi lễ, được họ tộc và buôn làng chứng kiến, thừa nhận, như thế mới được coilà trọn vẹn. Theo quan niệm đã có từ lâu đời của người Raglai, điều bất hạnh lớn nhất củacon người là cha mẹ qua đời mà người con chưa kịp làm lễ Ea tixâu pilâu dhadha. Sự ânhận này nhiều khi ray rứt người con suốt cả đời. Do đó, mỗi người Raglai khi trưởngthành, ngoài trách nhiệm chăm sóc, kính yêu cha mẹ thường ngày, nếu cảm thấy cha mẹcó dấu hiệu già yếu (sức khỏe kém, da mặt có nhiều nếp nhăn, tóc bạc, kém ăn, mấtngủ...) thì phải chuẩn bị lễ vật để tổ chức lễ đền ơn đáp nghĩa cha mẹ.Thông thường, lễ vật gồm có thịt heo, thịt gà, gạo, nếp, rượu cần, một ít trầu cau, thuốclá... Nhà nhiều của thì chuẩn bị làm lễ lớn, giết trâu, bò... người nghèo thì tùy theo khảnăng kinh tế của mình mà tổ chức. Vật chất không phải là tiêu chuẩn để đánh giá tấmlòng hiếu thảo của con đối với mẹ cha, cái chính là thái độ, là tấm lòng của người con đốivới cha mẹ trong quá trình chăm sóc và nuôi dưỡng. Sự có mặt của bà con trong buônlàng vừa biểu thị tình cảm quý mến, vừa để chứng kiến việc thực hiện một tập tục xã hội.Họ mang đến những lời chúc tụng chân thành của cộng đồng đối với gia đình nói chungvà cha mẹ của gia chủ nói riêng. Những gia đình khá giả, hoặc gặp những năm được mùa,thường tổ chức cuộc lễ này rất lớn và vui chơi kéo dài hai ba ngày đêm.Về nghi thức, khi cỗ bàn được bày ở giữa nhà, thì mẹ cha - đối tượng chính của buổi lễ -được mời ngồi vào vị trí trung tâm, nơi trên mâm cỗ đặt một đĩa thịt và lòng heo đủ món.Những người khác gồm bà con, họ hàng, người trong buôn... đều tề tựu đông đủ chungquanh. Sau khi tiến hành lễ khấn vái các Yang, mời gọi tổ tiên, ông bà và những ngườikhuất mặt cùng về chứng kiến tấm lòng của con đối với cha mẹ, người con rót một chumrượu trắng thật đầy kính cẩn mời mẹ cha. Tiếp đó, người con tự tay bưng đĩa thịt, gắptừng miếng đút cho cha mẹ ăn để tỏ lòng hiếu thảo, trước sự chứng kiến của cộng đồng.Nếu đĩa thịt được ăn hết, thì đó là một niềm hạnh phúc rất lớn đối với gia đình người con.Hoặc có thể cha mẹ chỉ ăn vài miếng tượng trưng, như thế cũng đã đủ là điều vui sướng.Trong không khí hân hoan ấy, chủ nhà mời bà con, họ hàng cùng chia sẻ niềm vui. Họvừa ăn uống, vừa trao đổi những lời chúc tụng tốt đẹp đối với gia đình và những ngườicao tuổi trong buôn. Lễ vật còn được dành ra một phần để mẹ cha đưa về cúng ông bà tạinhà mình và biếu cho một số người thân.Sau bữa tiệc, đến phần sinh hoạt văn nghệ, vui chơi. Khi tiếng mã la nổi lên cùng dànnhạc hòa theo, nam nữ thanh niên và cả những người lớn tuổi cùng nhau nhảy múa, cahát. Cuộc vui kéo dài đến suốt đêm.Lễ đền ơn đáp nghĩa cha mẹ của người Raglai nhìn về hình thức có vẻ như rất đơn sơ,mộc mạc, nhưng bên trong hàm chứa một đạo lý sâu sắc được cả cộng đồng thừa nhận vàhưởng ứng nhiệt thành, đầy tình nghĩa. Truyền thống đạo lý mang đậm tính nhân văn nàyđã được các thế hệ người Raglai kế thừa và bảo tồn cho đến ngày nay. Nguồn tin: Báo Bình Dương ...