Lịch sử đôi guốc mộc

Xưa kia, trong điều kiện khí hậu nóng ẩm, cùng với thói quen trồng lúa nước của người Việt, giỏi dùng thuyền, người Việt thường để chân trần. Vào cuối thế kỷ thứ X, vua Lê Đại Hành còn có lúc cởi trần, đóng khố, đi chân đất, đến đời nhà Trần người dân đều đi chân không, da chân rất dày khiến họ trèo núi rất nhanh nhẹn và không sợ chông gai. Chỉ có người quý tộc mới đi giầy bằng da, nhưng khi đến cung điện thì lại phải tháo giầy. Nói chung người Việt xưa kia...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử đôi guốc mộcLịch sử đôi guốc mộcXưa kia, trong điều kiện khí hậu nóng ẩm, cùng với thói quentrồng lúa nước của người Việt, giỏi dùng thuyền, người Việtthường để chân trần. Vào cuối thế kỷ thứ X, vua Lê Đại Hànhcòn có lúc cởi trần, đóng khố, đi chân đất, đến đời nhà Trầnngười dân đều đi chân không, da chân rất dày khiến họ trèonúi rất nhanh nhẹn và không sợ chông gai. Chỉ có người quýtộc mới đi giầy bằng da, nhưng khi đến cung điện thì lại phảitháo giầy. Nói chung người Việt xưa kia ít dùng guốc.Thế nhưng theo sử sách thì đôi guốc đã xuất hiện ở Việt Namkhá sớm. Các sách cổ của Trung Quốc như Nam Việt Chí,Giao Châu Ký có ghi rằng, Bà Triệu ở thế kỷ thứ III có điguốc bằng ngà voi. Ngày trước ở nông thôn, vào những ngàygiá rét, phụ nữ và đàn ông chỉ khi nào đi dự hội hè đình đámthì mới đi guốc tre, guốc đi trong nhà thường được người đànông đẽo bằng gỗ, có mũi uốn cong cong để bảo vệ ngón chân,quai dọc thì tết bằng mây chứ không phải bằng quai da đóngngang như kiểu guốc thời cận đại.Trước kia ở Phú Yên (Nam Trung Bộ), đôi guốc bình dânnhất là đôi guốc do người dân quê tự đẽo lấy. Loại guốc nàycao hơn đôi guốc sản xuất để bán, mũi hơi cong lên, trướcmũi có dùi một lỗ thủng từ trên xuống, phía sau dùi một lỗngang. Quai guốc là một sợi dây, có thể dùng vải xe lại mềm,êm cho khỏi đau chân. Guốc xỏ quai lỗ ngang, đưa tới trướcrồi đưa xuống lỗ phía dưới, giống như quai dép Nhật thờinay. Chỗ cong lên tránh cho quai không bị giáp đất để khỏi bịmòn nhanh, chóng đứt.Bên cạnh guốc tự đẽo, ở tỉnh này cũng đã có bán guốc gỗdành cho đàn ông và phụ nữ. Guốc cho phụ nữ hơi eo ở chínhgiữa, còn guốc đàn ông thì không eo nên gọi là guốc xuồng.Guốc sản xuất ở Phú Yên không sơn, giữ nguyên màu trắngcủa gỗ, thường là cây lồng mực. Còn guốc nhập từ Huế thì cósơn hoặc đều một màu hoặc sơn hai màu (thường là màu đenvà màu nâu), thường phía lòng bàn chân là một hình tam giácmàu nhạt.Xưa kia chỉ những người khá giả mới đi guốc sơn, một số nơigọi là guốc dòn, vì thế người ta mới nói “Chân giầy chândòn” để chỉ những người giàu có và sang diện. Cho mãi đếnnăm 1940, học trò nam trường công ở tỉnh Bến Tre mặc bộbà ba trắng, chân đi guốc. Trước năm 1945, guốc sản xuất ởkinh đô Huế gọi là Guốc Kinh. Đây là loại guốc làm từ dừahay gỗ nhẹ, sơn trắng, mũi thêu và kim tuyến.Ở Hà Nội có kiểu guốc gọi là phi mã, đế cao dành cho phụnữ, hay được quảng cáo trên báo chí hồi những năm 40:Bấy lâu đáy bể mò kimKiểu giày phi mã nay tìm đã raSang đến năm 50, 60, người ta đem guốc mộc được sản xuấtở làng Đơ Đồng (tức Yên Xá, thuộc huyện Thanh Trì, HàNội), ở Kẻ Giày (xã Liên Trung, huyện Đan Phượng, tỉnh HàTây) về số nhà phố 12 Hàng Gà, nay chuyển về phố BạchMai ở Hà Nội để sơn, xì hoa và sau đó mới đem đi bán. Điguốc dưới màu xanh của những hàng cây sấu cổ thụ đã là nétđẹp một thời của những thiếu nữ thủ đô.Vào cuối những năm 70, bên cạnh guốc gỗ, guốc nhựa đã rađời. Cùng với giầy dép chức năng chính của đôi guốc là đểtrang trí cho đôi chân. Tuy vậy cũng có trường hợp đôi guốcđược khoét rỗng gót để cất giấu vàng bạc và các thứ nữ trangquý hiếm khác mỗi khi đi đâu xa.Nếu như chiếc nón, chiếc yếm là những vật gợi cảm hứngcho hồn thơ dân gian và thường được nhắc đến trong các câuca dao tục ngữ, thì đôi guốc hầu như bị các thi sĩ dân gianlãng quên.Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng đôi guốc đã gắn bó vớiđời sống người Việt lâu đến thế nào. Thậm chí có thời gianviệc dùng guốc, làm guốc đã bị lắng xuống. Cho đến bây giờthì cái thú dùng guốc đã được khôi phục trở lại. Mấy nămgần đây sự phục hưng này đã chứng tỏ một điều rằng quanniệm về cái đẹp đang ngày càng đa dạng hơn, và việc dùngguốc trở lại đã phần nào gìn giữ và trân trọng những gì đượcgọi là vật dụng giản dị của lớp người xưa.Guốc gỗ thời hiện đại được sơn vẽ, thiết kế theo thời trang vàthẩm mỹ hiện nay. ...