Lễ hội mùa xuân và hội hát Quan họ

Lễ hội mùa xuân và hội hát Quan họCho đến tận ngày nay, dân gian vẫn truyền nhau về những lễ hội Quan họ nổi tiếng của một số làng Quan họ gốc như: Lim, Diềm, Bịu, ó, Nhồi, Bùi, Bò, Nưa… với những câu ca: “Mùng năm hội ó Mùng sáu hội Nhồi Mùng bẩy hội Bùi…” Hoặc “Mùng năm hội ó Quan họ dồn về Hội vui vui lắm Chưa kịp đi tắm Chưa kịp gội đầu Giầu chưa kịp têm Cau chưa kịp bổ Miếng lành miếng xổ Miếng lại quên vôi Người có yêu tôi Thì...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lễ hội mùa xuân và hội hát Quan họ Lễ hội mùa xuân và hội hát Quan họCho đến tận ngày nay, dân gian vẫn truyền nhau về những lễ hội Quan họnổi tiếng của một số làng Quan họ gốc như: Lim, Diềm, Bịu, ó, Nhồi, Bùi, Bò,Nưa… với những câu ca:“Mùng năm hội óMùng sáu hội NhồiMùng bẩy hội Bùi…”Hoặc“Mùng năm hội óQuan họ dồn vềHội vui vui lắmChưa kịp đi tắmChưa kịp gội đầuGiầu chưa kịp têmCau chưa kịp bổMiếng lành miếng xổMiếng lại quên vôiNgười có yêu tôiThì người cầm lấy”.Giống như lễ hội của các làng khác, lễ hội của các làng Quan họ cũng có haiphần: phần lễ và hội. Phần lễ là để thờ Thần (Thánh), Phật nhằm thỏa mãnnhu cầu tâm linh là “cầu may”-tức cầu cho Thần, Phật phù hộ cho dân an vậtthịnh, mùa màng phong đăng hòa cốc. Phần hội là diễn ra các tục trò dângian vui chơi giải trí như: tuồng, chèo, ca trù, quan họ, vật… nhằm thư giãnsức dân sau những ngày mùa vụ vất vả trong năm. Khác với lễ hội của cáclàng khác, lễ hội của các làng Quan họ thường có tục hát Quan họ diễn ra cảphần lễ và phần hội. Quan họ phần lễ là để hát những làn điệu cổ có nộidung ca ngợi công đức của Thần, Phật cầu may cho dân làng. Quan họ phầnhội là để các liền anh, liền chị của các làng đến dự hội hát đối đáp giao lưu,mang đậm văn hóa lễ nghĩa của một vùng quê hàng ngàn năm văn hiến.Vào những ngày hội của các làng Quan họ, các liền anh, liền chị Quan họcùng quý khách thập phương nô nức đến trảy hội, bởi sức hấp dẫn của các lễhội Quan họ là người ta được thưởng thức văn hóa Quan họ từ lề lối sinhhoạt cho đến lời ca tiếng hát ngọt ngào, sâu lắng tình nghĩa con người. Đốivới các làng Quan họ “kết chạ” với nhau như: Diềm-Bịu, Bồ Sơn-Y Na-KhảLễ… thì không những họ coi nhau như anh em ruột thịt trong cuộc sốnghàng ngày, mà những ngày đình đám hội hè là dịp để sinh hoạt giao lưu vănhóa Quan họ, thắt chặt thêm mối quan hệ đầy tính nhân văn giữa hai làng.Thường thì từ vài ngày trước hội, làng có hội cử đôi Quan họ sang làng Chạ(bạn) để có nhời mời Quan họ bạn. Đúng hẹn, Quan họ chủ nhà sẽ ra tận đầulàng đón bạn (khách) “tay bắt mặt mừng” bằng những câu ca Quan họ nghengọt ngào, lịch thiệp, tế nhị, ví như:“Ngày ngày ra đứng cổng làngTrông về Quan họ mà mua lấy sầuAi làm mặt ủ mày chauAi làm đến nỗi nhớ nhau đi tìmƯớc gì đôi cánh như chimBay đến Quan họ để xem thế nàoXem rằng ý ở làm saoNước thì không khát, nhưngkhát khao tình”.Khi đón được bạn, khách, Quan họ chủ nhà sẽ đưa bạn vào đình, chùa hátthờ Thần, Phật để cầu may, ví như:“Chúng em ra tận đầu làngNghe lời thày dạy đón già thập phươngLễ này có quả có hươngDâng lên tam bảo Người biên đôi dòngNgười biên là tấm lòng thànhMong người phù hộ an khang cửa nhà”.Sau phần lễ là phần hội, Quan họ chủ nhà đưa bạn tham gia phần hát hội.Các liền anh, liền chị Quan họ từng tốp hát đối đáp giao duyên say sưa bênnhau ở sân đình, sân chùa, tràn cả xuống những vạt núi, đồi, ruộng và trênao hồ quanh đình, chùa và đây chính là phần hấp dẫn nhất của các lễ hộiQuan họ. Sau khi tham gia hát hội, Quan họ chủ nhà đưa bạn mình về “nhàchứa” để hát canh Quan họ với nhau. Vào canh hát Quan họ, bao giờ Quanhọ chủ nhà cũng mời trầu nước bằng những cử chỉ, lời ca cung kính, tế nhị,như: “Nhất niên nhất lệ, đầu xuân năm mới, hội lệ làng em được đương Quanhọ sang thăm đất nước làng em, trước là lễ Thần Phật, sau là vãng cảnhthăm đình chùa, xin mời đương Quan họ liền anh xơi trầu, xơi nước cho chịem chúng em được bằng lòng”. Tiếp theo Quan họ mời nhau hát rất khéo vàtrong canh hát bao giờ người ta cũng hát đôi, hát đối. Giữa canh hát Quan họchủ nhà mời bạn xơi cơm, nước, bánh, quả. Mặc dù cỗ Quan họ rất to, nhưngQuan họ chủ nhà mời mọc khiêm tốn, tế nhị. Không những trong khi ca hátvới nhau, mà n_ cả khi sinh hoạt ăn uống, Quan họ luôn luôn mời mọc nhaubằng những làn điệu lời ca ngọt ngào, lịch thiệp, tế nhị. Sau đó Quan họ chủnhà sẽ mời bạn về từng thành viên trong bọn Quan họ để thăm hỏi động viêncha mẹ, anh em và tặng quà cho nhau.Kết thúc hội, Quan họ chủ nhà lại đưa tiễn bạn ra về tận cổng làng. ở đấy, họcòn giùng giằng quyến luyến bằng những lời ca, tiếng hát nghe sâu nặng ânnghĩa tình người, ví như:“Người ơi, người ở đừng vềNgười về em vẫn khóc thầmĐôi bên vạt áo ướt đầm như mưa…”Như vậy, hội các làng Quan họ mặc dù chỉ diễn ra trong thời khắc, song dưâm về sự mến mộ, cung kính, lịch thiệp, tế nhị cùng lời ca tiếng hát ngọtngào, sâu sắc của Quan họ chủ nhà đã mãi mãi đi vào tình cảm của các làngQuan họ bạn, cũng như quý khách thập phương. Và đầu xuân năm mới vớinhững lễ hội của các làng Quan họ đã trở thành biểu tượng của văn hiến xứKinh Bắc - Bắc Ninh. ...