Lờn thuốc – chuyện không nhỏ

Với tình trạng dùng thuốc một cách bừa bãi như hiện nay, vấn đề lờn thuốc sẽ ngày càng tăng, mối hiểm họa này không chỉ nguy hiểm cho chính gười bệnh mà còn nguy hiểm cho cả cộng đồng. Vì vậy, đối với người dùng thuốc, để hạn chế sự lờn thuốc, chỉ có cách là sử dụng thuốc khi thật cần thiết, theo sự hướng dẫn của thầy thuốc, không lạm dụng và không sử dụng bừa bãi thuốc. Thế nào là lờn thuốc Có lần, một bạn trẻ đã tìm đến tôi để hỏi ý kiến...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Lờn thuốc – chuyện không nhỏLờn thuốc – chuyện không nhỏ! Với tình trạng dùng thuốc một cách bừa bãi như hiện nay, vấn đềlờn thuốc sẽ ngày càng tăng, mối hiểm họa này không chỉ nguy hiểm chochính gười bệnh mà còn nguy hiểm cho cả cộng đồng. Vì vậy, đối với người dùng thuốc, để hạn chế sự lờn thuốc, chỉ cócách là sử dụng thuốc khi thật cần thiết, theo sự hướng dẫn của thầythuốc, không lạm dụng và không sử dụng bừa bãi thuốc. Thế nào là lờn thuốc Có lần, một bạn trẻ đã tìm đến tôi để hỏi ý kiến xem sau khi lén lút đi“giải quyết sinh lý”, nghi ngờ bị mắc bệnh, có thể đến nhà thuốc mua loạithuốc kháng sinh “xịn” nhất về dùng để tự chữa bệnh. Tôi vội vàng giảithích, đại khái: “hiện nay ở ta đang có tình trạng rất đáng lo ngại là có mộtsố người bị các bệnh lây qua đường tình dục (trước đây gọi là bệnh hoa liễunhư giang mai, lậu, mồng gà. hột xoài…) nhưng không chịu đến bác sĩchuyên khoa để được chẩn đoán, hướng dẫn điều trị mà lại nghe mách bảotìm mua loại kháng sinh mới nhất như các loại kháng sinh cephalosporin thếhệ 3, 4, hoặc các fluoroquinolon thế hệ 2, 3… đê tự chữa bệnh, làm như thếkhông chỉ hại cho bản thân, bởi vì dùng thuốc không đúng bệnh sẽ nặngthêm mà vô tình có thể làm hại cho cộng đồng. Những thuốc kháng sinh mớinhất được khuyến cáo chỉ dùng trong bệnh viện khi được bác sĩ điều trị chỉđịnh, hướng dẫn và theo dõi sử dụng, vì đó là thuốc rất quý có tính dự trữ,nếu sử dụng bừa bãi chắc chắn trong thời gian ngắn sẽ bị đề kháng”. Lúc đầunghe tôi nói, anh bạn trẻ có vẻ hiểu nhưng sau có vẻ ngơ ngẩn với hai chữ“đề kháng”. Tôi đã có dùng chữ, văn vẻ nôm na hơn để giải thích cho anhbạn trẻ thế nào là kháng sinh bị “đề kháng”. Anh bạn trẻ sau khi nghe buộtmiệng “A, ý thầy muốn nói “lờn thuốc!” (chữ “lờn thuốc” là chữ người Nambộ thường dùng). Một lần khác, một vị cao tuổi đến tìm tôi để hỏi ý kiến xem có thể tựsử dụng một loại thuốc an thần gây ngủ khá thông dụng là seduxen để chữachứng mất ngủ. Tôi trình bày tác hại của việc người bệnh tự ý dùng bừa bãithuốc loại này, trong đó có tác hại rất nghiêm trọng là thuốc làm cho b ịnghiện. Người đã bị nghiện sẽ phải tiếp tục dùng thuốc, không bỏ đượcthuốc và bị “dung nạp thuốc”. Tôi thấy mình hớ vì ông cụ không hiểu “dungnạp thuốc” là gì, vì vậy, tôi dùng lời lẽ đời thường hơn để giải thích với cụ.Khi ấy, cụ đã buột miệng: “A, ý của dược sĩ muốn nói tới “lờn thuốc” ấymà!”. Như vậy chữ “lờn thuốc” mà nhiều người thường hay sử dụng hiệnnay có đến hai nghĩa. Đối với kháng sinh Trước hết, đối với việc sử dụng thuốc là kháng sinh, “lờn thuốc” cónghĩa là vi khuẩn gây bệnh không còn nhạy cảm, có khả năng chống lại tácdụng của thuốc để đưa đến hậu quả là kháng sinh mà người bệnh sử dụngkhông mảy may gây hại đối với vi khuẩn. “Lờn thuốc” ở đây là sự rút gọncủa “vi khuẩn lờn thuốc kháng sinh”. Ta cũng nên biết qua vi khuẩn lờn thuốc kháng sinh như thế nào, đểhiểu vì sao có lời khuyên phải dùng kháng sinh đúng thuốc, đúng liều và đủthời gian. Khi bị kháng sinh tấn công và nhất là liều kháng sinh ta dùngkhông đủ mạnh để tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn, vi khuẩncũng biết cách “thiên biến vạn hóa” để tồn tại. Thí dụ, chúng sẽ biến đổithàng dạng “chai lì” có thể chịu đựng tác dụng của kháng sinh mà khôngchết. Và còn nhiều cách đề kháng khác nữa, nhưng dù vi khuẩn có lẩn tránh,đề kháng khéo léo đến đâu, các nhà y dược học cũng không bó tay chịu thua.Thí dụ, như trong điều trị, ngay từ đầu phải dùng loại kháng sinh có tác dụng(nên lưu ý có kháng sinh có tác dụng hiệu quả đối với loại vi khuẩn nàynhưng không hiệu quả đối với loại vi khuẩn khác) tức phải dùng đúng thuốc.Ngay từ đầu phải sử dụng ngay liều tấn công tức là liều mạnh để vi khuẩn bịtiêu diệt ngay không kịp tồn tại dưới dạng chai lì. Sau đó, duy trì liều có hiệuquả trong suốt thời gian điều trị, bằng cách dùng nhiều lần thuốc trong ngàyvà dùng trong nhiều ngày. Nên đặc biệt lưu ý, thời gian dùng kháng sinhthông thường không dưới 5 ngày. Có loại bệnh nhiễm khuẩn phải dùngkháng sinh cả tháng, riêng bệnh lao phải dùng thuốc từ 6 tháng trở lên. Tứclà phải dùng kháng sinh đúng liều và đủ thời gian thì mới mong khỏi bệnh..Vấn đề “lờn thuốc kháng sinh” đang là vấn nạn gây tác hại nghiêm trọng đếnsức khỏe cộng đồng. Trong chữa trị bệnh lao ở nước ta hiện nay đang phảiđối phó với “lao đa kháng thuốc” (tức bệnh lao mà vi khuẩn đã đề kháng vớinhiều thuốc chống lao thuộc hàng đầu trong công tác chữa trị) và “lao siêukháng thuốc” (tức bệnh lao mà vi khuẩn đã đề kháng với không chỉ cácthuốc thuộc loại hàng đầu mà cả với thuốc dự trữ hạng 2). Điều đáng buồn làtrường hợp lao siêu kháng thuốc đầu tiên ở nước ta lại rơi đúng vào một sinhviên dược khoa, là người sẽ góp phần chăm lo sức khỏe cộng đồng sau này. Đối với các thuốc khác Nghĩa thứ hai của “lờn thuốc” mà bà con ta cũng th ...