Lịch sử Trung Quốc chương 2- I

Sử Trung QuốcThời nguyên thủy và thời phong kiếnNhà ThươngTheo Từ Hải và các bộ sử cũ thì nhà Thương bắt đầu từ khoảng 1766 trước công nguyên và chấm dứt năm 1122 trước công nguyên[1]. Nhưng theo Eberhard (sách đã dẫn) thì những niên đại đã được ghi nhận là sai. Nhà Hạ chỉ dài khoảng 300 năm từ 1800 đến 1500 trước công nguyên (phỏng chừng) chứ không phải từ 2201đến 1760 trước công nguyên, và nhà Thương bắt đầu từ khoảng 1450, chấm dứt khoảng 1050 trước công nguyên. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch sử Trung Quốc chương 2- I Sử Trung Quốc Thời nguyên thủy và thời phong kiến Chương III Nhà ThươngTheo Từ Hải và các bộ sử cũ thì nhà Thương bắt đầu từ khoảng 1766 trước côngnguyên và chấm dứt năm 1122 trước công nguyên[1]. Nhưng theo Eberhard (sáchđã dẫn) thì những niên đại đã được ghi nhận là sai. Nhà Hạ chỉ dài khoảng 300 nămtừ 1800 đến 1500 trước công nguyên (phỏng chừng) chứ không phải từ 2201đến1760 trước công nguyên, và nhà Thương bắt đầu từ khoảng 1450, chấm dứt khoảng1050 trước công nguyên.1. Đất đai, triều đạiChương trên chép về thời đại tiền sử, bắt đầu từ chương này chúng ta bước vào thờiđại có sử, vì sử nhà Thương được người đời sau chép và những điều chép đó đúngvới kết quả các công trình khai quật. Tới 1964, người ta đã in và công bố 41000hình khắc trên các giáp cốt, và trong số 3000 chữ khắc thời đó, đã có hơn 1000 chữnhận ra (identifié) được nhờ ba nhà bác học Trung Hoa: Le Tchenyu, WangKouowei và Teng Tsepin.Văn minh đời Thương đã cao rồi, nhưng quốc gia Thương thành lập trong hoàncảnh nào, dân Trung Hoa từ văn minh nhà Hạ chuyển qua văn minh nhà Thương rasao thì chúng ta còn thiếu nhiều tài liệu lắm.Chúng ta chỉ biết đại khái rằng vua Thành Thang khi diệt vua Kiệt rồi, khai sángnhà Thương, quy tụ được nhiều bộ lạc và đất đai nhà Thương gồm các tỉnh SơnTây, Sơn Đông, Hà Bắc, Hà Nam ngày nay. 1Kinh đô mới đầu ở đất Bạc, sau bị các dân tộc du mục ở phía Tây lấn, phải dời chỗbảy lần, lần cuối cùng tới Ân Khư (khư nghĩa là đồi) ở phía Đông, gần An Dương,đổi quốc hiệu là Ân[2], và thời đó phải chiến đấu rất thường xuyên với các bộ lạcchung quanh.Khổng Tử trong Luận ngữ khen Thành Thang biết dùng người hiền là Y Doãn (bàiXII-22) và có tinh thần trách nhiệm cao: dân chúng mà có tội thì nhận là lỗi tạimình vụng cai trị chứ không phải tại dân (bài XX-1).Điều đó ta có thể tin được một phần vì ông vua khai sáng nào cũng có ít nhiều đứctốt.Nhà Thương gồm tất cả ba chục ông vua (theo các giáp cốt), gần đúng với Sử kýcủa Tư Mã Thiên, chỉ khác có năm ông. Mười ba vua đầu, anh truyền ngôi cho emcùng mẹ, hiếm lắm mới có trường hợp cha truyền cho con. Nhưng đến bốn đời vuacuối thì đều truyền tử và từ đó thành lệ cho tất cả các triều đại sau.2. Xã hội: Tín ngưỡng - nông nghiệp ...Hai nét căn bản của xã hội đời Thương là:1) Mới đầu theo chế độ mẫu hệ cho nên vua chết thì truyền ngôi cho em cùng mẹ,rồi tới cuối theo chế độ phụ hệ, truyền ngôi cho con.2) Tôn giáo đa thần: thần sông, núi, mưa, gió, sấm..., nhất là thần sinh sản(fécendité). Cao hơn hết là Thượng Đế, hình người, tạo ra người và vạn vật; rồi tớithần Đất, hình một người đàn bà, sinh và nuôi vạn vật.Vua vừa cầm quyền trị dân, vừa là đại tư tế (grand prêtre).Để cho đất sản xuất được nhiều, mùa màng trúng, người ta tế lễ và giết người, súcvật trong mỗi buổi tế. Các công trình khai quật ở An Dương từ 1950 chứng tỏ rằngsố người bị hy sinh rất lớn, nhất là khi chôn cất nhà vua. Có một ngôi mộ, người takhai quật được ở chung quanh trên 300 bộ xương người, có bộ được toàn vẹn, cóbộ bị chặt đầu. Những bộ xương đó có thể là của hoàng hậu, cung phi, các kẻ hầucận vua, vệ binh, đánh xe, một số quan tướng nữa.Hơn một ngàn năm sau, Mặc Tử trong thiên Tiết Táng, hạ, mạt sát thói đó: “Theo 2chủ trương ma chay hậu hĩ (...), hạng chư hầu mà chết thì kho lẫm sẽ trống rỗng vìphải dùng vàng bạc, châu báu trang sức đầy xác chết, dây thao buộc áo quan, xe vàngựa chôn trong mộ, cùng với màn,trướng, vạc, trống (...). Có chôn những thứ đóvào mộ rồi mới vừa ý, thành thử tống táng mà như dời chỗ ở. [Lại thêm] Thiên tửvà chư hầu mà chết, người tuẫn táng [người sống chôn theo người chết] nhiều thìtới vài trăm, ít cũng vài chục; tướng, đại phu mà chết, kẻ tuẫn táng nhiều thì vàichục, ít cũng vài người.”Tục đó duy trì rất lâu, mãi đến thiên niên kỷ thứ nhất trước kỷ nguyên Tây lịch mớigần hết; và người ta lần lần thay những kẻ bị tuẫn táng bằng những hình nộm đanbằng tre, hay những tượng lớn như người thật, bằng đá, gỗ hay đất nung; sau cùngbằng những hình nhỏ bằng đất nung và những đồ vàng giấy (đồ vàng mã) đốt trongđám táng. Tục đốt hàng mã đó, ngày nay ở nước ta cũng chưa bỏ hẳnCó người cho rằng tục chôn người sống đó là chứng cớ xã hội Trung Hoa đờiThương có chế độ nô lệ nhưng không phải vậy, vì những kẻ tuẫn táng thườngkhông phải là nô lệ, trái lại là những người thân tín của người chết.Trong các vụ khai quật ở An Dương, người ta tìm được rất nhiêu giáp cốt ghi cácquẻ bói. Vua chúa nhà Thương thờ tổ tiên trong những nhà riêng đời sau gọi là tháimiếu. Mỗi khi có việc gì quan trọng, họ cũng cầu khấn tổ tiên phò hộ cho, hoặc bóimột quẻ, xin tổ tiên chỉ bảo cho.Họ dùng yếm rùa, xương vai, xương chậu của bò, ngựa, dùi những lỗ dễ nứt, rồi hơlửa xương nứt ra, tùy theo vạch nứt mà đoán. Bói cách đó thì ...