Luật đất đai và tác động ban đầu tới cơ cấu gia đình ở một làng châu thổ sông Hồng

Nội dung bài viết "Luật đất đai và tác động ban đầu tới cơ cấu gia đình ở một làng châu thổ sông Hồng" cung cấp cho các bạn những kiến thức về hiện tượng tách hộ trước luật đất đai mới ở Đào Xá, hiện tượng tách hộ và sự biến đổi cơ cấu gia đình ở Đào Xá,... Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập, làm việc hiệu quả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luật đất đai và tác động ban đầu tới cơ cấu gia đình ở một làng châu thổ sông Hồng40 X· héi häc sè 1 (73), 2001LuËt ®Êt ®ai vµ t¸c ®éng ban ®Çu tíi c¬ cÊu gia ®×nhë mét lµng ch©u thæ s«ng Hång Mai V¨n Hai NguyÔn Phan L©m LuËt ®Êt ®ai (1993) vµ LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Êt ®ai(1998) còng nh− nh÷ng v¨n b¶n d−íi luËt lµ nh÷ng v¨n kiÖn ph¸p lý quan träng, b¶o®¶m sù ho¹t ®éng æn ®Þnh vµ cã hiÖu qu¶ trong lÜnh vùc qu¶n lý sö dông ®Êt trongnh÷ng n¨m võa qua. Tuy nhiªn, thùc tiÔn sinh ®éng cña sù vËn ®éng ®· béc lé nh÷ng bÊt cËpkh«ng tr¸nh khái cña c¸c v¨n b¶n nµy. Trong lÜnh vùc nµy ®ang vµ sÏ cßn n¶y sinhnhiÒu vÊn ®Ò vÒ ph¸p lý, kinh tÕ, x· héi rÊt cÇn ®−îc nghiªn cøu vµ tæng kÕt ®Ó cung cÊpc¬ së khoa häc cho viÖc hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p lý gãp phÇn n©ng cao ý thøc ph¸pluËt cña c¸c tÇng líp nh©n d©n. Nghiªn cøu d−íi ®©y lµ mét nç lùc theo h−íng ®ã. LuËt ®Êt ®ai thùc sù cã t¸c ®éng vÒ nhiÒu mÆt ®èi víi qu¸ tr×nh ®æi míi vµph¸t triÓn vÒ kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc, trong ®ã cã hiÖn t−îng t¸ch hé vµ kÐo theo®ã lµ sù biÕn ®æi c¬ cÊu gia ®×nh. Dùa vµo nh÷ng t− liÖu ®iÒu tra X· héi häc ë lµng§µo X¸, mét lµng thuéc ch©u thæ s«ng Hång ngay trong kho¶ng thêi gian tr−íc vµnhÊt lµ tõ sau khi bé LuËt ®−îc c«ng bè ®Õn nay, bµi viÕt cè g¾ng lµm s¸ng tá nhËn®Þnh trªn. I. VÒ hiÖn t−îng t¸ch hé tr−íc LuËt ®Êt ®ai míi ë §µo X¸ §µo X¸ lµ mét lµng nhá, c¸ch thÞ x· H¶i D−¬ng kho¶ng 15 km vÒ phÝa §«ng B¾c.VÒ mÆt hµnh chÝnh, ®©y lµ mét trong 3 lµng hîp thµnh x· An B×nh, huyÖn Nam Thanh,tØnh H¶i H−ng (nay lµ Nam S¸ch, H¶i D−¬ng). VÒ kinh tÕ, cho ®Õn nay, lµng vÉn mangtÝnh chÊt cña mét lµng thuÇn n«ng víi kho¶ng 95% sè hé s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Chóng t«i vÒ c«ng t¸c ë ®©y (®Çu n¨m 1993) ®óng vµo dÞp lµng ®ang chuÈn bÞcho c«ng viÖc giao phÇn ®Êt kho¸n l©u dµi cho c¸c hé gia ®×nh n«ng d©n. §iÒu lµmchóng t«i ®Æc biÖt chó ý lµ hiÖn t−îng t¸ch hé diÔn ra s«i næi ë trong lµng. C¨n cø vµosæ hé khÈu ë thêi ®iÓm 1/9/1992 th× §µo X¸ cã 165 hé, 705 khÈu víi 98 mÉu (B¾c Bé)ruéng ®Êt canh t¸c. Song, ®Õn ngµy 1/4/1993 (c¨n cø vµo sæ hé khÈu ®iÒu tra l¹i ®Óph©n chia ruéng ®Êt theo h−íng dÉn cña Së N«ng nghiÖp H¶i H−ng), nghÜa lµ sau 7th¸ng, khi mµ sè khÈu còng nh− sè ruéng ®Êt canh t¸c hÇu nh− ch−a cã sù thay ®æi1,th× sè hé cña lµng l¹i v−ît lªn 184 hé. Sè hé míi t¨ng thªm nµy ®−îc chia thµnh hailo¹i víi c¸c ®Æc ®iÓm sau:1 Tõ 1/9/1992 ®Õn 1/4/1993 trong lµng còng cã ®«i ba ng−êi chÕt, song còng cã trÎ míi sinh ra, hoÆc cãng−êi míi t¸i hßa nhËp vµo lµng sau thêi gian ®i xa, nªn sè khÈu cña lµng kh«ng thay ®æi. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn Mai V¨n Hai & NguyÔn Phan L©m 41 - 9 hé: cã ®ñ c¶ vî chång; hoÆc vî chång vµ con. - 10 hé: ®éc th©n ( phÇn ®«ng lµ c¸c cô giµ tõ 55 ®Õn 82 tuæi ). §©y qu¶ lµ mét ®iÒu kh«ng b×nh th−êng. Bëi v×, th«ng th−êng hµng n¨m tronglµng vÉn cã viÖc t¸ch hé cña nh÷ng cÆp vî chång trÎ sau ngµy c−íi hay mét vµi ng−êicao tuæi khi con c¸i ®· tr−ëng thµnh. Song hiÖn t−îng t¸ch hé mét c¸ch tù nhiªn nh−thÕ kh«ng nhiÒu, ch¼ng h¹n, n¨m: 1988 cã 5 tr−êng hîp; 1989 cã 3 tr−êng hîp; 1990cã 4 tr−êng hîp; 1991 cã 2 tr−êng hîp, tæng sè lµ 14 tr−êng hîp t¸ch hé. Qua c¸c sè liÖu thèng kª ®ã, ta thÊy trung b×nh mçi n¨m ë §µo X¸ chØ cã 4,5tr−êng hîp t¸ch hé. ThÕ nh−ng lÇn nµy, chØ trong kho¶ng giµ nöa n¨m, trong lµng ®·cã tíi 19 tr−êng hîp t¸ch hé, nhiÒu h¬n 4 lÇn so víi mçi n¨m tr−íc ®ã. VËy lý do x· héi nµo ®· dÉn ®Õn hiÖn t−îng t¸ch hé trªn? Vµ t¹i sao viÖc t¸chhé å ¹t nh− thÕ l¹i diÔn ra trong kho¶ng thêi gian tõ 1/9/1992 ®Õn 1/4/1993? T×m hiÓu kü vÊn ®Ò nµy, chóng t«i ®−îc biÕt: ngµy 1/9/1992 lµ thêi ®iÓm mµñy ban Nh©n d©n tØnh H¶i H−ng ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 721Q§/UB qui ®Þnh “VÒnéi dung lµm ®iÓm viÖc giao quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi cho hé n«ng d©n“ 2; cßn ngµy1/4/1993 lµ thêi ®iÓm ®−îc chän lµm mèc ®Ó lÊy sè hé vµ sè khÈu lµm c¬ së cho viÖcgiao ruéng ®Êt (c¨n cø vµo sæ hé khÈu ®iÒu tra l¹i). Bªn c¹nh ®ã, còng cÇn nhÊnm¹nh lµ: mÆc dÇu m·i ®Õn th¸ng 7 n¨m 1993 LuËt ®Êt ®ai míi ®−îc c«ng bè vµ ngµy15/10/1993 LuËt nµy míi cã hiÖu lùc, song tr−íc ®ã, khi Quèc héi ®ang cßn th¶o luËnvÒ Bé LuËt th×, qua d− luËn x· héi vµ c¸c ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng, ng−êid©n ®· n¾m ®−îc nh÷ng qui ®Þnh c¬ b¶n cña LuËt (còng nh− nh÷ng qui ®Þnh cñatØnh H¶i H−ng) vÒ quyÒn së h÷u vµ sö dông ®Êt ®ai. Nh− ®· biÕt, LuËt ®Êt ®ai n¨m 1993 ®· kh¼ng ®Þnh mét nguyªn t¾c lµ: mçi hégia ®×nh n«ng d©n ®Òu cã quyÒn cã ruéng ®Êt, song sè ruéng ®Êt ®ã kh«ng v−ît qu¸ 3ha ®èi víi mçi hé. VÒ thêi gian, LuËt qui ®Þnh giao cho c¸c hé quyÒn sö dông 20 n¨m ®èi víi lo¹i®Êt trång c©y ng¾n ngµy vµ 50 n¨m cho ®Êt t ...