Liên kết kinh tế vùng để nâng cao hiệu quả khai thác tài sản trí tuệ địa phương

Bài viết này khảo sát thực trạng việc khai thác tài sản trí tuệ địa phương thể hiện chủ yếu qua chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận và một số đối tượng khác của quyền sở hữu trí tuệ. Việc khai thác này không đạt hiệu quả do nguyên nhân chủ yếu đã thiếu liên kết giữa tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên nhân văn, thiếu liên kết giữa các đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ trong một vùng kinh tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Liên kết kinh tế vùng để nâng cao hiệu quả khai thác tài sản trí tuệ địa phương 2. LIÊN KẾT KINH TẾ VÙNG ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ KHAI THÁC TÀI SẢN TRÍ TUỆ ĐIA PHƢƠNG REGIONAL ECONOMIC LINKAGES IN ENHANCING THE EFFECTIVENESS OF EXPLOITING LOCAL INTELLECTUAL ASSETS Trần Văn Hải1 TÓM TẮT: Tài sản trí tuệ địa phƣơng đƣợc thể hiện thông qua tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên nhân văn của địa phƣơng, là các đối tƣợng khác nhau của quyền sở hữu trí tuệ. Liên kết kinh tế vùng đƣợc đề cập đến khi phân tích khái niệm liên kết kinh tế khu vực tiếp cận dựa trên lý thuyết “cực tăng trƣởng” (Growth Pole). Bài viết này khảo sát thực trạng việc khai thác tài sản trí tuệ địa phƣơng thể hiện chủ yếu qua chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận và một số đối tƣợng khác của quyền sở hữu trí tuệ. Việc khai thác này không đạt hiệu quả do nguyên nhân chủ yếu đã thiếu liên kết giữa tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên nhân văn, thiếu liên kết giữa các đối tƣợng của quyền sở hữu trí tuệ trong một vùng kinh tế. Từ thực trạng đã khảo sát, bài viết đề xuất giải pháp liên kết kinh tế vùng để nâng cao hiệu quả khai thác tài sản trí tuệ địa phƣơng. Từ khóa: Quyền sở hữu trí tuệ; Tài sản trí tuệ địa phƣơng; Liên kết kinh tế vùng; ABSTRACT: Regional Economic Linkages in Enhancing the Effectiveness of Exploiting Local Intellectual Assets Local intellectual assets exposed under the forms of natural resource and humanities resource, which are different/distinguished objects of Intellectual property rights. Regional economic linkages were discussed in analysing concept using Growth pole theory approach. This paper examined the exploitation of local intellectual assets through Geographical indication, Collective mark, Certification mark, and other objects of the Intellectual property rights. The shortage of linkage between natural resource and humanties resource, and among 1 PGS.TS., Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội; Email: tranhailinhvn@yahoo.com 16 many objects of intellectual property rights were found fundamental reason for the ineffective exploitation. The paper therefore suggested developing of regional economic linkages to enhance the effectiveness of exploiting Local Intellectual Assets. Keyword: Intellectual Property Rights; Local Intellectual Assets; Regional Economic Linkages; 1. Mở đầu Các đối tƣợng của quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) góp phần làm nên giá trị và đặc trƣng riêng của mỗi địa phƣơng gắn với tên địa danh, có thể dẫn chứng qua các trƣờng hợp sau đây. Nhãn hiệu du lịch Italia (Italian Tourism Trademark) đƣợc nhiều ngƣời biết đến bởi tập hợp các đối tƣợng của quyền SHTT. Truyền thuyết mọi ngả đƣờng đều dẫn đến Rome, với tác phẩm hội họa “Sự phán xét cuối cùng” (Last Judgment) của tác giả Michelangelo vẽ trên trần Nhà nguyện Sistine (Sistine Chapel) cùng với nhiều tác phẩm mỹ thuật khác, nhƣ kiến trúc, điêu khắc, hội họa, âm nhạc,… là đối tƣợng của quyền tác giả làm nên đặc trƣng của Italian Tourism Trademark. Mặt khác, các nhãn hiệu rƣợu vang của Italia đƣợc nhiều ngƣời biết đến nhƣ Conte Giangirolamo, Vecchie Vigne, Cigorimono Primitivo Di Manduria, Papale Primitivo… cùng với nhiều nhãn hiệu cho sản phẩm phô mai, trong đó 5 nhãn hiệu top đầu nhƣ Lovilio (với 125 loại phô mai), Galbani (với 111 loại phô mai), Coop (với 84 loại phô mai), Zanetti (với 76 loại phô mai), Ambrosi (với 69 loại phô mai)2 và nhiều nhãn hiệu thời trang nhƣ Bottega Veneta, Versace, Moschino, Gucci, Valentino3… đặc biệt chỉ dẫn địa lý Scenario cho sản phẩm vang nho đã góp phần làm nên giá trị của Italian Tourism Trademark.4 Mỗi vùng, dù thiên nhiên khắc nghiệt đến bao nhiêu thì cũng đều “ban cho” vùng đó tài nguyên thiên nhiên, sự khắc nghiệt (nếu có) của thiên nhiên cộng với tài nguyên nhân văn làm nên giá trị riêng của vùng đó, có thể dẫn chứng qua trƣờng hợp Hà Giang tƣởng chừng chỉ có đá, thiếu nƣớc sinh hoạt, thiếu đất canh tác… nhƣng thiên nhiên lại ban tặng cho vùng đất này đến 4 chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm nhƣ mật ong bạc hà Mèo Vạc, Cam sành, Chè Shan 2 List of brands for products from the Italian cheeses category - World 3 31 Italian fashion brands that every Highsnobiety reader needs to know 4 WIPO (2003), Worldwide Symposium on Geographical Indications: the Italian scenario for the wine sector, San Francisco, California, July 9 to 11, 2003 17 tuyết, Cá bỗng, nhiều sản phẩm nông nghiệp đƣợc bảo hộ nhƣ nhãn hiệu tập thể rƣợu ngô Thanh Vân, rƣợu thóc Nàng Đôn, rƣợu thóc Tùng Bá, trà chiêu Lầu Thí, tinh dầu hồi Bắc Mê… nhãn hiệu chứng nhận tam giác mạch Đồng Văn, thịt bò vàng Đồng Văn, hồng không hạt Na Khê, thảo quả Hoàng Su Phì, chè SHAN tuyết Hoàng Su Phì… cùng với nhiều đối tƣợng của quyền tác giả đối với tác phẩm văn học – nghệ thuật dân gian nhƣ hát Then với đàn Tính của đồng bào Tày, dân ca Nùng Dín ở Xín Mần, dân ca Nùng ở Hoàng Su Phì, dân ca dân tộc Mông… đã làm nên giá trị độc đáo của địa danh Hà Giang - đích đến của mỗi du khách trong hành trình khám phá thiên nhiên và văn hóa Hà Giang. 2. Phƣơng pháp nghiên cứu Bài viết này sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu sau đây: - Nghiên cứu tài liệu: các văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam có liên quan đến các đối tƣợng của quyền SHTT; - Nghiên cứu so sánh: + Văn bản pháp luật quốc tế và của một số quốc gia có liên quan đến các đối tƣợng của quyền SHTT; + Các tác phẩm khoa học đã đƣợc công bố có liên quan đến các đối tƣợng của quyền SHTT, liên kết kinh tế vùng. 3. Các khái niệm cơ bản 3.1. Quyền sở hữu trí tuệ Đã có nhiều nghiên cứu phân tích khái niệm quyền SHTT, do đó ...