Lịch sử hình thành thành phố Cần Thơ

Lịch sử hình thành thành phố Cần ThơVùng đất Cần Thơ về mặt địa chất được hình thành cách nay khoảng 2000 – 2500 năm cùng với sự hình thành của đồng bằng châu thổ sông Cửu Long. Sau giai đoạn phát triển rực rỡ của vương quốc Phù Nam và văn hóa Óc Eo kéo dài 6 thế kỷ đầu Công nguyên, do hoàn cảnh lịch sử đặc biệt và những biến động địa lý khắc nghiệt thời đó, vùng đồng bằng này trở nên hoang vu, dân cư thưa thớt trong một thời gian dài. Đến thế kỷ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử hình thành thành phố Cần Thơ Lịch sử hình thành thành phố Cần ThơVùng đất Cần Thơ về mặt địa chất được hình thành cách nay khoảng 2000 –2500 năm cùng với sự hình thành của đồng bằng châu thổ sông Cửu Long. Saugiai đoạn phát triển rực rỡ của vương quốc Phù Nam và văn hóa Óc Eo kéo dài6 thế kỷ đầu Công nguyên, do hoàn cảnh lịch sử đặc biệt và những biến độngđịa lý khắc nghiệt thời đó, vùng đồng bằng này trở nên hoang vu, dân cư thưathớt trong một thời gian dài.Đến thế kỷ XVI, XVII, khi các tập đoàn lưu dân kéo đến khai khẩn, vùng đấtphương Nam mới thực sự bước sang một tiến trình lịch sử mới với một mô thứcvăn hóa khác. Trong tiến trình đó, Cần Thơ xưa là “lõm” đất chẳng những đượckhai phá có phần muộn màng so với miệt trên Đồng Nai - Sài Gòn mà cả vớimiệt dưới (Hà Tiên).Cuối thế kỷ XVIII, Mạc Cửu vốn là người Trung Quốc không thần phục nhàThanh, cùng tùy tùng và dân cư theo đường biển kéo vào miệt Hà Tiên khaikhẩn, lập nghiệp dưới sự bảo hộ của chúa Nguyễn, được phong làm Tổng binhtrấn Hà Tiên, từ đó cư dân qui tụ ngày càng đông. Năm 1732, toàn bộ đấtphương Nam được Chúa Nguyễn chia làm 3 Dinh và 1 Trấn gồm : Trấn BiênDinh (vùng Biên Hòa ngày nay), Phiên Trấn Dinh (Gia Định), Long Hồ Dinh (VĩnhLong) và Trấn Hà Tiên. Sau khi Mạc Cửu mất, Mạc Thiên Tích nối nghiệp cha,đẩy mạnh công cuộc khai khẩn ra vùng hữu ngạn sông Hậu, đến năm 1739 thìhoàn tất với 4 vùng đất mới : Long Xuyên (Cà Mau), Kiên Giang (Rạch Giá),Trấn Giang (Cần Thơ), Trấn Di (Bạc Liêu) được sáp nhập vào đất Hà Tiên. Đâylà điểm mốc đánh dấu sự xuất hiện của Cần Thơ trên dư đồ Việt Nam.Nhận thấy Trấn Giang có một vị trí chiến lược để làm hậu cứ vững chắc cho HàTiên chống lại quân Xiêm và Chân Lạp thường xuyên xâm lấn, Mạc Thiên Tíchtập trung xây dựng về mọi mặt: quân sự, kinh tế, thương mại và văn hóa. Từ1753, được sự đồng tình của Chúa Nguyễn, Mạc Thiên Tích cùng với đại thầnNguyễn Cư Trinh đã đưa Trấn Giang phát triển thành một “thủ sở” mạnh ở miềnHậu Giang.Năm 1771, quân Xiêm tấn công Hà Tiên nhưng không chiếm được Trấn Giang.Năm 1774, nghĩa quân Tây Sơn kéo quân vào Nam đánh chiếm thành Gia Định,sau đó kéo xuống miền Tây và Trấn Giang. Sau trận Rạch Gầm Xoài Mút(1/1785), năm 1787, quân Tây Sơn rút khỏi các dinh trấn miền Tây, Trấn Giangtrở lại dưới quyền bảo hộ của nhà Nguyễn. Suốt thập niên 70 của thế kỷ XVIII,Trấn Giang trở thành một cứ điểm quan trọng và phát triển mạnh trong bối cảnhlịch sử đầy xáo động.Sau khi Gia Long lên ngôi, qua hai lần điều chỉnh lại dư đồ hành chính, TrấnGiang thuộc địa giới của trấn Vĩnh Thanh. Năm 1813, vua Gia Long cắt một vùngđất phì nhiêu ở bờ phải sông Hậu (gồm Trấn Giang - Cần thơ xưa) lập huyệnVĩnh Định, thuộc phủ Đình Viễn, trấn Vĩnh Thanh. Năm 1832, vua Minh Mạngban chiếu đổi “Trấn” thành “Tỉnh” và chuyển huyện Vĩnh Định sang phủ TânThành, tỉnh An Giang; năm 1839, đổi tên huyện Vĩnh Định thành Phong Phú,trực thuộc phủ Tịnh Biên, tỉnh An Giang và lấy làng Tân An làm huyện lị củahuyện Phong Phú. Huyện Phong Phú tiếp tục phát triển và nổi tiếng là một vùngđất thịnh trị và an ninh khác hẳn mọi vùng ở miền Tây lúc bấy giờ.Năm 1858, thực dân Pháp chính thức xâm lược nước ta, buộc triều đình Nguyễnphải ký hòa ước 1862 nhượng 8 tỉnh miền Đông Nam Bộ cho Pháp, Tháng6/1867, thực dân Pháp vi phạm hòa ước chiếm luôn 3 tỉnh miền Tây gồm : VĩnhLong, An Giang và Hà Tiên. Ngày 1/1/1868, Thống đốc Nam kỳ là Bonard quyếtđịnh sáp nhập huyện Phong Phú với Bãi Sào (Sóc Trăng) thành một quận. Ngày30/4/1872, ra nghị định sáp nhập Phong Phú với Bắc Tràng là một vùng thuộcphủ Lạc Hóa tỉnh Vĩnh Long lập thành một hạt. Ngày 23/2/1876, Soái phủ SàiGòn ra nghị định mới lấy huyện Phong Phú và một phần huyện An Xuyên và TânThành để lập nên hạt Cần Thơ với thủ phủ là Cần Thơ. Năm 1889, Pháp đổi cácđơn vị hành chính cấp hạt thành tỉnh và huyện đổi lại là quận.Từ đó đến khi Pháp trở lại xâm chiếm Việt Nam lần thứ 2 năm 1945 và cho đếnngày Pháp thất trận ở Điện Biên Phủ, ký kết hiệp định Genève năm 1954, thì địagiới hành chính tỉnh Cần Thơ trong thời Pháp thuộc vẫn không thay đổi. TỉnhCần Thơ gồm có thị xã Cần Thơ và các huyện Châu Thành, Ô Môn, Phụng Hiệp,Trà Ôn, Cầu Kè. Tuy nhiên, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp vàohai năm 1948 - 1949 chính quyền kháng chiến có điều chỉnh một phần địa giớihành chính của các tỉnh. Cần Thơ nhận thêm huyện Thốt Nốt (Long Xuyên), cáchuyện Long Mỹ, Gò Quao, Giồng Riềng, thị xã Rạch Giá (Rạch Giá) và huyện KếSách (tỉnh Sóc Trăng). Tỉnh Cần Thơ giao 2 huyện Trà Ôn và Cầu Kè về tỉnhVĩnh Trà (Vĩnh Long - Trà Vinh). Bến Ninh KiềuKhi đế quốc Mỹ nhảy vào thay chân Pháp, phá hoại hiệp định Genève, dựng lênchính quyền Ngô Đình Diệm, địa giới hành chính cũ ở miền Nam nói chung vàtỉnh Cần Thơ nói riêng có nhiều thay đổi. Năm 1956, chính quyền Ngô ĐìnhDiệm quyết định đổi tên tỉnh Cần Thơ thành tỉnh Phong Dinh.Về phía chính quyền cách mạng, trong kháng ch ...