Lịch Sử Việt Nam-nhà Hậu Lê (1418 - 1788)

Thương mại Nhà vua khuyến khích lập chợ mới họp chợ ban hành những điều luật cụ thể quy định việc thành lập chợ và họp chợ.Việc buôn bán với nước ngoài được duy trì.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lịch Sử Việt Nam-nhà Hậu Lê (1418 - 1788) Lịch Sử Việt Nam-nhàHậu Lê (1418 - 1788) Thương mạiNhà vua khuyến khích lập chợ mới họp chợ ban hành những điều luậtcụ thể quy định việc thành lập chợ và họp chợ.Việc buôn bán với nước ngoài được duy trì. Thuyền bè các nước lánggiềng qua lại buôn bán ở một số cửa khẩu như Vân Đồn, Vạn Ninh(Quảng Ninh), Hội Thống (Hà Tĩnh) và một số địa điểm ở Lạng Sơn,Tuyên Quan được kiểm soát chặt chẽ. Các sản phẩm sành sứ, vải lụa,lâm sảm quý là những thứ hàng được thương nhân nước ngoài ưachuộng.Tuy nhiên, cùng với thủ công nghiệp, thương mại vẫn bị nhà nước ứcchế. Thời nhà Lê chính quyền dùng chính sách bế quan tỏa cảng. NhàLê hạn chế ngoại thương hơn cả nhà Lý, nhà Trần. Các tàu ngoại quốctới buôn bán đều phải đậu ở Vân Đồn. Dân buôn muốn đi buôn bán thìphải có giấy phép, về cũng phải có giấy phép. Quan lại vô cớ tới VânĐồn, dân chúng tự tiện đón tàu vào buôn bán cũng đều bị xử tội.Giáo dụcBài chi tiết: Giáo dục khoa cử thời Lê SơNgay sau khi lên ngôi vua Lê Thái Tổ cho dựng lại Quốc Tử Giám ởkinh thành Thăng Long mở trường học các lộ mở khoa thi và cho phépngười nào có học đều được dự thi. Đa số dân đều có thể đi học đi thitrừ những kẻ phạm tội và làm nghề ca hát.Ở các đạo phủ có trường công. Nhà nước tuyển chọn người giỏi có đạođức để làm thầy giáo. Nội dung học tập thi cử là sách của nhà Nho.Thời Lê sơ (1428-1527) tổ chức được 26 khoa thi tiến sĩ lấy đỗ 989tiến sĩ 20 trạng nguyên. Riêng thời vua Lê Thánh Tông (1460-1497)tổ chức được 12 khoa thi tiến sĩ lấy đỗ 501 tiến sĩ 9 trạng nguyên.Học chế thời Lê mở rộng hơn các thời trước, không cấm con em nhàthường dân đi học như thời nhà Lý, nhà Trần. Tài liệu học tập thì gồmmấy bộ Tứ Thư, Ngũ Kinh tinh tuý, Bắc sử (Sử Trung Quốc). Phươngpháp giáo dục chỉ có 2 nguyên tắc chủ chốt là trừng phạt bằng roi vọtvà học thuộc lòng. Ngoài ra còn nguyên tắc lặp lại tư tưởng cổ nhânvà biểu diễn bằng những câu sáo rỗng.Lê Thánh Tông khởi xướng và cho lập bia tiến sĩ lần đầu tiên ở VănMiếu - Quốc Tử Giám vào năm 1484, các đời vua sau này tiếp tục bổsung thêm các tấm bia vinh danh mới. Cùng với việc xây dựng thiếtchế mới, Lê Thánh Tông đẩy mạnh phát triển giáo dục, đào tạo nhântài. Ngoài Hàn lâm viện, Quốc sử viện, nhà Thái học, Quốc Tử Giám lànhững cơ quan văn hóa, giáo dục lớn, Lê Thánh Tông còn cho xây khobí thư chứa sách, đặc biệt đã sáng lập Hội Tao Đàn bao gồm nhữngnhà văn hóa có tiếng đương thời mà Lê Thánh Tông là Tao Đàn chủsoái. Việc thi cử và học tập thường xuyên và rất nhiều tiến sĩ và trạngnguyên đỗ đạt và thành danh.Thời Lê sơ, Nho giáo chiếm vị trí độc tôn; Phật giáo và Đạo giáo bịhạn chế. Phật giáo bị đẩy lui xuống sinh hoạt ở các làng xã, trong khiđó Nho giáo lại được coi trọng và lên ngôi, đặc biệt là khu vực triềuđình và giới nho học. Đó là đặc điểm chính của thời kỳ này. Mặt khácdo trước đó chịu sự tận diệt của nhà Minh nên nhiều chùa chiền, cungđiện và các phật tử phát triển rực rỡ ở các triều đại nhà Lý, nhà Trầnđã bị xóa bỏ.Hệ thống Nho giáo này do phong kiến nhà Lê bắt chước theo nhà Minhcủa Trung Quốc. Người học tuyệt đối không ai được phát huy ý kiếnriêng của mình, cấm chỉ tự do tư tưởng. Nhà nghiên cứu Đào Duy Anhcho rằng kiểu người điển hình do phương pháp giáo dục này đào tạolà người hủ nho hoàn toàn trung thành với chế độ quân chủ nhà Lê.Luật phápBài chi tiết: Luật Hồng ĐứcVề luật pháp, Bộ Quốc triều hình luật của nhà Hậu Lê đã được hoànthiện trong thời Lê Thánh Tông, nên còn được gọi là Luật Hồng Đức.Với bộ luật này, Đại Việt đã hình thành một nhà nước pháp quyền sơkhởi và thuộc loại sớm trên thế giới. Lê Thánh Tông đã lấy nhữngquan điểm của nho giáo làm hệ tư tưởng, chỉ đạo việc biên soạn, banhành luật pháp, nhằm thể chế hoá một nhà nước phong kiến Đại Việt,với truyền thống nhân nghĩa, lấy dân làm gốc.Nội dung chính của bộ luật là bảo vệ quyền lợi của vua hoàng tộc; bảovệ quyền lợi của quan lại và giai cấp thống trị địa chủ phong kiến. Đặcbiệt bộ luật có những điều luật bảo vệ chủ quyền quốc gia, khuyếnkhích phát triển kinh tế, gìn giữ những truyền thống tốt đẹp của dântộc, bảo vệ một số quyền lợi của phụ nữ.Xã hộiTrong xã hội, giai cấp nông dân chiếm tuyệt đại đa số dân cư sốngchủ yếu ở nông thôn. Họ có rất ít hoặc không có ruộng đất phải càyruộng đất công nộp tô thuế đi phục dịch cho nhà nước (đi lính điphu...) hoặc phải cày cấy ruộng thuê của địa chủ quan lại và phải nộpmột phần hoa lợi (gọi là tô) cho chủ ruộng.Nông dân là giai cấp bị bóc lột nghèo khổ trong xã hội. Tầng lớpthương nhân thợ thủ công ngày càng đông hơn họ phải nộp thuế chonhà nước và không được xã hội phong kiến coi trọng.Nô tì là tầng lớp thấp kém nhất trong xã hội bao gồm cả người Việtngười Hoa dân tộc ít người. Pháp luật nhà Lê hạn chế nghiêm ngặtviệc bàn mình làm nô hoặc bức dân tự do làm nô tì. Nhờ vậy số lượngnô tì giảm dần[8]Nhờ chính sách khuyến nông, cuộc sống của nhân dân được ổn địnhdâ ...