Luận văn thạc sĩ Từ ngữ Phật giáo trong ngôn ngữ sinh hoạt

Ngoài tính chọn lọc, uyển ngữ của từ, làm cho từ ngữ Phật giáo mang tính trang trọng, uyên bác, sâu sắc, lớp từ ngữ này còn hàm tính giáo dục cao về đạo đức, trước hết là giáo dục tự thân, làm cho cuộc sống chính mình trở nên thanh thản nhẹ nhàng hơn. Biết rõ “phiền não” là chất đốt tai hại, có thể hủy diệt tâm lương thiện, nên con người luôn hoan hỷ, nhẫn nhục tránh va chạm những điều phiền phức “một câu nhịn chín câu lành” hay “tránh voi chẳng hổ mặt nào”, hoặc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn thạc sĩ " Từ ngữ Phật giáo trong ngôn ngữ sinh hoạt " Luận văn thạc sĩTừ ngữ Phật giáo trong ngôn ngữ sinh hoạt Nguyễn Thị Bích Thuỷ MỤC LỤC TrangMỞ ĐẦU.............................................................................................................................. 11. Lý do chọn đề tài2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề3. Mục đích, đối tượng và phạm vi nghiên cứu4. Phương pháp nghiên cứu và nguồn ngữ liệu5.Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thựctiễn........................................................................... 86. Bố cục luận vănCHƯƠNG MỘT: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG1.1. Từ ngữ tôn giáo – một hiện tượng ngôn ngữ xã hội1.2. Khái quát quá trình Phật giáo du nhập vào Việt Nam1.2.1. Nguồn gốc du nhập của Phật giáo vào Việt Nam1.2.2. Phật giáo Việt Nam qua các thời kỳ1.3. Những thành tựu của Phật giáo trong các thời kỳ lịch sử1.3.1. Về chữ viết1.3.2. Về học thuật1.3.3. Về văn hóa tâm linh, tín ngưỡng dân gian1.3.4. Các di tích lịch sử qua tự viện1.4. Sự ra đời của lớp từ ngữ Phật giáo trong ngôn ngữ sinh hoạt1.4.1. Từ ngữ Phật giáo qua các thời kỳ lịch sử1.4.2. Lớp từ danh xưng Phật giáo qua các thời kỳ lịch sử 1.4.3. Lớp từ sinh hoạt chỉ trạng thái tâm lý, hoạtđộng.......................................... 221.5. Những nguyên nhân khách quan ảnh hưởng đến từ ngữ Phật giáo1.5.1. Sự phát triển của tăng đoàn1.5.2. Ảnh hưởng từ môi trường xã hội1.6. Một số quy chuẩn của từ ngữ Phật giáo trong ngôn ngữ sinh hoạt1.6.1. Quy chuẩn của lớp từ danh xưng1.6.2. Quy chuẩn của lớp từ sinh hoạt1.7. Tiểu kếtCHƯƠNG HAI: DANH XƯNG TRONG PHẬT GIÁO2.1. Những quan niệm về vấn đề xưng hô2.1.1. Quan niệm về xưng hô trong xã hội, dân gian2.1.2. Quan niệm về xưng hô của các nhà Việt ngữ học2.1.3. Quan niệm về xưng hô của Phật giáo2.2. Lớp từ xưng hô tiếng Việt và danh xưng trong Phật giáo2.2.1. Lớp từ xưng hô trong tiếng Việt2.2.2. Lớp từ danh xưng trong Phật giáo2.3. Phạm vi hành chức của lớp từ danh xưng Phật giáo2.3.1. Một số quy tắc xưng hô trong quan hệ tu sĩ2.3.2. Quy tắc xưng hô trong quan hệ quyến thuộc tông phái2.3.3. Quy tắc xưng hô trong nghi lễ văn bản và giao tiếp xã hội2.3.4. Quy tắc xưng hô giữa giới tu sĩ và Phật tử2.3.5. Quy tắc thể hiện chân tình, hòa đồng trong đối xưng giữa tu sĩ2.3.6. Quy tắc thượng khiêm hạ tôn2.3.7. Quy tắc xưng hô bằng danh xưng kết hợp chức danh hoặc danh xưngkết hợp pháp danh, hoặc danh xưng và tên chùa2.4. Một số điểm khác biệt trong cách xưng hô giữa tu sĩ và xã hội2.4.1. Về phương diện từ2.4.2. Về phương diện nghĩa2.4.3. Điểm khác biệt lớp từ nhân xưng của tu sĩ ở các vùng2.4.4. Nhận xét chung về nhân xưng giữa tu sĩ và Phật tử ở ba miền2.5. Nhận xét lớp từ Hán Việt trong cách xưng hô của tu sĩ Bắc bộ và Nam bộ2.5.1. Danh xưng theo quan hệ thân tình của tu sĩ Bắc bộ2.5.2. Danh xưng theo quan hệ thân tình của tu sĩ Nam bộ2.6. Vai trò thiết thực của lớp từ xưng hô trong Phật giáo2.6.1. Thể hiện phong cách qua lớp từ xưng hô2.6.2. Thể hiện sắc thái trang trọng2.6.3. Thể hiện tính thanh nhã2.7. Tiểu kếtCHƯƠNG BA: LỚP TỪ SINH HOẠT PHẬT GIÁO TRONG ĐỜISỐNG XÃ HỘI3.1. Khái niệm3.2. Các lớp từ sinh hoạt Phật giáo3.3. Những đặc điểm từ vựng, ngữ nghĩa, ngữ dụng của lớp từ sinh hoạt Phậtgiáo3.3.1. Nhận diện từ theo tiêu chí từ vựng..... 3.3.2. Nhận diện từ theo tiêu chí ngữ nghĩa 3.3.3. Nhận diện từ theo tiêu chí ngữ dụng3.4. Những ảnh hưởng tư tưởng Phật giáo qua lớp từ ngữ sinh hoạt3.4.1. Ảnh hưởng triết lý nhân sinh quan qua đạo lý nhân quả, nhân duyên3.4.2. Ảnh hưởng thuyết Nghiệp trong nhận thức3.4.3. Ảnh hưởng phong cách sống3.5. Giá trị của lớp từ sinh hoạt Phật giáo trong đời sống xã hội3.5.1. Từ ngữ sinh hoạt Phật giáo mang tính giáo dục tự thân và cộng đồng..... 3.5.2.Từ ngữ Phật giáo thể hiện tính nhân văn trong văn học3.6. Phạm vi hành chức của lớp từ sinh hoạt Phật giáo3.6.1. Lớp từ sinh hoạt Phật giáo trước năm 753.6.2. Lớp từ sinh hoạt Phật giáo sau năm 753.7. Nhận xét từ ngữ sinh hoạt Phật giáo qua các vùng miền Bắc bộ, Trung bộvà Nam bộ3.8. Tiểu kếtKẾT LUẬNTÀI LIỆU THAM KHẢOPHỤ LỤC 3.5. Giá trị của lớp từ sinh hoạt Phật giáo trong đời sống xã hội 3.5.1. Từ ngữ sinh hoạt Phật giáo mang tính giáo dục tự thân vàcộng đồng 3.5.1.1. Giáo dục tự thân qua thái độ từ bi, hỷ xả Ngoài tính chọn lọc, uyển ngữ của từ, làm cho từ ngữ Phật giáo mangtính trang trọng, uyên bác, sâu sắc, lớp từ ngữ này còn hàm tính giáo dục caovề đạo đức, trước hết là giáo dục tự thân, làm cho cuộc sống chính mình trởnên thanh thản nhẹ nhàng hơn. Biết rõ “phiền não” là chất đốt tai hại, có thểhủy diệt tâm lương thiện, nên con người luôn hoan hỷ, nhẫn nhục tránh vachạm những điều phiền phức “một câu nhịn chín câu lành” hay “tránh voichẳng hổ mặt nào”, hoặc là “chén chung sóng còn va chạm huống chi conngười”, v.v.. Do vậy, trong cuộc sống, con người thường mở lòng mìnhkhoan thứ, bao dung. Từ quan niệm ở hiền thì gặp lành, “ác giả ác báo” hay “chạy trời khôngkhỏi nắng”; sông có khúc, người có lúc; không ai giàu ba họ, không ai khó bađời, nên “từ bi, hỷ xả” là nền tảng thiết lập mối quan hệ tình làng nghĩa xómtrong nếp sống và nếp nghĩ của dân gian Việt Nam “thương người như thểthương thân” và “làm lành để đức cho con”. 3.5.1.2. Giáo dục cộng đồng Giá trị đạo đức có ảnh hưởng sâu rộng nhất của lớp từ sinh hoạt Phậtgiáo là đạo lý nhân quả, luân hồi, nghiệp. Quan niệm nhân quả, luân hồi chiphối toàn bộ đời sống tinh thần của dân gian Việt Nam. Con người phải cótrách nhiệm về những hành động của mình, chết đi không phải chấm dứt tấtcả mà là sự luân chuyển sang một hình thái khác tương ứng với nghiệp nhânmình đã làm trong quá khứ. Câu chuyện Tấm Cám là mộ ...