Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Đối chiếu cấu trúc – ngữ nghĩa tục ngữ tiếng Hán hiện đại và tiếng Việt

Dưới đây là luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Đối chiếu cấu trúc – ngữ nghĩa tục ngữ tiếng Hán hiện đại và tiếng Việt. Luận án trình bày về cơ sở lý luận, đối chiếu đặc điểm ngữ nghĩa và cấu trúc cú pháp tục ngữ tiếng Hán hiện đại và tiếng Việt.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Đối chiếu cấu trúc – ngữ nghĩa tục ngữ tiếng Hán hiện đại và tiếng Việt THƯ VIỆN BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH PHẠM THANH HẰNG ĐỐI CHIẾU CẤU TRÚC – NGỮ NGHĨA TỤC NGỮ TIẾNG HÁN HIỆN ĐẠI VÀ TIẾNG VIỆT CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN NGÔN NGỮ Mã số: 62.22.01.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS. Nguyễn Đức Dân 2. PGS. Chu Xuân Diên NĂM 2010 LÔØI CAM ÑOAN Toâi xin cam ñoan raèng luaän aùn naøy laø coâng trình nghieân cöùu cuûa rieâng toâi. Caùc soá lieäu vaø daãn chöùng ñöa ra trong luaän aùn laø hoaøn toaøn trung thöïc vaø khoâng sao cheùp töø baát kì moät coâng trình naøo. Taùc giaû luaän aùn iii QUY ƯỚC TRÌNH BÀY 1. Trong luận án, các ví dụ về tục ngữ từ tiếng Hán hiện đại được trình bày gồm: nguyên văn chữ Hán (hình thức giản thể), phần phiên âm Hán Việt, và phần dịch nghĩa. Trong đó, phần nguyên văn không cho trong ngoặc, phần phiên âm Hán Việt cho trong ngoặc nháy (‘’), phần dịch nghĩa viết hình thức chữ thường. Trong trường hợp trích dẫn dài (không phải tục ngữ), luận án không phiên âm Hán Việt mà trực tiếp dịch nghĩa sang tiếng Việt (đôi chỗ dùng: Tạm dịch). 2. Số lượng ví dụ quá nhiều, vì thế luận án không đánh số thứ tự. 3. Các bảng được đánh số theo thứ tự trong chương, chẳng hạn: bảng thứ 2 trong chương 1 được viết là bảng 1.2. DAÃN NHAÄP 1. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU VAØ LYÙ DO CHỌN ÑEÀ TAØI Ngaøy nay vieäc nghieân cöùu tuïc ngöõ trong giôùi ngoân ngöõ hoïc cuûa hai nöôùc Vieät Nam vaø Trung Quoác raát ñöôïc coi troïng. Soá löôïng hoïc giaû cuõng nhö nhöõng thaønh quaû trong vieäc nghieân cöùu tuïc ngöõ ngaøy caøng nhieàu. Heä quaû cuûa ñieàu naøy laø söï xuaát hieän raát ña daïng caùc chuyeân khaûo cuõng nhö caùc töø ñieån veà tuïc ngöõ. Veà caùc töø ñieån tuïc ngöõ Haùn coù theå keå ra moät soá coâng trình tieâu bieåu nhö “Haùn ngöõ tuïc ngöõ ñaïi töø ñieån” do OÂn Đoan Chính chuû bieân [132], “Tuïc ngöõ töø ñieån” cuûa Töø Toâng Taøi, ÖÙng Tuaán Linh [142], v.v. ÔÛ Vieät Nam coù “Tuïc ngöõ, ca dao, daân ca Vieät Nam” cuûa Vuõ Ngoïc Phan [89], “Tuïc ngöõ Vieät Nam” cuûa nhoùm Chu Xuaân Dieân, Löu Vaên Ñang, Phöông Tri [27], “Töø ñieån thaønh ngöõ – tuïc ngöõ Vieät Nam” cuûa Nguyeãn Laân [69], “Töø ñieån thaønh ngöõ - tuïc ngöõ - ca dao Vieät Nam” cuûa Vieät Chöông [16], v.v. So vôùi söï xuaát hieän raát ña daïng, phong phuù caùc töø ñieån tuïc ngöõ, nhöõng coâng trình chuyeân veà nghieân cöùu tuïc ngöõ noùi chung cuõng nhö caùc coâng trình ñoái chieáu tuïc ngöõ Haùn - Vieät, Vieät - Haùn coøn raát ít. Ngoaøi moät soá baøi vieát vaø luaän aùn tieán só coù ñeà caäp ñeán vieäc so saùnh tuïc ngöõ, chaúng haïn, luaän aùn tieán só “Caáu truùc cuù phaùp – ngöõ nghóa cuûa tuïc ngöõ Vieät trong söï so saùnh vôùi tuïc ngöõ cuûa moät soá daân toäc khaùc” (2001) cuûa Nguyeãn Quí Thaønh, chöa coù coâng trình naøo nghieân cöùu chuyeân saâu vaø so saùnh ngöõ nghóa cuõng nhö caáu truùc giöõa tuïc ngöõ Haùn vaø tuïc ngöõ Vieät. Chính vì vaäy, chuùng toâi cho raèng tieán haønh nghieân cöùu, ñoái chieáu tuïc ngöõ Haùn vaø tuïc ngöõ Vieät laø vieäc laøm coù yù nghóa vaø coù giaù trò nhaát ñònh. Ngoân ngöõ vaø vaên hoaù coù quan heä maät thieát vôùi nhau. Heä thoáng ngoân ngöõ cuûa 2 moät daân toäc, trong ñoù tuïc ngöõ laø moät boä phaän caáu thaønh, khoâng nhöõng truyeàn taûi vaên hoaù cuûa daân toäc ñoù, xeùt veà goùc ñoä lòch söû, coøn laø tinh hoa veà vaên hoaù cuûa daân toäc. Tuïc ngöõ Haùn cuõng nhö tuïc ngöõ Vieät ñeàu mang ñaäm tính nhaân vaên. Noù phaûn aùnh moät caùch saâu saéc vaø toaøn dieän cuoäc soáng vaên hoaù xaõ hoäi cuûa daân toäc Haùn vaø daân toäc Vieät. Tuïc ngöõ laø keát tinh trí tueä cuûa quaàn chuùng nhaân daân qua nhieàu theá heä, laø söï toång keát kinh nghieäm saûn xuaát vaø cuoäc soáng xaõ hoäi cuûa quaûng ñaïi quaàn chuùng, vaø coøn laø söï theå hieän saâu saéc, sinh ñoäng vaên hoaù daân toäc Vieät vaø Haùn. Vò trí ñòa lí vaø lòch söû giao löu vaên hoaù laâu ñôøi cuûa nhaân daân hai nöôùc Vieät –Trung khieán cho tuïc ngöõ Haùn vaø tuïc ngöõ Vieät trong söï phaùt trieån vaø hình thaønh cuûa mình ñaõ coù söï aûnh höôûng, thuùc ñaåy laãn nhau. Do ñoù nghieân cöùu tuïc ngöõ Haùn vaø tuïc ngöõ Vieät laø vieäc laøm coù yù nghóa ñoái vôùi vieäc nghieân cöùu vaên hoaù daân toäc hai nöôùc, vieäc ñoái chieáu tuïc ngöõ Haùn vaø Vieät coù giaù trò tham khaûo quan troïng. Vieäc nghieân cöùu tuïc ngöõ Haùn cuõng nhö tuïc ngöõ Vieät ñaõ ñöôïc giôùi nghieân cöùu tieán haønh töø laâu vaø caøng ngaøy caøng nhaän ñöôïc nhieàu quan taâm. Vôùi noäi dung phong phuù, bao quaùt nhieàu lónh vöïc, vôùi caáu truùc ñaëc thuø, nhieàu loaïi hình, tuïc ngöõ khoâng chæ laø ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ngaønh vaên hoïc daân gian, nhö quan nieäm cuûa moät soá taùc giaû tröôùc ñaây, maø trôû thaønh ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa nhieàu ngaønh khoa hoïc khaùc nhö trieát hoïc, daân toäc hoïc, taâm lyù hoïc, xaõ hoäi hoïc, ñaëc bieät laø ngoân ngöõ hoïc. Tuïc ngöõ khoâng chæ ñöôïc tìm hieåu ôû phöông dieän giaù trò phaûn aùnh ñôøi soáng, nhaän thöùc; ôû nhöõng ñuùc keát kinh nghieäm veà töï nhieân, veà xaõ hoäi maø coøn ñöôïc khai thaùc ôû nhieàu goùc ñoä khaùc. Ñöùng töø phöông dieän ngoân ngöõ hoïc, luaän aùn naøy xaùc ñònh ñoái töôïng nghieân cöùu laø phöông dieän ngoân ngöõ cuûa tuïc ngöõ vaø nhöõng vaán ñeà lieân quan maät thieát 3 vôùi phöông dieän naøy. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà tuïc ngöõ nhö caáu truùc cuù phaùp, caùc moâ hình ngö ...